NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
De formule van het televisieprogramma Histoire parallèle is van een verbluffende eenvoud. Al meer dan 400 keer heeft de Franse historicus Marc Ferro wekelijks filmjournaals uit verschillende landen naast elkaar gelegd om na te gaan hoe de wereld er vijftig jaar geleden uitzag. Met een gast - een historicus of iemand die de gebeurtenissen in kwestie zelf heeft meegemaakt - bespreekt hij die journaals, en onderbreekt ze ook zonodig voor enige kritische reflectie. Het resultaat is het populairste programma op de Frans-Duitse cultuurzender Arte. Het programma, dat ooit op de Franse zender la Sept is begonnen, heeft zich uiteraard jarenlang met de Tweede Wereldoorlog bezig gehouden. De journaals uit die jaren waren vaak curieus. Zelden zie je nog de Deutsche Wochenschau van de nazis, of de journaals van Vichy-Frankrijk, of filmjournaals uit Japan.

Maar over het algemeen is de geschiedenis van die oorlog de meesten van ons natuurlijk min of meer bekend. Inmiddels is Histoire parallèle echter in de in veel opzichten veel onbekendere, eerste naoorlogse jaren aangekomen. Het is verbazend te zien hoe verarmd, hongerig en politiek instabiel Europa in die jaren is geweest - de herinnering daaraan is in het collectieve geheugen van de meeste Europeanen wat verdrongen, mede in het licht van de latere (en huidige) welvaart in onze landen. Een belangrijke rol in de filmjournaals uit 1947 speelt ook de beginnende Koude Oorlog.

Het zijn niet alleen Franse en Duitse filmjournaals die Ferro in zijn uitzending laat zien en behandelt. Ook Amerikaanse, Russische, Engelse en andere journaals komen aan bod, en zaterdag jl. die van de net communistisch geworden kleinere Oosteuropese landen. In een uitzending van vijftig minuten kun je natuurlijk moeilijk volledigheid nastreven. Maar Ferro weerstaat de verleiding om alleen maar belangrijke politieke of militaire onderwerpen te laten zien - elke uitzending geeft een indruk van het totale aanbod in die filmjournaals, inclusief voetbalwedstrijden, mode en de luchtige onzin die de bioscoopganger meestal aan het eind van zo'n journaal werd voorgezet.

Histoire parallèle is bijna altijd verrassend. Ferro, die ook veel heeft geschreven over de relatie tussen film en geschiedenis, kan scherpzinnig analyseren en weet vaak haarscherp het propagandistisch karakter van de filmbeelden boven water te tillen. De ene gast kan hem daarin wat beter volgen dan de ander, maar ook hier is vaak van verassingen sprake. De Poolse politicus (en ex-dissident) Jacek Kuron vertelde een paar weken geleden openhartig over zijn revolutionair enthousiasme in de naoorlogse jaren en zijn persoonlijke bereidheid daarbij om klassevijanden tegen de muur te zetten. Omdat bioscoopjournaals pas in de jaren zeventig in onbruik maakten, kan Histoire parallèle als programmaformule nog minstens twintig jaar mee. Het programma is een oefening in het kritisch en argwanend kijken naar beeldmateriaal - een kunst die de met televisie gebombardeerde mens van 1997 vermoedelijk nog meer nodig heeft dan de bioscoopganger in 1947 die naar het filmjournaal keek.

Histoire parallèle, elke zaterdagavond van 19.30-20.20u.

Arte is, ongecodeerd en analoog, per satelliet zowel in Duitse als in Franse versie te zien. De Duitse versie op Astra (10.714 GHz,h) beschikt over Duits stereogeluid en een alternatief Frans geluidskanaal in mono. De volledig Franse versie van Arte is te zien op Hotbird (11.080 GHz, v) (in PAL) en op Télécom 2B (12.606 Ghz, v) (in Secam). De programmagegevens van Arte staan op Internet www.sdv.fr/arte.