NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
Zo sterk groeit de belangstelling voor digitale satelliettelevisie in Nederland, dat sommige dealers van tuner/decoders al een wachtlijst hebben moeten instellen. Aan digitale satellietapparatuur, zo heet het in de branche, is binnen een jaar al evenveel omgezet als in de ongeveer acht jaar van het bestaan van satelliettelevisie aan analoge apparatuur is verkocht.

De digitale satellietontvanger, zoals tegen de 100.000 Nederlanders hem nu al in huis hebben, is in een veel opzichten telg van een nieuwe generatie consumenten-elektronica. Was het tot nu toe nog zo dat als je een televisietoestel, een videorecorder of een analoge satellietontvanger kocht, je aan de hand van de gebruiksaanwijzing kon weten wat het apparaat kon en niet kon - voor digitale satellietontvangers ligt dat anders. De eigenschappen van zo'n apparaat worden voor een belangrijk deel bepaald door software die wordt meegestuurd met de signalen van een programma-aanbieder waarmee de bezitter een band heeft (in Nederland het bedrijf Canal+). De eigenschappen kunnen dus op afstand door de fabrikant of anderen veranderd worden.

Op die manier bijvoorbeeld hebben bezitters van een bepaalde digitale satellietontvanger in Nederland pas onlangs de beschikking gekregen over een teletekst-functie. Dezelfde fabrikant maakt zich nu op, via de satelliet software door te sturen die het zendergeheugen van 'zijn' machines zal uitbreiden.

Die software kan zó worden aangeboden, dat een bezitter van een digitale satellietontvanger kan kiezen of hij de nieuwe software wel of niet in zijn machine wil laden. De meeste downloads die tot nu toe hebben plaatsgevonden, waren echter zogeheten 'geforceerde' downloads, waarbij de bezitter van het apparaat ongevraagd de nieuwe software krijgt toegespeeld, soms zelfs zonder dat hij dat in eerste instantie merkt. Tegen geforceerde downloads zijn tot nu toe geen protesten gerezen, want het ging steeds om een nuttige uitbreiding van de software, die bijvoorbeeld gratis buitenlandse zenders zichtbaar kon maken. Toch doemen hier interessante ethische kwesties op. Dat bedrijvers van abonnee-televisie via deze downloads de bezitters van illegale smartcards dwarszitten, als ze merken dat er mensen zonder te betalen meekijken, kan men deze ondernemers moeilijk ontzeggen. Maar je kunt je ook voorstellen dat langs de weg van downloads in Nederland zenders onzichtbaar worden gemaakt, die er zelf geen enkel bezwaar tegen hebben dat je naar ze kijkt. Een aanbieder van abonneetelevisie zou er in theorie voor kunnen zorgen dat een gratis thema-kanaal onzichtbaar wordt, om zijn eigen betaal-kanaal in hetzelfde genre te beschermen. Of een overheid zou televisie- en radiostations in de ontvangers kunnen blokkeren (of een commercieel bedrijf onder druk zetten om dat te doen) waarvan de inhoud politiek of ethisch die overheid niet aanstaat. In ons rustige Nederland lijkt dat gevaar wellicht theoretisch, maar op Europees niveau is zoiets meer dan denkbeeldig: er zijn bijvoorbeeld al jarenlang problemen over de geoorloofdheid van hard porno per satelliet, en over de Koerdische zender Med-tv, waarvan algemeen wordt aangenomen dat die een orgaan van de in Duitsland verboden beweging PKK is. (Med-tv ontkent dat). Ook zijn er sterke krachten in Europa die een eventueel offensief van Amerikaanse programma-aanbieders op de Europese markt willen dwarsbomen.

Er is hier van een juridisch schemergebied sprake, waarmee de wetgever zich - liefst in liberale zin - eens zou moeten bemoeien. In meer opzichten lijken de huidige digitale satellietontvangers trouwens vooral instrumenten van controle van bovenaf - waarover volgende week meer.

Eerder verschenen in deze rubriek:

TV als object van bewuste keuze
(30 april 1997)
Een oefening in informatie
(7 mei 1997)
Lessen in argwanend kijken
(14 mei 1997)
Smoezelig onder nette vlag
(21 mei 1997)
Royaal kiezen uit nieuws
(28 mei 1997)
Zender zonder dommigheid
(4 juni 1997)
De macht op de snijtafel
(11 juni 1997)
Digitale boeketten bloeien niet
(18 juni 1997)
De Europese kijker bestaat niet
(25 juni 1997)
Een wonder van eenvoud
(2 juli 1997)
Elk thema zijn eigen kanaal
(9 juli 1997)
Radiopareltje: America One
(16 juli 1997)
Laat het stiertje los!
(23 juli 1997)
De hele dag supersaai weer
(30 juli 1997)
Ingetogen begin voor Canal+
(6 augustus 1997)
Elektronische tv-gidsen
(13 augustus 1997)
Joris Ivens op France Culture
(20 augustus 1997)
Herhaling van oude DDR-tv
(27 augustus 1997)
Pluspakket op de kabel
(3 september 1997)
Beurskoersen, spectaculaire telexen en de horoscoop
(17 september 1997)
The Box houdt bellers aan het lijntje
(24 september 1997)
Een avond strips op TV5
(1 oktober 1997)
Interesse voor satelliet-tv groeit
(8 oktober 1997)