Archief Zaterdags Bijvoegsel 1999

Apocalyptisch ongemak
Koppensnellers, plunderende Noormannen, kometen en zonsverduisteringen. De apocalyptische ongemakken die burgers plaagden in het jaar 999 waren van een geheel andere orde dan de eigentijdse zorgen over de feilbaarheid van de computer. Een reportage over de vorige millenniumwisseling.
(24 december 1999)

'Liever goede juristen dan crime fighters'
Geen gedoe, geen bananenschillen meer op de trap van de minister van Justitie. Dat is de inzet van de publiciteitsschuwe nieuwe baas van het openbaar ministerie, jonkheer mr. Joan de Wijkerslooth de Weerdesteijn. 'Nederland heeft helemaal niet van die grote misdadigers.' Een pleidooi voor de korte klap, een drugsvrij voetbalkampioenschap en lekvrije magistraten.
(18 december 1999)

De Siamese tweeling van paars-II
Ze zijn elkaars tegenpolen. In politieke stijl verschillen ze sterk, in persoonlijkheid ook. Maar als fractieleiders van de PvdA en de VVD zitten ze aan elkaar vast als een Siamese tweeling. Samen vormen ze de ruggengraat van paars-II. Beiden staan ze aan het einde van hun eerste volle jaar als fractieleider. Allebei zijn ze druk doende hun gezag te vestigen. Opvallen doen ze zeker: de VVD-leider werd deze week door collega-Kamerleden uitgeroepen tot 'politicus van het jaar', vorig jaar ging de eer naar zijn PvdA-collega. De ene draagt het aureool van 'kroonprins', de ander wordt nog regelmatig beoordeeld als een 'tussenpaus'. Ad Melkert en Hans Dijkstal: ze zijn al een heel eind, maar ze zijn 'het' nog niet helemaal.
(18 december 1999)

Frankrijk is een ander land geworden
De tijd van Den Doolaards Druivenplukkers en het kolonialisme is voorbij. In zijn laatste artikel voor Z als correspondent in Frankrijk beschrijft Marc Chavannes hoe de zeden er zijn veranderd, de politiek pragmatisch is geworden en extreem-rechts zijn angel heeft verloren. Zelfs Amerika is niet langer de vijand. 'De VS zijn niet de grote satan die u meent te zien.'
(18 december 1999)

Ramkraak en carjacking
Sommige beginnen een tweede leven in Afrika, andere duiken in Paramaribo op, maar de meeste verdwijnen naar het Oostblok: 30.000 auto's werden vorig jaar gestolen. De politie beent het allemaal niet meer bij, dus moet een publiek- private samenwerking soelaas bieden.
(11 december 1999)

Hofvrees
'De leugen regeert', zei koningin Beatrix deze week over de journalistiek in Nederland. Ze onderstreepte daarmee nog eens de ongemakkelijke verhouding tussen haar en de media. Even daarvoor had de koningin een boek in ontvangst genomen met bijdragen van winnaars van het Gouden Pennetje. Daarin schreef NRC Handels blad-redacteur Margriet Oostveen dit stuk over de voetangels en klemmen van royaltyverslaggeving.
(4 december 1999)

De nomadische ziel
Stel: een Somaliër in La Paz wil iets vervoeren naar Qorijabley. Dan belt hij een neef in New York, die weer de volgende belt net zolang tot de waren zijn aangekomen. Clan, subclan, subsubclan - dat is de orde in Somaliland. Geen enkel land erkent het afgescheiden deel van Somalië, maar het is een eiland van rust in dat deel van Afrika.
(27 november 1999)

Schurken tegen de macht aan
Zijn het losgeslagen bendes of doelbewust vooruitgeschoven troepen? Bij de grote conflicten in de wereld (Balkan, Oost-Timor, Afrika, Colombia) spelen paramilitairen de hoofdrol. Ze moorden en plunderen en doen alles wat de Conventie van Genève verbiedt - zodat de regeringslegers hun handen 'schoon' kunnen houden.
(20 november 1999)

Het Bijna-land
Vijf maanden na de oorlog hebben Servische militairen en politie Kosovo verlaten. Honderden internationale hulporganisaties zijn er gearriveerd. Om de oorlogsschade te herstellen, een nieuw bestuur op te zetten en de basis te leggen voor een economie. Deze week werd het ministerie van Financiën opgericht. Bericht van de 'blauwe planeet'.
(13 november 1999)

Eenzaam, eenzaam zwijn
Met een tuimeling uit het badkamerraam kwam vorige week een einde aan het leven van Duitslands meest succesvolle smartlappenzanger Rex Gildo. Hij was de muzikale galeislaaf van het naoorlogse Duitsland en het beste product van de wrede schlagerindustrie. "Alles gaat goed!"
(6 november 1999)

Rome versus Byzantium
Tien jaar na de val van het socialisme in Oost-Europa en acht jaar na de desintegratie van de Sovjet-Unie loopt er een 'nieuwe' grens door Europa - een grens die in feite al vele eeuwen bestaat en die, na een halve eeuw verdoezeld te zijn geweest, opeens weer te voorschijn is gekomen.
(30 oktober 1999)

Aan de schandpaal
Is buurman een kinderlokker? Dat willen we dan wel graag weten. In Nederland kondigde een stichting deze week de oprichting van een daartoe bestemde website aan. In de VS zijn lokale autoriteiten sinds 1996 verplicht te melden waar ontuchtplegers wonen. Een miljoen mensen keken zo het afgelopen jaar op het Internet naar de sex offenders van de staat Virginia.
(23 oktober 1999)

Bajesmaf
De 24 zwaarste criminelen van Nederland zitten in de Extra Beveiligde Inrichting van de gevangenis in Vught. Hier gelden de strengste veiligheidsmaatregelen. En het werkt: niemand is ooit ontsnapt. Maar de keerzijde van het succes is ijzingwekkend. 'Een wreed, onmenselijk, vernederend regime.'
(16 oktober 1999)

De geisha's van het veevervoer
Ze willen blije mensen aan boord, bij Martinair. Dus moeten de stewardessen perfect zijn. En dat is niet altijd makkelijk. Johojoho in de starclass. Hoe houden ze het vol?
(9 oktober 1999)

Het blauwe vaandel volgen wij
Er zijn dertien keer zoveel probleemdrinkers als junks in Nederland. Maar als minister Borst de Drankwet ietsje wil aanscherpen, trapt het parlement direct op de rem. Hypocriet vinden de echte drankbestrijders dat. Ze sterft uit, de blauwe beweging, maar de harde kern is nog vol idealisme.
(2 oktober 1999)

Dubbelrol
Vorig jaar dienden zes patiënten van psychotherapeut Rob van R. een aanklacht in wegens seksueel misbruik. Maandag doet de rechtbank van Haarlem uitspraak. Twee ex-patiënten van Van R. over zijn lichaamsgerichte therapie. Een deed aangifte, de ander bleef hem trouw.
(25 september 1999)

Zwijgen als het moet
In september is Nederland voorzitter van de VN-Veiligheidsraad. En vanaf de eerste dag staat Oost-Timor bovenaan de agenda. Voorzitter Peter van Walsum op een dag vol protocollaire rimram en blufpoker.
(18 september 1999)

Wat een goed nummer!
Je moet er niet komen als BZN het belangrijkste nieuws is. Dan is de redactie van Story een kantoor als alle andere. Maar de afgelopen week was het feest. Tien pagina's Maxima Zorreguieta. Hoe krijgen we die vol? Wat doet de serieuze pers? En wie maakt De Foto? 'De adrenaline gierde door mijn lichaam. '
(11 september 1999)

Dikke pret
Hoe lok je verveelde Nederlanders? Met een leisurepark. Van Groningen tot Geer- truidenberg bouwen gemeenten groot- schalige terreinen vol pretattracties. Nederland loopt vol met skipistes, mega- bioscopen, kartbanen en paintballhallen - allemaal lekker dicht bij elkaar.
(4 september 1999)

De sluipmoordenaar
Aids heeft in Afrika malaria als doodsoorzaak nummer één verdrongen. Ten zuiden van de Sahara is een op de twaalf volwassenen besmet. En toch doen de regeringen alsof van een epidemie geen sprake is. De grote slachting moet nog beginnen.
(28 augustus 1999)
Zie ook: Aids in Afrika.

Martiale trots in ruste
Amerika heeft beloofd geen atoomwapens meer te zullen ontwerpen en ook geen kernproeven uit te voeren. Maar de drie nationale kernlaboratoria hebben nog altijd even hoge budgetten als tijdens de Koude Oorlog. Hoe ziet Amerika's nucleaire toekomst er uit?
(21 augustus 1999)

Vrijheid te koop
John Eibner weet zeker dat hij goeddoet door slaven vrij te kopen in Zuid-Soedan. Critici zeggen dat hij daarmee de mensenhandel juist in stand houdt. 'Jullie zijn vrij!'
(14 augustus 1999)

De vervloekte vlucht van de Sojoez-11
Als de Mir het zolang uithoudt, komen over twee weken de laatste bewoners van het lekke ruimtestation terug op aarde. Rusland zal onwillekeurig terugdenken aan de ramp met de Sojoez-11, in 1971. Drie kosmonauten stikten tijdens de laatste seconden van de landing.
(7 augustus 1999)

De milde manier
Ruud is boos over de manier waarop zijn zus is gestorven. Had de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie deze depressieve vrouw wel mogen helpen bij haar suïcide? En zo ja, had er dan niet iemand bijmoeten zijn? Nu lag ze achttien dagen in coma voor ze stierf. 'Waar was tóen de NVVE?'
(31 juli 1999)

'De geschiedenis drukt als een steen op mijn borst'
Zomer 1944 werd A.J. van der Leeuw, die na de oorlog mede-oprichter zou worden van het RIOD, buitenshuis opgepakt door de Sicherheitspolizei. Hij werd vrijgelaten, maar kort daarna arresteerden de nazi's twee leden van zijn onderduik- gezin. Zij stierven in Duitse concentratie- kampen. 'Ik ben wel de oorzaak, maar niet de schuld.'
(24 juli 1999)

Geld is niet het issue
Geld lenen is saai. Investment banking is leuk! De bankiers van de 21ste eeuw leven in Londen en werken (vooral) bij Amerikaanse banken. Dit zijn de mannen die beslissen of drie miljard gulden van de kapitaalmarkt naar Ahold gaan of naar een ander. Een portret van happy people en huurlingen. Met de bonus als ethisch principe.
(17 juli 1999)

De DNA-politie
Minister Korthals van Justitie wil het gebruik van DNA-gegevens bij de opsporing van criminelen versoepelen. Volgens de politie is het 'absolute noodzaak' voor succesvol rechercheren. Juristen hebben hun reserves. Wie zitten er straks allemaal in de DNA-databank?
(10 juli 1999)

Loop met mijn voeten, spreek met mijn tong
Het gewapende verzet tegen het religieuze bewind in Iran wordt gedomineerd door een dictatoriale groepering, de Mujahedeen Khalq. Leider Rajavi duldt geen kritiek en eist totale onderwerping van zijn mannen - en vrouwen. Karim Haggi Moni waagde het zich tegen hen te keren en wordt nu, in Nederland, achtervolgd.
(3 juli 1999)

Vrouwenmoord in Ciudad Juárez
Ciudad Juárez is een vervloekte stad tegen de zuidgrens van de VS. De vrouwen werken er in naargeestige fabrieken, de mannen dromen van de oversteek naar Amerika. En in drie jaar tijd werden er meer dan 200 vrouwen vermoord. Onder wie, vorig jaar, een Nederlandse toeriste. Kan het de Mexicaanse politie eigenlijk wel schelen wie het gedaan heeft?
(26 juni 1999)

Albanezen erin, Serviërs eruit
Opnieuw stromen Kosovaren hun geboorteland in en uit. Albanese Kosovaren keren terug met hoop en verwachting; Servische Kosovaren vertrekken naar een onzekere toekomst. Twee kanten van de zoveelste volksverhuizing op de Balkan.
(19 juni 1999)

De poortwachters van de nieuwe macht
Evangeliseren over het belang van Internet is niet meer nodig. Iedereen is het er over eens dat het medium belangrijk is als verspreider en drager van informatie, maar vooral ook als communicatiemiddel met e-mail als populairste vorm.
(5 juni 1999)

Na de oorlog
De tijd van het 'na de oorlog' nadert. En dus is het tijd voor de eerste naoorlogse vraag: die naar de morele verantwoordelijkheid voor de vergeefse verwoesting. 'Nadat het Westen zich in het militaire slop heeft gebombardeerd, ontdekt het dat aan het einde daarvan het politiek-economisch labyrint begint.'
(29 mei 1999)

VVD is tot op het bot verdeeld
De VVD is verdeeld, niet alleen over het referendum, maar eigenlijk over het leven zelf. Hang naar zekerheid versus drang naar openheid.
(22 mei 1999)

'Het gaat om zuiverheid'
Deze crisis draait niet om Hans Wiegel en zelfs niet om het referendum. Thom de Graaf ziet het vertrouwen tussen de partijen die Paars maakten verdampen. Over de lijmpoging van Melkert: 'Daaruit spreekt voor mij een dédain waar ik koud van word.'
(22 mei 1999)

In het gareel
Zhimin Tang was in 1989 honger- staakster op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking. Vorige week begon ze een sentimental journey van 's Hertogenbosch naar het Moederland. Het NAVO- bombardement op de Chinese ambassade in Belgrado veranderde het decor. 'De nieuwe generatie studenten laat zich door de Communistische partij misbruiken.'
(15 mei 1999)

Kinderen van zeven
In de kindertijd neemt het zevende jaar een centrale plaats in. Een kind van zeven staat op de drempel van de grote wereld, wéét van de grote wereld, maar durft er nog niet van harte in. Het aarzelt, zoals Beatrijs Ritsema in deze bijlage schrijft, ,,tussen het diepe en het pierebadje''.
(8 mei 1999)

Tussen de oortjes
Een kind grootbrengen is een kwestie van zielzorg geworden. En dat luistert nauw. "De norm is allang niet meer een normaal kind. De norm is een bovengemiddeld kind.'
(8 mei 1999)

Doffe dreunen
Klazien van Brandwijk (47) was van december 1992 tot juni 1993 humanistisch geestelijk verzorger van de Nederlandse mariniers in Cambodja. Toen ze terugkwam in Nederland was ze eerst alleen maar lusteloos, vertelt ze. ,,Het weer was verschrikkelijk. Ik had me enorm verheugd op het fietsen in de polder, maar ik kon niets anders dan tv kijken, naar allerlei onzin."
(1 mei 1999)

'De bureaucratie deed de deur op slot'
Ze waren voor elkaar gewaarschuwd, de voorzitter en zijn vice- voorzitter. Maar Theo Meijer en Rob Oudkerk werden wapenbroeders in hun waarheidsvinding. Ze hebben zelfs al een onderwerp voor een volgende enquete: de fundamenten van de overheid zelf. 'Men pikt beslotenheid gewoon niet meer.'
(24 april 1999)

Niets te vieren
Om tien uur 's avonds hoorden de inwoners van Pec, in het westen van Kosovo, explosies. Dat is de Navo, dachten ze. Maar het waren de Serviërs. Reconstructie van een etnische zuivering.
(17 april 1999)

Een dorp waar niets gebeurt
Twee Libiërs werden deze week overgevlogen naar Kamp Zeist. Ze zullen er terechtstaan voor hun aandeel in de ontploffing en crash van een PanAm Boeing boven het Schotse Lockerbie, tien jaar geleden. Hieke Jippes was destijds als verslaggever ter plaatse. Deze week keerde ze terug naar een zwijgzaam dorpje. "Het praten erover is nu wel genoeg geweest.'
(10 april 1999)

Waar blijft mijn bloemetje?
Het onderzoek naar de bomaanslag op kunstenaar Rob Scholte en zijn vrouw is heropend, zo bleek deze week. De dader wordt niet langer in het kunstenaarsmilieu gezocht, maar in het criminele circuit. Voor het eerst vertelt Scholtes toenmalige echtgenote Micky Hoogendijk haar verhaal. 'Waarom wacht de politie zo lang?'
(3 april 1999)

Trots is voorgoed
Het Amerikaanse leger is na het einde van de Koude Oorlog in een identiteitscrisis erechtgekomen. De mariniers zijn daarvoor gespaard gebleven. Dankzij hun moed, toewijding en eer. Maar die traditionele waarden hebben de elitetroepen wel vervreemd van de gewone Amerikaan.
(20 maart 1999)

Vertrouw ze niet, vertrouw ze nooit
Ooit waren ze de beste vrienden. Albanezen en Serviërs die in Suvido wonen. Ze gingen naar elkaars bruiloft. Pasten op elkaars kinderen. Verzorgden elkaars koeien. Toen stierf Tito en het komt nooit meer goed. Maandag beginnen in Frankrijk nieuwe onderhande- lingen over Kosovo.
(13 maart 1999)

Vlieland hoog
Tweespalt op Vlieland. De kleine gemeenschap van ons kent ons is deze winter opgeschrikt door een reeks affaires. Politici en zakenlui gaan iets te innig gearmd en 'dan heerst er even anarchie op het eiland', zegt de oud-burgemeester. Tel je vrienden, niet je vijanden - anders kun je op Vlieland niet overleven.
(6 maart 1999)

Trainen trainen trainen
Live op tv en radio: zware verhoren en dramatische onthullingen. Parlementaire enquêtes, zoals nu naar de Bijlmerramp, ogen als een levensechte presentatie van ambtelijk en politiek handelen. Maar is het wel zo echt? Een rondgang langs 'figuranten' van eerdere enquêtecommissies en hun trainers.
(27 februari 1999)

Hoe de BVD de weg bereidde voor de Socialistiese Partij
De 'staats- gevaarlijke' CPN breken - dat was de belangrijkste taak die de BVD zichzelf stelde na de oorlog. Vorming van concurrerende partijen was daar- bij een geaccep- teerd middel. Zo bereidde de BVD ook de weg voor de maoïstische Socialistiese Partij. Reconstructie van een 'zéér curieuze geschiedenis'.
(20 februari 1999)

Het virtuele vliegwiel
Het internet is ontdekt door de massa. De aanstormende generatie in de politiek maakt er gebruik van, maar ook gourmands en gepensioneerden. Om de saamhorigheid te bevorderen, het clubgevoel. Het sociale en het elektronische netwerk vloeien in elkaar over.
(13 februari 1999)

De verdwijnput van Jemen
Twee keer linksaf, tot je bij de Gamal Nasserstraat komt, daar weer naar links en na een paar honderd meter aan je linkerhand: heerlijke vis. Een Fransman in Jemen. François Burgat wijst zijn gasten de beste restaurants van Sana'a. Het instituut dat hij leidt, het Centre Français d'études Yémenites, ligt aan het eind van een slop in het hart van de hoofdstad en zijn logés vragen geschrokken: lopen we?
(13 februari 1999)

Patatje oorlog
Zorgen in de snackbar. Klanten worden vetbewust (zeggen ze), de concurrentie groeit. Zal het de zelfstandige frietbakker net zo vergaan als de melkboer en de slager? Nederlandse en Belgische frituristen betwisten elkaar de eer van de lekkerste friet.
(6 februari 1999)

Hollands Dagboek - Rob Oudkerk
Rob Oudkerk (43) is huisarts in de Amsterdamse binnenstad en Tweede-Kamerlid voor de PvdA. Hij is nu vice-voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie Vliegramp Bijlmermeer. Oudkerk is getrouwd en heeft twee kinderen.
(6 februari 1999)

Thuis, de straat en de klas
De basisschool Jan Ligthart is een veilige haven in het hart van de Haagse Schilderswijk. Ze heeft de opvoeding zo'n beetje overgenomen van de ouders. Maar de schoolresultaten blijven achter doordat sociale achterstand zich stapelt op taalachterstand. 'Mijn advies aan onze leerlingen is: wegwezen uit deze buurt, zodra je kunt.'
(30 januari 1999)

Planeet Washington
Bill Clintons populariteit onder het Amerikaanse volk groeit, maar zijn aanzien bij het Washingtonse establishment is verdwenen. Zijn gedrag is slecht voor de buurt.
(23 januari 1999)

'Internetters in actie tegen geweld'
Vandaag wordt Froukje Schuitmaker begraven, een van de twee slachtoffers van de schietpartij afgelopen zaterdag in Gorinchem. Bovendien vindt vanavond in het Gorcumse centrum de stille tocht plaats tegen het zogenaamde redeloos geweld. Op de site van de Zuidhollandse plaats (www.gorinchem.nl) is het opvallend stil. Op andere Internetsites maakt men zich wel druk. In allerijl is er bijvoorbeeld een actie opgestart 'Internetters in actie tegen geweld' (www.casema.net/~bousche). Internetters worden opgeroepen om hun 'scherm op zwart te zetten' en naar de actie tegen geweld te komen.
(16 januari 1999)

Digitale sporen
Telecommunicatiebedrijven, banken, supermarkten en aanbieders van software krijgen steeds meer greep op hun klanten. Plaats en tijdstip van telefoongesprekken worden nauwkeurig geregistreerd, net als computergebruik. Van elke Nederlander zijn 150 kenmerken bekend en te koop. 'Zeg mij uw postcode en ik zal u zeggen wie u bent.'
(9 januari 1999)