|
|
|
|
|
|
NIEUWSSELECTIE
|
De Siamese tweeling van paars-II
Ze zijn elkaars tegenpolen. In politieke stijl verschillen ze sterk, in persoonlijkheid ook. Maar als fractieleiders van de PvdA en de VVD zitten ze aan elkaar vast als een Siamese tweeling. Samen vormen ze de ruggengraat van paars-II. Beiden staan ze aan het einde van hun eerste volle jaar als fractieleider. Allebei zijn ze druk doende hun gezag te vestigen. Opvallen doen ze zeker: de VVD-leider werd deze week door collega-Kamerleden uitgeroepen tot 'politicus van het jaar', vorig jaar ging de eer naar zijn PvdA-collega. De ene draagt het aureool van 'kroonprins', de ander wordt nog regelmatig beoordeeld als een 'tussenpaus'. Ad Melkert en Hans Dijkstal: ze zijn al een heel eind, maar ze zijn 'het' nog niet helemaal.
Gijsbert van Es Ad Melkert (Gouda, 1956) is een aanvaller. Hij verkent voortdurend de grenzen van het regeerakkoord. Als er niks is geregeld, zoals over nieuwe gasboringen onder de Waddenzee, steekt hij heel pragmatisch over naar de oppositie. Melkert poneert dat het 'uit' moet zijn met de privatiseringsdrift en de grondspeculatie. Hans Dijkstal (Port Said, 1943) opereert als een verdediger. Hij richt zich op consolidatie. Met de (liberale) tijdgeest mee en de (gunstige) opiniepeilingen in de rug verkeert hij in een riante positie. Het isolement van de VVD tegenover een 'linkse' Tweede Kamer waardeert hij vooralsnog als een splendid isolation: veilig apart staan om straks nog groter te kunnen groeien. Ad Melkert had het in het afgelopen jaar een paar keer flink moeilijk. Partijgenoten schreven in maart de matige uitslag van de Statenverkiezingen op zijn conto. Had hij niet geroepen dat uitgeprocedeerde asielzoekers zonder pardon moesten terugkeren naar hun eigen land? Na de premier-bonus van Kok vreesden PvdA'ers de Melkert-malus. Maar Melkert ging ogenschijnlijk onverstoorbaar verder. Bij de afwikkeling van de Bijlmer-enquête zag hij zich geplaatst tegenover fractiegenoten die graag ministers naar huis wilden sturen, waarmee ze een kabinetscrisis riskeerden. Melkert overtroefde een 'bende van vijf', hield de fractiegelederen gesloten en de coalitie intact. Ook Dijkstal had een kwestie in eigen huis: de kwestie-Wiegel. Dijkstal kon niet verhinderen dat Wiegel - tegen zijn uitdrukkelijke advies - het correctief referendum in de senaat blokkeerde. De crisis die D66 daarop uitlokte, was voor Dijkstal een blessing in disguise: de VVD-achterban schaarde zich als één man achter zijn politiek leider. Als ministers van Kok-I leerden Melkert en Dijkstal elkaars kracht waarderen. Melkert zag vice-premier Dijkstal succesvol opereren als verzoener van strijdige partijbelangen. Dijkstal zag Melkert bezig als een sterke vakminister die met ijzeren geduld zijn zaken uitonderhandelde. Al bewaart Melkert misschien betere herinneringen aan het ministerschap. Minister Melkert heeft zijn naam gegeven aan de banen die hij schiep. Dijkstal was de minister die zocht naar politieagenten die hij niet kon vinden. Melkert is de koele 'dossiervreter'. Dijkstal vaart blind op zijn intuïtie. Aan het einde van het jaar maken ze de balans op. Wat is de winst, wat is het verlies van 1999? Wat zijn hun plannen voor het jaar 2000? Twee gesprekken: zoek de zeven verschillen. Ad Melkert Maandagavond laat in Amsterdam, in een zijkamer van de voormalige Lutherse Kerk. Ad Melkert is zojuist 'gesticht' door de Den Uyl-lezing, dit jaar uitgesproken door de Vlaamse socialist Vandenbroucke. Een reeks volgende gesprekspartners wacht bij de borrel na afloop. Ter zake.
,,De economische groei maakt een klemmende paradox zichtbaar. Nu er zoveel extra geld in Nederland omgaat, lijken de problemen ook scherper aan het licht te komen. Ik hoor mensen zeggen: het gaat zo goed met de bedrijfswinsten en de particuliere inkomens, maar mijn kind zit intussen op een gammele school die nauwelijks wordt schoongemaakt, met veel te weinig pc's en te weinig andere leermiddelen. Hetzelfde zie je in de zorg. De voorzieningen zijn op veel plekken uiterst sjofeltjes. Mensen zien dat het land vergrijst. Ze maken zich terecht zorgen of ze straks wel de hulp kunnen krijgen die ze nodig hebben. ,,Gelukkig wordt er weer flink geïnvesteerd in het onderwijs en in de zorg. Dat is te danken aan het regeerakkoord van vorig jaar, dat echt een trendbreuk heeft gebracht. We hoeven niet meer te bezuinigen, er valt weer te investeren. Infrastructuur, een nieuw belastingstelsel dat 'groener' is en arbeid stimuleert: het is allemaal hard nodig, het kost veel geld - en dat geld hebben we gelukkig kunnen vrijmaken. Maar we zijn er nog lang niet met de noodzakelijke investeringen in de samenleving.''
,,Een van de betere momenten van '99 is voor mij dat we het kabinet weer op de been hebben kunnen helpen. Het incident over het referendum was absoluut geen crisis waard. Het kabinet had, door allerlei samenloop van omstandigheden, nog niet kunnen laten zien dat het werkelijk een serieuze en belangrijke agenda heeft af te werken. Gelukkig is de afgelopen maanden goed zichtbaar geworden waar dit kabinet voor staat: de sociale zekerheid, filebestrijding, mestprobleem oplossen, Schiphol. Het kabinet is een heel eind gekomen in 1999. ,,De sporen van de kabinetscrisis zijn wat mij betreft niet helemaal uitgewist. Om te beginnen kan een coalitie zo'n crisis niet nog een keer overleven. En verder zijn er nogal wat bestuurlijke problemen blijven liggen die straks toch echt weer zullen opspelen. De Eerste Kamer moet zich nog uitspreken over de vorming van Twentestad. Er zijn urgente bestuurlijke en ruimtelijk problemen rondom Eindhoven en vooral Den Haag. De minister van Binnenlandse Zaken verdient hier alle steun van de coalitiepartners, want lokaal bezien is er vaak nogal wat emotie van de bevolking en van bestuurders. Je ziet nu hoe de stad Den Haag worstelt om armoede en rijkdom beter met elkaar te verbinden. Intussen concentreert de rijkdom zich in de randgemeenten. De coalitie zal de rug recht moeten houden om die problemen tot een oplossing te brengen.''
,,De oorlog in Kosovo heeft mij het afgelopen jaar het zweet in de handen bezorgd. Het was intens en tragisch om dat te zien gebeuren. Ik maak deel uit van een generatie die is opgegroeid met vrede en bijna voortdurende vooruitgang in Europa. Ik ben zelf ook een overtuigd Europeaan. En dan word je met zo'n geweldsexplosie geconfronteerd. ,,Het was voor mij, als fractievoorzitter, ook extra zwaar om mede-verantwoordelijkheid te dragen voor het uitzenden van Nederlandse militairen naar een oorlog. De oorlog is uiteindelijk goed afgelopen, gelukkig. Maar de lessen van Kosovo zijn nog niet getrokken. Ik wacht met spanning op een evaluatie van het kabinet over Kosovo die ik heb gevraagd. Het is spijtig dat we die nog niet hebben gekregen. Wat mij betreft valt er nog veel te vragen over de kwaliteit van het scenario-denken bij de NAVO en het verwachtingspatroon bij de exclusieve inzet van het luchtwapen.''
,,Ik was er voorstander van dat de Bijlmer-enquête werd gehouden. De nasleep van de Bijlmerramp moest echt tot de bodem worden uitgezocht. Dat onderzoek heeft belangrijke conclusies opgeleverd. Maar ik heb me er steeds tegen verzet dat er op voorhand moest worden gezocht naar schuldigen. ,,Voorzitter Meijer heeft laatst weer in een jaarboek gezegd dat ik de enquête heb gefrustreerd. Dat was echt recidive in de sector misplaatste opmerkingen. Er is beweerd dat ik met een machtswoord de fractie op één lijn heb gedwongen. Dat is absoluut niet het geval geweest. Het was ook niet nodig. Er was in de fractie een royale meerderheid. Een week later, in het debat over dioxine-kippen, heb ik wel een hele strakke lijn getrokken. Daar vond ik de reacties zo volstrekt buiten proporties.''
,,Het is aangenaam te zien dat de huidige fractie anders opereert dan vorige fracties die ik heb meegemaakt. Dat is de winst van de jongere generatie, die zakelijkheid paart aan een goed gevoel voor gemeenschappelijkheid. Het is effectief pragmatisch: mensen begrijpen dat ze samen sterker kunnen zijn. Ik schrijf dat ook toe aan de samenstelling van de fractie: voor het eerst is er een evenwicht van mannen en vrouwen. Als ik me niet vergis, brengt dat een andere cultuur met zich mee. ,,De onervarenheid van een aantal fractieleden is soms wel eens lastig. Ervaring weegt zwaar op momenten dat het politiek spannend wordt. Als Kamerlid moet je dan weten hoe de dynamiek van de politiek werkt. In spannende situaties merk je dat de doorstroming van Kamerleden te groot is. Het vak van Kamerlid verdraagt zich moeilijk met de trend die voorschrijft dat je jong, dynamisch en fris bent, dat je in je carrière snel van de ene plek naar de andere springt. Kijk, je hoeft niet levenslang Kamerlid te zijn. Maar het is een bijzondere verantwoordelijkheid en ook een moeilijke baan. Daar moet je jezelf de tijd voor gunnen.''
,,Ik ben buitengewoon gemotiveerd om me volgend jaar sterk te maken voor een onderwijs-norm en een zorg-norm. We moeten de extra uitgaven echt gaan koppelen aan de ontwikkeling van het bruto binnenlands product, in ieder geval voor het onderwijs. Op alle fronten moeten we nog veel meer investeren in Nederland-kennisland. We kunnen ons er onmogelijk bij neerleggen dat kleine kinderen uit allochtone gezinnen in hun eerste jaren al een achterstand in het onderwijs oplopen die ze nooit meer inhalen. Even zo goed is er veel meer geld nodig voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. ,,Nu het begrotingstekort is weggewerkt, moeten we de kans grijpen om komend voorjaar een stevige investeringsagenda op te stellen. Dat moeten we niet willen doen met een omgekeerde kaasschaaf-methode, zo van: we geven iedereen een beetje meer geld. ,,Extra geld voor onderwijs, zorg en infrastructuur dragen ertoe bij dat we een langdurige economische groei van minimaal 3 procent kunnen waarmaken. Met die groei kunnen we op termijn de staatsschuld aflossen. Dat is de volgorde. First things first."
,,Ik zie uit naar de nota's Wonen in de 21ste Eeuw en de Vijfde Nota ruimtelijke ordening die volgend jaar komen. De toekomstige inrichting van de fysieke ruimte vergt veel creativiteit van de bewindslieden op VROM, Pronk en Remkes: Les extrèmes se touchent. We moeten tot nieuwe afspraken zien te komen om verregaande vormen van grondspeculatie onder controle te krijgen. De grondpolitiek is te lang op kousenvoeten benaderd. Vroeg of laat breekt je dat op in een land waar uitgerekend de ruimte een van de meest schaarse goederen is.
,,Het nieuwe belastingstelsel bevat belangrijke instrumenten om diverse doelen te bereiken. Met de arbeidskorting vergroten we de afstand tot uitkeringen zonder de uitkeringen te verlagen. Dat geeft mensen een steun in de rug om op eigen benen te kunnen staan. De nieuwe eerste tariefschijf helpt mee om een gerichtre inkomenspolitiek te voeren. Meer heffing op energieverbruik en consumptie, minder op arbeid: dat is de 'vergroening' van het stelsel die velen binnen en buiten de PvdA al heel lang wenselijk vinden. ,,Er is veel te doen om de nieuwe belasting op vermogensrendement. Daar is veel tégen te zeggen, maar per saldo is er meer vòòr te zeggen. We gaan ervan uit dat deze nieuwe heffing meer geld in de schatkist brengt dan de huidige vermogensbelasting. Dat maakt de nieuwe heffing rechtvaardiger dan de oude constructie. We zullen scherp in de gaten houden of dit ook werkelijk gebeurt. ,,We steunen een lager toptarief bij de inkomstenbelasting omdat die deel uitmaakt van een samenhangend pakket. Zij het dat ik nog wel wil noteren dat we op dit moment 200 miljoen tekort komen in de verrekening van een lager tarief met het schrappen van aftrekposten. En iedere procentpunt minder toptarief kost 150 miljoen. Daarover is het laatste woord nog niet gezegd. Ik weet dat de VVD zeer hecht aan een sterke verlaging van het toptarief. Maar dan is het wel van belang dat andere punten uit het regeerakkoord ook tot hun recht komen. Mensen met deeltijdbanen hebben ook recht op de arbeidskorting bijvoorbeeld.''
,,Ik laat het graag aan anderen om mijn stijl van leidinggeven te beoordelen. Ik wil verder kijken dan één termijn. Ik probeer strategische lijnen uit te zetten: lijnen die herkenbaar zijn voor iedereen, die ruimte geven aan de fractieleden. Ik weet heel goed: je kunt het als fractieleider niet in je eentje af. ,,Er wordt mij regelmatig gevraagd: kun je niet wat meer emotie laten zien? Daar heb ik wel begrip voor. Het leven is niet alleen opgebouwd uit rationele bouwstenen. En zo zit ik ook niet in elkaar. Misschien ben ik er, iets meer dan anderen, beducht voor dat emoties in de politiek snel vals kunnen zijn. De tranen van Karin Adelmund, laatst in de Kamer, waren authentiek. Maar ik heb een grondige hekel aan emoties die functioneel worden ingezet. De voorlichter die bij mij gespeelde emotie wil aanpraten, zal snel uit mijn omgeving verdwenen zijn. ,,Nee, ik ervaar het niet als een handicap dat ik moet samenwerken met een partijgenoot als premier. Hier valt samen dat de partij die de premier levert, tegelijk ook de grootste partij is. Ik geloof niet dat ik tegenover Kok een ondergeschikte positie inneem. Ik zie onze verhouding eerder als complementair. Natuurlijk is er altijd een grote mate van loyaliteit. Maar het is ook weer niet zo dat het woord van de premier altijd het zwaarst weegt. Ook de premier kan niet zonder omgevingsinspiratie. ,,Het is goed dat Wim Kok deze week heeft gezegd dat hij een derde termijn overweegt: dat geeft rust. Wat dat voor de toekomst van Ad Melkert betekent? Het belangrijkste is dat de PvdA nog altijd uitstekend uit de voeten kan met de huidige partijleider. Het zou goed zijn als de premier nog een flink aantal jaren zou kunnen bijtekenen. Ik heb altijd gezegd: onze missie is een zaak van lange adem.'' Hans Dijkstal Woensdagmiddag aan het Binnenhof in Den Haag. Het bureau van Hans Dijkstal is leeg, de schermerlampen branden, easy listening van Jean 'Toots' Thielemans vult de werkkamer van de VVD-fractieleider. 'Nog een kopje koffie?'
,,Er is het afgelopen jaar heel ordentelijk geregeerd. Ik heb nooit meegedaan aan al dat geklets over gebrek aan uitstraling van het kabinet en doormodderen en zo, waarover tot de zomer zo druk is gepraat. Paars-I was begonnen met die euforie van: hè, hè, eindelijk een kabinet zonder het CDA. Bij paars-II is het nieuwtje eraf. We hebben nu een gewoon kabinet dat gewoon goed regeert - niet meer en niet minder.
,,De Nederlandse economie heeft in het afgelopen jaar veel beter gepresteerd dan werd verwacht. Zonder die groei zouden wij er hier in Den Haag heel anders bijzitten. Economische dynamiek wordt niet door regering en parlement gemaakt. Die is vooral te danken aan mensen die elders hard werken en geld verdienen. Wel kun je zeggen dat onze regeerakkoorden kennelijk voorwaarden scheppen voor de huidige voorspoed: begrotingstekort wegwerken, de lasten verlichten, problemen aan de onderkant van de arbeidsmarkt aanpakken - dat helpt flink mee natuurlijk.
,,De kabinetscrisis was een bedrijfsongeval. Uiteindelijk heeft die maar drie weken geduurd. De schade is zeer beperkt gebleven. Sterker nog, voor de VVD is de balans van de crisis positief. Het was een incident met een groot risico. Het had vreselijk uit de hand kunnen lopen. Dat hebben we in onze partij ook wel 'ns meegemaakt. Per saldo krijgen wij nu, als nieuwe fractie, in de partij te horen: knap gedaan, goed overeind gebleven. Wat leek op verlies, is winst gebleken.''
,,Als opvolger van Bolkestein is het opgeruimde klimaat in de partij voor mij dubbel zo prettig. Frits had een stevig profiel. Er werd verwacht dat wij in de opiniepeilingen iets zouden terugvallen, waarna we langzaam weer zouden opkrabbelen als ik het goed zou doen. Die terugval heeft zich niet voorgedaan. Ik heb er geen verklaring voor. Eigenlijk weten we heel weinig van het gedrag van kiezers en van mensen die aan enquêtes meedoen. Denken de mensen nu: Bolkestein was goed en die Dijkstal is ook goed? Of denken ze: De Hoop Scheffer is niks, De Graaf ook niet, dus dan die Dijkstal maar? Uit onderzoek blijkt nu weer dat mensen helemaal niet zo op politieke leiders stemmen. Erg interessant allemaal. Maar het interessantste blijft voor mij die stabiliteit van de VVD. ,,En dan natuurlijk dat fantastische nieuws van deze week: 'Dijkstal politicus van het jaar', als uitslag van een of andere enqu^ete. Ik weet best dat je dat met een hele grote korrel zout moet nemen. Maar het is natuurlijk een geweldig handelsmerk: het geeft een fijn gevoel in de achterban, ik word hier de hele dag oprecht van harte gefeliciteerd door de bode en de koffiejuffrouw. Heerlijk toch!?''
,,Ik maak me zorgen over de toekomst van de mainport Schiphol. Wij zijn deze kabinetsperiode begonnen met gezeur over cijfers, daarna kregen we gedoe over het gedogen van 20.000 vluchten, daarna die 'milieucontouren' waarover maar geen besluit wil komen. We zullen zien wat de nieuwe kabinetsvoorstellen opleveren. Maar het politieke en maatschappelijke klimaat rondom Schiphol is niet gunstig. Het overlegplatform, waarin alles zo keurig zou worden voorbereid, is ontploft. Nu krijg je weer dat iedereen in z'n eigen stelling wegkruipt: ministers, departementen, fracties, milieulobby's, de mensen met hun bomen in het Bulderbos. Dat werkt allemaal vertragend. Intussen dreigt de Amsterdamse mainport straks geen kant meer op te kunnen. Dat is een serieus gevaar voor onze economische ontwikkeling. Die angst heb ik.''
,,Dat uitstel voor het Waddengas heb ik niet als verlies geïncasseerd. De gasboringen hadden we in de vorige competitie al verloren: zie de verkiezingsprogramma's van de verschillende partijen. Toen het CDA eenmaal de draai had gemaakt naar de PvdA en D66 was er voor ons geen redden meer aan. In die zin hebben we meer binnengehaald dan ik een half jaar geleden voor mogelijk heb gehouden. We stonden in deze wedstrijd bij rust met 5-0 achter, maar uiteindelijk is het 5-3 geworden. En straks gaat misschien het doelsaldo tellen: die gaswinning is nog niet van de baan. ,,Ik heb me in de discussie over het Waddengas vooral gestoord aan het gemak waarmee is gezegd dat er 'gewoon' niet mag worden geboord. We praten hier wel over een reële dreiging dat de NAM met een schadeclaim van 700 miljoen komt. Daaraan wordt in het Kamerdebat geen woord vuil gemaakt. In dezelfde week is de Kamer te klein als het kabinet geen 10 miljoen zegt te kunnen vrijmaken voor de dak- en thuislozen. Daar wordt dan negen uur over gedebatteerd. Dat is een vorm van willekeur die ik niet kan begrijpen.''
,,Ik heb in het afgelopen jaar mijn handen vol gehad aan die Bijlmerenquête. De enquêtecommissie heeft echt diverse malen haar hand overspeeld. Ik heb wel respect voor commissievoorzitter Meijer die als betrekkelijk nieuw Kamerlid voor een lastige klus stond. Maar vanaf het begin heeft hij niet goed overzien waar de taak van de commissie ophield en waar hij het oordeel toch echt aan de Kamer moest overlaten.''
,,Het politieke klimaat rondom de volksgezondheid wordt grimmiger. In het regeerakkoord staan onvoldoende heldere afspraken over de zorg. Met de miljarden extra die er nu ingaan, wordt te weinig zichtbaar resultaat geboekt. De wachtlijsten worden niet korter, de thuiszorg, de gehandicaptenzorg, de verpleeghuizen: het blijft allemaal even moeilijk. ,,Ik wil niet uitsluiten dat er meer geld voor de zorg moet komen. Maar dat zal niet gebeuren zonder scherpe voorwaarden. Er spelen in de zorgsector ook enorme organisatorische problemen. Dat systeem krijg je niet op gang met extra geld. Integendeel, daarmee dek je de problemen juist af. ,,Volgend jaar komen we met eigen voorstellen om de zorgsector financieel beter beheersbaar te maken. Die voorstellen zullen te maken hebben met meer concurrentie, meer eigen bijdragen en een scherpere taakverdeling in de besturing van het stelsel. ,,Er zit hier een duidelijke parallel met de sociale zekerheid in de jaren tachtig. Toen maakten we ons ook impopulair door op de weeffouten in het systeem te wijzen. Dat moet dan maar. De erkenning van ons gelijk komt vaak pas achteraf.''
,,Voor ons telt vooral dat de tarieven in het nieuwe belastingstelsel over de hele linie omlaag gaan. Daar hebben we jaren voor geknokt! Er wordt nu druk gepraat over deeltijdwerkers met een 'kleine baan', pensioengaten, hypotheekaftrek. Allemaal geweldig interessant. Op onderdelen valt er nog wel wat uit te ruilen. Maar de tariefsverlaging is zo goed als binnen, dat is voor ons de kern van het belastingplan.''
,,Het ziet ernaar uit dat de begroting in evenwicht komt. Alleen, we wetenniet hoe structureel dat evenwicht zal zijn. Ik heb dus absoluut geen aandrang om alvast extra geld te gaan verdelen. Als er werkelijk ruimte is, zal ik graag meepraten. Wij hebben ook zo ons prioriteitenlijstje. Wel heb ik één voorwaarde: de uitgaven en de inkomsten van het rijk blijven strikt gescheiden. Meevallende inkomsten moeten straks naar de staatsschuld en terug naar de burgers. De Zalm-norm is voor ons heilig. Bij meevallende uitgaven, in de sociale zekerheid bijvoorbeeld, kunnen we nieuwe bestemmingen voor het geld zoeken. Maar als het erom gaat de uitgaven van het rijk weer structureel met miljarden te verhogen, dan doen we daar niet aan mee.'' ,,Dat idee van Melkert voor een zorg-norm en een onderwijs-norm heeft op mij geen enkele indruk gemaakt. Melkert zal zijn handen vol hebben om een behoorlijk onderbouwde norm te ontwikkelen. Tenzij hij, net als bij de Wadden, niet naar de feiten meent te hoeven kijken. En bovendien: hoe hou je overeind dat we dan niet ook een justitie-norm of een milieu-norm nodig hebben? Zo krijg je een rijksbegroting die vanzelf uit de computer rolt. Ik voel daar absoluut niets voor.''
,,Als je de geschiedenis van de Nederlandse politiek bekijkt, vind je twee overwegingen om vroegtijdig uit een coalitie te stappen. De ene is: de samenwerking gaat steeds stroever en er dienen zich andere meerderheden aan. De andere is: er komt zoveel ellende op ons af, laten we maar maken dat we wegkomen. Beide doet zich niet voor. De samenwerking in de coalitie verloopt goed en er lonkt voor ons geen andere combinatie. Bovendien valt er de komende jaren zoveel geld te verdelen dat we wel gek zijn als we nu zouden zeggen: we houden ermee op, dat geld laten we fijn door een ander uitgeven. ,,De normale impulsen om te breken zullen er niet zijn. Maar uitglijden over bananenschillen is natuurlijk altijd mogelijk. Dan moet je denken aan Bijlmer- en referendum-achtige toestanden. Voor nieuwe problemen in de Eerste Kamer ben ik niet zo bang. Bij het referendum lag het probleem in één fractie, namelijk onze senaatsfractie. Nu zit het in drie fracties. De coalitie beschikt in de Eerste Kamer over de kleinst mogelijke meerderheid van 38 zetels. Het evenwicht in de senaat is nu zo broos dat geen enkele coalitiefractie kan gaan zitten schuiven als het erop aankomt. Juist dat geeft extra stabiliteit. Er moet een theorie zijn die zegt: als iedereen in gevaar is, bestaat er geen gevaar.''
,,Ik zie dat het CDA weer water onder kiel heeft, zoals De Hoop Scheffer voortdurend zegt. Maar de partij bevindt zich nog wel in een ondiepe sloot. Ik maak me voorlopig over het CDA weinig zorgen. In de enquêtes komen ze niet echt veel verder. Daarin staan ze stabiel, maar dan wel laag stabiel. Er is in het CDA nog een hoop werk te doen. ,,Ik ben dubbel als het om het CDA gaat. Aan de ene kant moeten ze vooral niet te veel groeien. Aan de andere kant, als ik kijk naar werkbare meerderheden, blijft het wel een complicerende factor als het CDA deze omvang behoudt of zelfs nog verder terugvalt.''
,,Ik ga in het nieuwe jaar nog meer investeren in de nieuwe mensen in mijn fractie. Als leidinggevende heb je te zorgen dat je de mensen klaar hebt voor morgen. Het is voor mij een geweldig avontuur om zo snel mogelijk te weten wie wat kan. En wie echt wat kan, moet zich zo snel mogelijk profileren. Dat hebben we in het afgelopen jaar al laten zien. Nieuwelingen hebben bij ons de begrotingen gedaan. Volgend jaar zullen we nieuwe mensen nog nadrukkelijker inzetten.''
|
NRC Webpagina's 18 DECEMBER 1999
( a d v e r t e n t i e s )
|
| Bovenkant pagina |
