NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Vanuit München is de Duitse publieke omroep begonnen met een speciaal station voor educatieve televisie, BR-Alpha geheten. De programmering ziet er nog wat spartaans uit: veel heemkunde in de vorm van documentaires over de verschillende delen van Duitsland, theologische debatten, films over de wonderen der zee, en talencursussen. 's Nachts zendt BR-Alpha de al van de zender Bayern-3 bekende Space Nights uit, eindeloze opnamen van de aarde vanuit de ruimte.

Maar het begin is er. De Duitse publieke omroep is niet van plan om educatieve televisie geheel over te laten aan de commerciële ondernemers die zich opmaken ook op dit gebied hun digitale paketten te stofferen. En nu maar afwachten, hoe lang het nog duurt voordat de Nederlandse Teleac/NOT en andere organisaties op het gebied van educatieve omroep inzien dat een themazender de nuttigheid van hun inspanningen drastisch kan opvoeren. Waarom zouden die prachtige cursussen schaken, bedrijfsvoering of Spaans na twee keer uitzenden voor eeuwig op de plank moeten blijven?

Ook in andere landen weert de publieke omroep zich op educatief gebied, richt de blik op de archieven en merkt dat daarin genoeg materiaal ligt om een educatieve zender nog voor jaren te vullen. De Italiaanse Rai doet dat bijvoorbeeld. De Britse BBC heeft zijn Learning channel, nu nog 's nachts te zien op BBC2, maar in de toekomst een apart digitaal televisiekanaal. De BBC ziet ook een commerciële toekomst voor de educatieve uitzendingen, die nu al naar het buitenland worden verkocht via de abonneezender BBC Prime.

Het sterkste voorbeeld komt uit Frankrijk. De educatieve zender La Cinquième, die in Frankrijk gewoon met een antenne is te zien, dankt zijn oprichting vijf jaar geleden aan een politiek toeval. Links had de culturele zender La Sept, later Arte, opgericht en toen rechts aan de regering kwam ontstond het rivaliserende La Cinquième, dat de zendtijd vult voordat Arte 's avonds om zeven uur in de lucht komt. Inmiddels zijn beide omroepen in Frankrijk aan hun fusie toe - niet programmatisch maar organisatorisch.

La Cinquième is een doorslaggevend succes: het station haalt in Frankrijk gemiddeld wel zeven procent marktaandeel. De programmering heeft dan ook niets spartaans. Saaie colleges of cursussen die slechts voor een kring van hooggemotiveerden te zien zijn, worden eigenlijk alleen maar voor zeven uur 's ochtends uitgezonden. De rest van de dag vindt de redactie van de zender manieren om de leerzame boodschap attractief te verpakken, zodat je ook al zappend makkelijk bij La Cinquième blijft hangen. In de middaguren wordt het station steeds meer toegankelijk voor een algemeen publiek, met bijvoorbeeld natuurfilms, en een prachtig magazine voor animatiefilms, Cellulo, dat al jarenlang een vitrine vormt voor de mogelijkheden van digitale vermenging van gewoon en geanimeerd beeld. De hoogste kijkcijfers behaalt La Cinquième op maandagmiddag, met een tot het jaar tweeduizend durend retrospectief over 100 jaar Franse cinema. De zender is er in het verleden vaak van beschuldigd zijn succes te danken te hebben aan het uitzenden van voor een educatief station oneigenlijke programma's, zoals deoude dolfijnenserie Flipper. Maar die tijden zijn voorbij en La Cinquième zoekt het vooral in dingen die anderen laten liggen, zoals een wekelijks magazine voor de cultuur uit de voorsteden (hiphop, breakdance) of eentje voor korte film. Educatieve televisie kan dus heel spannend zijn.

BR-Alpha is voorshands alleen analoog beschikbaar via Astra (19,2 graden oost, 11.686 GHz, v.) La Cinquième en Arte-Frans digitaal op Astra: 12.207 GHz, v. Dezelfde combinatie analoog op Eutelsat/Hotbird (13 graden oost, 11.080 GHz. v.) Op BBC Prime kan men zich in Nederland niet abonneren.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Het jachterige van Fashion-TV
(7 januari 1998)
Dinner for one
(31 december 1997)
Gegarandeerd kerstmis-vrij
(24 december 1997)
Vlaggenschip Jay Leno
(17 december 1997)
Anti-gettoradio Beur FM
(10 december 1997)
Dagelijkse cultuur
(3 december 1997)
SES domineert satelliet-tv
(26 november 1997)
Televisie negeert computer
(19 november 1997)
Een kwestie van vertrouwen
(12 november 1997)
De voorkeur van Sky News
(5 november 1997)
Het einde van de blijde boodschap
(29 oktober 1997)
Beperkingen bij satelliet-tv
(22 oktober 1997)
'Geforceerde' downloads
(15 oktober 1997)
Interesse voor satelliet-tv groeit
(8 oktober 1997)
Een avond strips op TV5
(1 oktober 1997)
The Box houdt bellers aan het lijntje
(24 september 1997)
Beurskoersen, spectaculaire telexen en de horoscoop
(17 september 1997)
Pluspakket op de kabel
(3 september 1997)
Herhaling van oude DDR-tv
(27 augustus 1997)
Joris Ivens op France Culture
(20 augustus 1997)
Elektronische tv-gidsen
(13 augustus 1997)
Ingetogen begin voor Canal+
(6 augustus 1997)
De hele dag supersaai weer
(30 juli 1997)
Laat het stiertje los!
(23 juli 1997)
Radiopareltje: America One
(16 juli 1997)
Elk thema zijn eigen kanaal
(9 juli 1997)
Een wonder van eenvoud
(2 juli 1997)
De Europese kijker bestaat niet
(25 juni 1997)
Digitale boeketten bloeien niet
(18 juni 1997)
De macht op de snijtafel
(11 juni 1997)
Zender zonder dommigheid
(4 juni 1997)
Royaal kiezen uit nieuws
(28 mei 1997)
Smoezelig onder nette vlag
(21 mei 1997)
Lessen in argwanend kijken
(14 mei 1997)
Een oefening in informatie
(7 mei 1997)
TV als object van bewuste keuze
(30 april 1997)