NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Trainen trainen trainen

Live op tv en radio: zware verhoren en dramatische onthullingen. Parlementaire enquêtes, zoals nu naar de Bijlmerramp, ogen als een levensechte presentatie van ambtelijk en politiek handelen. Maar is het wel zo echt? Een rondgang langs 'figuranten' van eerdere enquêtecommissies en hun trainers.

Cees Banning

,,Ik heb veel getraind voor het verhoor, maar altijd zonder vermomming. Dat had ik toch een keer moeten doen.'' Klaas Langendoen; hij is de verpersoonlijking van de IRT -enquête. Hij baarde opzien door met een krulletjespruik en een plakbaard voor de onderzoekscommissie van Maarten van Traa (PvdA) te verschijnen. ,,Ik vond de vermomming een zware psychologische belasting'', zegt Langendoen. ,,Het is vreemd om je ware gezicht niet te laten zien, maar dat zou mijn rechercheurswerk frustreren.'' Langendoen was chef van de Haarlemse criminele inlichtingendienst ( CID ) en samen met Joost van Vondel (het 'koningskoppel') het brein achter het zogenoemde Delta-onderzoek van het Interregionaal Rechercheteam ( IRT ). Het duo, en de meeste mensen die voor de IRT- commissie moesten verschijnen, waren intensief getraind door oud-journalist Bob de Ronde. ,,Bob waarschuwde mij dat er een grote kans was dat mijn kop zou gaan rollen. Nou daar heeft hij gelijk aan gehad'', zegt Langendoen in een cafetaria aan het Noordzeekanaal bij IJmuiden. ,,Bij zo'n training wen je aan de sfeer van tv-camera's en lampen. Je zit in dezelfde opstelling als bij het echte verhoor. Een klein tafeltje tegenover een grote massieve tafel met zeven ondervragers. ''

Langendoen had twee voorgesprekken met de enquêtecommissie voordat hij in het openbaar werd verhoord. ,,Het openbare verhoor is eigenlijk het witwassen van het besloten verhoor'', verklaart de oud-rechercheur. ,,De twee besloten gesprekken verliepen zeer goed. Ik kon mijn verhaal goed kwijt en de sfeer was zeer ontspannen en amicaal. 'Het enige dat ontbrak, was een glaasje bier', zei Van Traa.'' Maar die sfeer heeft Langendoen ,,genekt''. ,,Ik ging het openbare gesprek ontspannen in. Maar werd na het eerste antwoord direct afgekapt door Van Traa en in de hoek neergezet. Ik kon mijn verhaal niet kwijt. Toen schoot de opmerking van Bob door mijn hoofd. 'Dit gaat fout', dacht ik. 'Je wordt geofferd'.''

Twee keer moest hij voor de commissie verschijnen. Tijdens het eerste openbaar verhoor voelde Langendoen zich geïntimideerd door het briefjesverkeer van de commissie. ,,Er is een intensief verkeer van kleine krabbeltjes tussen de commissieleden onderling en hun staf. Dat leidt af en maakt je nerveus en onzeker. De tweede keer was ik er op voorbereid en gebruikte ik deze techniek ook. Van Traa zette weer zwaar in. Tijdens zijn tirade schreef ik een fakebriefje en stuurde dat weg. Het effect was dat Van Traa iets inbond. Het is nu een onderdeel van de training geworden, heb ik gehoord.''

,,Worden die mensen getraind? Absurd!'' Het is Marinus van der Goes van Naters nooit gelukt om van zijn hart een moordkuil te maken. Wanneer hij hoort dat de meeste ondervraagden van de parlementaire enquête naar de Bijlmerramp een mediatraining volgen, ontsteekt hij in lichte woede. ,,Je kunt toch alleen maar de waarheid vertellen.''

Van der Goes van Naters was na de Tweede Wereldoorlog initiator van een parlementaire enquête naar het regeringsbeleid gedurende de oorlogsjaren. ,,De Kamer was voor de oorlog een ingeslapen bende'', zegt de inmiddels 98-jarige Van der Goes van Naters. In 1937 werd de 'rode baron' voor de SDAP lid van de Tweede Kamer; na de oorlog was hij de laatste fractievoorzitter van de SDAP en de eerste van de PvdA (1946-1951). ,,Bij een nieuwe tijd hoorde een actief controlerende Tweede Kamer die de regering op de huid zit. In de bezettingsjaren kon het parlement de regering niet controleren, dus een enquête was daar een prachtinstrument voor. We hebben het stof er af geblazen, want de laatste dateerde van eind jaren tachtig van de vorige eeuw.'' Boven tafelVijftien keer in de periode 1848 tot 1999 hield de Tweede Kamer een parlementaire enquête. De eerste enquêtes hadden een andere bedoeling dan de waarheidsvinding van nu. Ze waren opgezet als onderzoek naar de noodzaak van wetgeving. Het onderzoek naar het regeringsbeleid in de oorlogsjaren en de periode daaraan voorafgaand duurde het langst: van 1947 tot 1956. Een van de ruim achthonderd gedaagden was Piet de Jong, in de Tweede Wereldoorlog officier van een onderzeeboot en van 1967 tot 1971 premier. De Jong: ,,Ik moest voor de commissie komen om een toelichting te geven op acties die we tijdens de oorlog hadden ondernomen in onder andere Italië, Maleisië en Sumatra. De commissie wilde weten wat de opdracht was, wie de opdracht had gegeven en dat soort zaken. Tussen twee reizen door ben ik bij de commissie langs geweest. Ik was een beetje zenuwachtig, maar 'Bob' (het Kamerlid freule Wttewaal van Stoetwegen, red.) stelde mij met ter zake doende vragen direct op mijn gemak. Ik had ook niks te verbergen. Met rubberboten hadden we mariniers aan land gezet die sabotage-acties verrichten, zoals het opblazen van spoorwegen en bruggen.''

De enquêtecommissie heeft veel boven tafel gebracht over ,,het laffe beleid van de regering in Londen en de verwerpelijk houding ten opzichte van de joden'' (Van der Goes van Naters) en ,,het gevoerde krijgsbeleid'' (De Jong). Met een beperkt gezichtsvermogen volgt Van der Goes in een Wassenaarse villa de parlementaire enquête naar de ramp met de El Al Boeing op de voet. ,,Ik word er misselijk van'', klinkt het plotseling tijdens het gesprek. Van de enquête, luidt voorzichtig de vraag.

,,Neen'', klinkt het bars. ,,Deze commissie haalt veel gegevens boven water die de regering blijkbaar al had afgelegd. Neen, ik wordt misselijk van het feit dat de ondervraagden worden getraind. Een parel van ons democratisch bestel is toch niet verworden tot toneelstuk waarin acteurs met uit het hoofd geleerde teksten figureren?''

De opvatting van de socialist wordt gedeeld door Yvonne Wolthuis-Olf. Zij heeft, namens de fractie van de Groenen in stadsdeel Zuidoost, zes jaar lang onderzoek gedaan naar de Bijlmerramp; tweehonderd onbeantwoorde vragen bundelde ze in een zwartboek en eerder deze maand is ze door de Bijlmercommissie gehoord. ,,Het is kenmerkend voor de huidige politieke cultuur'', meent Wolthuis-Olf. ,,Gladde praatjes en een hoop training om je eigen waarheid te creëren.''

Met uitzondering van de deelnemers aan het onderzoek naar het regeringsbeleid in de oorlogsjaren blijken de meeste ondervraagden te zijn getraind voordat ze zich onderwierpen aan het verhoor door de enquêtecommissie. ,,Ik ben een opvliegerig mannetje'', zegt Wil Baard. Hij was met zijn brutale jongensachtige lach en imposante wenkbrauwen eind jaren tachtig de tv-persoonlijkheid van de enquête naar het paspoort. Baard was door het ministerie van Buitenlandse Zaken uitverkoren om een fraudebestendig persoonsdocument te drukken. Een mammoetorder, want het zou om twee miljoen paspoorten per jaar gaan. ,,Knap hè, van zo'n klein drukkertje'', provoceerde Baard tijdens zijn verhoor. Vol zelfvertrouwen, volgens Baard te danken aan de training, verscheen hij voor de commissie.

,,Ik werd vóór de verhoren opgebeld door Bob de Ronde. Hij zei: 'ik zal je helpen'. In een tv-studio had hij drie journalisten uitgenodigd om het openbare verhoor een keer te oefenen. Bob zei: 'ze stellen vervelende vragen'. Nou dat heb ik geweten; na vijf minuten had ik al iemand bij zijn keel. Dat zag er op de video een beetje agressief uit. Maar tijdens het openbare verhoor was ik de rust zelve.''

Niet iedereen die voor een enquêtecommissie moet verschijnen maakt gebruik van een media-adviseur. ,,Ik geloof niet in gelikte poes-pas. Je kunt iets, of je kunt het niet; dat is de gave Gods'', zegt Hans Gruijters. De D66'er, minister van Volkshuisvesting in het kabinet-Den Uyl, werd gehoord tijdens de enquête naar de gang van zaken met bouwsubsidies. ,,Ik vond die enquête onzinnig en ik had me ook absoluut niet voorbereid'', zegt Gruijters. ,,Het ministerie stuurde nog wel een voorlichtingsambtenaar naar mij toe en uit beleefdheid heb ik een kop koffie met die man gedronken. Tijdens het gesprek kwam hij tot de constatering dat ik de enquête eigenlijk maar niks vond. 'Dat is waar', erkende ik. 'Kortom: punaises poetsen', zei die ambtenaar. 'Die uitdrukking pik ik van u. Uw komst is niet geheel nutteloos geweest', zei ik vervolgens.'' De voorbereiding van Gruijters stak schril af bij die van Elske ter Veld. De huidige PvdA-senator verscheen begin jaren negentig voor de commissie die onderzoek deed naar de instanties die belast zijn met de uitvoering van de sociale zekerheid, waaronder de WAO en de WW. Ter Veld heeft een encyclopedische kennis van alles wat met de sociale zekerheid heeft te maken. Ze bracht haar partijgenoot en commissievoorzitter Flip Buurmeijer tot lichte wanhoop wanneer ze haar betoog steeds met voorbeelden wilde onderbouwen. ,,Neen, neen'', klonk vaak de stem van Buurmeijer paniekerig. ,,Neen, u hoeft het niet verder toe te lichten.''

Zes jaar later blikt 'de moeder van de sociale minima' terug. ,,Ik was op dat moment staatssecretaris van Sociale Zaken en had een team samengesteld die de enquête zorgvuldig had voorbereid en volgde.'' Ook Ter Veld ging met een media-adviseur in zee, in haar geval Ton Planken, oud-verslaggever van Den Haag Vandaag. ,,Ik worstelde met het probleem dat ik in mijn vakbondsperiode hard heb meegewerkt om zoveel mogelijk mensen in de WAO te krijgen. Tijdens het lidmaatschap van de Tweede Kamer verkende ik de grenzen van de sociale wetgeving en probeerde die zoveel mogelijk op te rekken. En als staatssecretaris kon ik alles weer terugdringen. Zet je het zo op een rijtje dan ben je volstrekt ongeloofwaardig, vond ik. Maar als je het in de context plaatst van de tijd dan heb je een verhaal. Een geloofwaardig verhaal, zelfs. En daar heeft Planken me bij geholpen.''

Spontaniteit

Ton Planken, Bob de Ronde, Willem Bemboom, Charles Schwietert, Kees Mijnten behoren tot het leger (oud-)journalisten die politici en ambtenaren trainen in de omgang met de media. We leren geen trucs, zo haasten ze zich allemaal om uit te leggen. ,,Je probeert de angst weg te nemen en je werkt aan het zelfvertrouwen'', zegt oud- TROS- journalist Kees Mijnten. V VD- politici behoren tot zijn vaste cliëntèle en hij trainde mensen voor de enquête sociale zekerheid. ,,De verhoren werden afgenomen in een vergaderkamer van de Tweede Kamer en in een studio heb ik die ruimte na laten bouwen. Via het spelen van het verhoor wen je de mensen aan de ondervraging en de sfeer van tv-camera's, fotografen, en lampen.''

De trainees leren een aantal basisvaardigheden. ,,Helder en bondig formuleren en er voor zorgen dat hun verhaal goed en volledig voor het voetlicht komt.'' Ministeries die onderwerp van een enquête worden (Justitie bij het IRT, Verkeer en Waterstaat bij de Bijlmer) verplichten hun gedaagde ambtenaren tot het volgen van de mediacursus. ,,Velen zijn niet gewend om voor de camera te staan'', licht een woordvoerster van het ministerie de cursus toe. ,,We oefenen de mensen om ook onder druk de eigen waarheid te kunnen vertellen.'' Saillant is dat de commissie onder leiding van de CDA 'er Theo Meijer - in tegenstelling tot de commissie-Van Traa - geen media-training heeft gevolgd. Wel heeft de commissie een psycholoog van de Rijksrecherche- school in Zutphen op bezoek gehad en worden ze bijgestaan door 'rechercheur Rob'. Hij evalueert de ondervraging, maar we hebben geen specifieke mediatraining gehad, licht voorzitter Meijer toe. ,,We willen onze spontaniteit niet verliezen.'' ,,Een parlementaire enquête is niet spontaan'', weet Gruijters. ,,De commissie heeft op basis van de voorgesprekken de conclusie van het rapport al in het hoofd. De openbare verhoren worden gebruikt, misbruikt zo u wil, om die conclusie te onderbouwen.''

Bij de enquête naar de besteding van overheidssubsidies aan het Rijn-Schelde-Verolmeconcern ging de regie nog een stap verder en werden de vragen voor het openbaar verhoor van te voren toegestuurd. Joseph Molkenboer, destijds adviseur van Economische Zaken, speelde in de RSV- enquête een hoofdrol. Hij had zich omringd met een tien man tellend team, van juristen tot mediaspecialisten. Wanneer de commissievragen binnenkwamen was het D-day op het departement. Molkenboer nam het voortouw in de beantwoording en schreef een stuk. Dat werd vervolgens besproken in het team wat resulteerde in felle discussies. De inbreng van de mediaspecialist was beperkt: wees jezelf, Joseph, dat is een overtuigende opstelling.

De openbare verhoren werden voor het eerst op televisie uitgezonden en vormden het klapstuk van een voor Nederlandse begrippen ongekende affaire. ,,Met een overgave die aan de speeltafel niet zou hebben misstaan werden in korte tijd honderden miljoenen aan Defensiegeld aan RSV toevertrouwd'', constateerde voorzitter Kees van Dijk in zijn rapport. Met de PvdA-politicus Marcel van Dam (,,er zijn 999 trucs en ik ken ze allemaal'') was Van Dijk de gezichtsbepalende figuur van de enquête. Het duo dreef VVD- minister Gijs van Aardenne van Economische Zaken in het nauw en de Nederlandse televisiekijker leert Molkenboer ('wees jezelf, Joseph') kennen als een norse brombeer die zijn minachting voor de commissie nauwelijks kon onderdrukken. Beroemd zijn de aanvaringen met commissielid Theo Joekes (VVD). In zijn woning in Den Haag speelt Molkenboer de dialoog nog eens na:

Molkenboer: ,,Ik word door de commissie gehoord.''

Joekes: ,,Neen, u wordt verhoord''.

Molkenboer: ,,Gehoord.''

Joekes: ,,Verhoord.''

Molkenboer: ,,Ik ben geen verdachte en u bent geen rechter.''

Grip

Volgens direct betrokkenen stuurde de commissie tijdens de verhoren al zorgvuldig aan op de afloop. In de vijfduizend pagina's tekst kreeg zo'n beetje iedereen er van langs: de RSV-bestuurders en - commissarissen, de Tweede Kamer die de kwestie te veel op z'n beloop had gelaten, Molkenboer die zich te veel opstelde als een bestuurder van RSV. ,,Maar de commissie werkte zorgvuldig naar de val van Van Aardenne. De commissie heeft daar op aangestuurd'', weet een intimus van Molkenboer. De commissie-Van Dijk verwijt de vice-premier van de VVD dat hij de Tweede Kamer ,, ronduit misleidend en daarom onaanvaardbaar'' heeft ingelicht. Toch hoeft Van Aardenne, wegens het coalitiebelang, niet direct op te stappen. Pas een paar jaar later, na de verkiezingen van 1986, nam Van Aardenne afscheid van de actieve politiek. Maar achter het VVD-drama gaat een klinkende overwinning voor het liberalisme schuil. De zestien ingenaaide boekdelen leveren het bewijs dat overheidsbemoeienis met een individuele onderneming slechts tot ongelukken kan leiden. ,,De overheid moet niet op de stoel van de ondernemer gaan zitten, was een conclusie die vooraf al duidelijk was'', zegt commissielid Joekes. ,,Dat leidt tot een verspillende financiering van verliesgevende arbeidsplaatsen. De rol van Van Aardenne kwam pas later in beeld. Hem wordt niet ten laste gelegd dat hij te veel aan RSV had uitgegeven, maar dat hij zijn greep op het beleid was kwijtgeraakt en de Kamer inlichtingen over de laatste steunoperaties had onthouden.''

Ook bij de IRT-enquête stond de uitkomst volgens Klaas Langendoen al vast. ,,Bij mijn tweede openbare verhoor merkte ik dat de commissie de conclusies van het onderzoek al klaar had en het gesprek volledig in die richting stuurde. Ik ken die technieken uit mijn recherchetijd. Je wilt horen 'de lucht is zwart' en al je vragen zijn erop gericht om die ene zin er uit te krijgen. Tijdens mijn verhoor zag ik het gebeuren, maar ik was niet bij machte om het te corrigeren of er grip op te krijgen.'' De IRT-enquête verwerd tot een geloofskwestie. ,,Ik geloof in gecontroleerde doorvoer om greep te krijgen op drugscriminaliteit. Van Traa niet. Hij was een rechtlijnige man en werkte naar die ene conclusie.'' En ook bij de enquête naar de sociale zekerheid was de rode draad van de conclusie van tevoren al bekend: het primaat van de politiek moet worden hersteld, signaleert Ter Veld. ,,En, ach het is makkelijk om zo'n analyse te maken. En het is ook makkelijk om af te spreken dat oude fouten niet worden herhaald. Maar het is moeilijk om aan die afspraken te voldoen. Mensen zijn geen ezels, en stoten zich altijd aan de eerst volgende steen die ze tegenkomen.''

In haar woning in de Amsterdamse Bijlmer loopt Yvonne Wolthuis-Olf vooruit op de conclusies van de commissie-Meijer. ,,De commissie probeert weg te blijven van de lading. De relatie Israel-Nederland komt onder druk te staan en opeens zijn er documenten over de lading met de strekking: de lading was niet gevaarlijk. De commissie stuurt ook in die richting.''

Knakken

Parlementaire enquêtes leveren volgens Ter Veld weinig op. ,,Als ik kijk naar de ontwikkelingen op het terrein van de volkshuisvesting en de sociale zekerheid dan kun je maar één conclusie trekken: de noeste arbeid van Klaas de Vries en Flip Buurmeijer (de respectievelijke voorzitters van de beide enquêtecommissies, red.) is niet vertaald in beleid.''

Ze mogen naar de mening van sommige ondervraagden weinig opleveren voor het beleid, parlementaire enquêtes knakken wèl carrières. Langendoen: ,,Op 2 november ben ik verhoord; 27 november ben ik buiten functie gesteld. Daadkracht heet dat, maar de uitvoerders worden gestraft terwijl de opdrachtgevers buiten spel blijven. Op dit moment loopt nog een gerechtelijke procedure, waarbij ik mijn ontslag aanvecht.'' Op dit moment heeft Langendoen een adviesbureau.

Na het paspoortdebacle eind jaren tachtig begon Wil Baard in Schiedam een nieuwe drukkerij onder de naam 'Wilskracht'. ,,Ruim tien jaar later hebben we nog steeds geen fraudebestendig paspoort'', constateert Baard. ,,Ik moet er hard om lachen, maar wel als een boer met kiespijn, want dat akkefietje heeft mij zestig miljoen gulden gekost.''

Baard, Langendoen, Ter Veld, Molkenboer, De Jong en Wolthuis-Olf volgen intensief de Bijlmerenquête. Gruijters niet. ,,Het is vreselijk voor de mensen die omgekomen zijn, maar per jaar komen er in het verkeer ruim duizend mensen om. Het hoort bij het moderne leven. Er zullen ongetwijfeld nieuwe feiten naar boven komen, maar dat is geen slechtigheid, maar dommigheid. Nederland is een open samenleving, zoveel blijft er hier niet onder de pet. En ik vind dat deze enquête een pedant hoog inquisitoir gehalte heeft.''

PvdA-politica Ter Veld deelt deze opvatting en heeft een alternatief: weg met de tv-camera's. ,,Het geheugen werkt dan beter. Mensen voelen zich, met de ogen van miljoenen Nederlanders op zich gericht, snel in het nauw gedreven. Ze willen overleven en hun herinnering past zich daar bij aan. De ondervragers verliezen de context van het moment uit het oog. 'We houden het onder de pet' komt niet voort uit slechtigheid, maar is een opmerking om op dat moment te overleven. Even die lastige media van het lijf houden. Eerst orde op zaken. Geen opmerking om de kluit langdurig te belazeren.''

En twee slachtoffers van vorige enquêtes, Wil Baard en Klaas Langendoen, zien in de enquête tot nu toe hun gelijk. Baard: ,,De uitvoerders worden gestraft, de politici houden schone handen''. Langendoen: ,,Politici worden uit de wind gehouden. Ze hebben letterlijk het laatste woord. Waarom worden ze niet aan het begin verhoord; nu kunnen ze zich optimaal voorbereiden. Waarom niet twee keer verhoord, zowel aan het begin als het eind. Dat zou pas waarheidsvinding opleveren.''

KVP-premier Piet de Jong neemt zijn opvolger de maat: ,,Wat premier Kok lopende de Bijlmerenquête heeft gedaan, kan absoluut niet. Met zijn uithaal richting de ambtenaren die op non-actief zijn gesteld, legt hij een bom onder ons bestuurlijke systeem.'' Ministers zijn politiek verantwoordelijk voor hun ambtenaren, maar als politici die verantwoordelijkheid niet nemen, kruipen ambtenaren in hun schulp. ,,Ze houden zich precies aan hun taak en zoeken niet inventief naar oplossingen. Je creëert een situatie waarbij het ene departement, zeg Verkeer en Waterstaat, niet weet wat het andere doet, zeg Volksgezondheid. Een telefoontje zou veel kunnen oplossen, maar eigen initiatief wordt in de kiem gesmoord wanneer je je niet gedekt weet door je minister'', doceert De Jong. ,,Wanneer een fabriek slecht draait, vliegt de directeur er uit. Tegen Kok zou ik willen zeggen: wees een vent en veeg de trap van boven schoon.''

Overzicht van parlementaire enquêtes

1851-1853

Accijns op zout.

1855-1857

Concessie voor landaanwinning en verdieping van het vaarwater Zwolsche Diep.

1858-1861

Toestand van de Maas en de Zuid-Willemsvaart.

1861-1863

Zeemacht van Nederland.

1873-1876

Nederlandse Koopvaardijvloot.

1876-1878

Besmettelijke longziekte onder rundvee.

1880-1884

Exploitatie spoorwegen in Nederland.

1886-1887

Werking van de Wet inzake fabrieksarbeid en de toestand van fabrieken en werkplaatsen. Deze enquête ging in het bijzonder over de kinderarbeid.

1947-1956

Regeringsbeleid drie kabinetten in de periode vanaf de Duitse inval van 10 mei 1940 tot 20 november 1945 en het beleid dat daaraan voorafging. Voorzitter: L.A. Donker (PvdA).

1982-1983

Beleid van opeenvolgende kabinetten ten aanzien van het Rijn-Schelde- Verolmeconcern en de besteding van overheidsgelden (kortweg RSV- enquête). Voorzitter: Cees van Dijk (CDA).

1986-1987

Beleid van achtereenvolgende kabinetten ten aanzien van bouwsubsidies volkshuisvesting, in het bijzonder de premiehuursector. Voorzitter: Klaas de Vries (PvdA).

1987-1988

Problemen rond de vervaardiging van een fraudebestendig paspoort. Voorzitter: Loek Hermans (VVD).

1992-1993

Functioneren organen belast met de uitvoering van de sociale zekerheid, waaronder de WAO en de WW.

Voorzitter: Flip Buurmeijer (PvdA).

1994-1995

Opsporingsmethoden justitie en politie bij de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit. Gewoonlijk de IRT-enquête genoemd. Voorzitter: Maarten van Traa (PvdA).

1999

Op 4 oktober 1992 stortte een El Al-vliegtuig op twee flats in de Bijlmer. De enquêtecommissie probeert de toedracht van het vliegtuigongeluk te achterhalen. Voorzitter: Theo Meijer (CDA).

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.