Dossier Referendum

Nieuws

Voorgeschiedenis
en de belangrijkste punten

Achtergrond

Tijdsbalk

Coalitie sluit compromis referendum
(25 januari 2001)
De coalitiefracties PvdA, VVD en D66 zijn er gisteravond na dagenlang onderhandelen in geslaagd een compromis te sluiten over de Tijdelijke Referendumwet.

Referendumrumoer
(25 januari 2001)
De invoering van het referendum blijft maar als een don kere wolk over de paarse coalitie hangen. Al bij de kabinetsformatie van 1994, toen het eerste kabinet van PvdA, VVD en D66 in de maak was, werd dit punt door de laatste partij zwaar bevochten. D66 kon het onderwerp hoog opspelen, omdat de Democraten getalsmatig nodig waren voor een paarse meerderheidscoalitie.

VVD bindt senatoren aan regeerakkoord
(1 februari 2000)
Eerste-Kamerleden van de VVD zijn voortaan politiek gebonden aan afspraken die de partij in een regeerakkoord maakt. De partij wil zo voorkomen dat zich opnieuw een situatie als de 'Nacht van Wiegel' voordoet.

Peper wil macht van senaat aan banden leggen
(18 januari 2000)
Het kabinet wil het politieke karakter van Eerste Kamer ingrijpend beperken, mede om botsingen als die tijdens de 'nacht van Wiegel' over het correctief referendum in mei 1999 te voorkomen.

Gevonden uitweg voor referendum 'op het randje'
(2 juni 1999)
Nu het tweede kabinet-Kok een uitweg heeft gevonden uit de crisis rond het bindend correctief referendum, rijst de vraag of de gevonden oplossing wel past in het staatsrecht. Het gevaar is bovendien niet denkbeeldig dat de stroperigheid van de politieke besluitvorming erdoor zal toenemen.

Krankzinnige crisis
(19 mei 1999)
Aan de serie onbegrijpelijke kabinetscrises kan na vannacht weer een nieuw hoofdstuk worden toegevoegd. Paars gesneuveld in de Eerste Kamer door toedoen van VVD-coryfee van weleer, Hans Wiegel.

De crisis die niemand heeft gewild
(19 mei 1999)
Na een moeizame start leek Paars-II redelijk op koers te liggen, en dan is daar de crisis over het referendum. Wie heeft daarbij iets te winnen?

VVD senator houdt referendum tegen
(19 mei 1999)
De val van het tweede kabinet-Kok lijkt onafwendbaar, nadat VVD-senator Wiegel vannacht in de Eerste Kamer aanvaarding van het correctief referendum blokkeerde. Vanmorgen is het kabinet voor crisisberaad bijeen gekomen.

Vriend en vijand zijn verbaasd en verbijsterd
(19 mei 1999)
De eerste reacties op de crisis in het kabinet over het correctief referendum variëren van verbazing tot verbijstering.

Crises sinds 1945
(19 mei 1999)
Nederland heeft na de Tweede Wereldoorlog 23 kabinetten gehad. Daarvan zaten er zeven een volledige termijn uit. Vijf kabinetten dienden enkel om de periode tussen de val van een kabinet en verkiezingen te overbruggen.

Zestien uur in de Eerste Kamer: kroniek van een aangekondigde crisis
(19 mei 1999)
In de statige Eerste Kamer ontwikkelde zich vannacht de politieke crisis, waarvan uiteindelijk niet een 'bende van vijf', noch een onafhankelijke senator, maar de politieke veteraan Hans Wiegel het eenzame middelpunt vormde.

'Wat een spektakel! Wiegel blijft bij principes'
(19 mei 1999)
Karakter. Eigenwijs. Eigenzinnig. Principieel. Dat zijn de kwalificaties van prominente VVD'ers over het stemgedrag van hun partijgenoot senator Hans Wiegel afgelopen nacht in de Eerste Kamer.

Kok hield de deur op een kier
(19 mei 1999)
Chic, slim en zorgvuldig, zo kwalificeren staatsrechtgeleerden de verklaring van premier Kok vannacht in de Eerste Kamer.

Politiek portret Hans Wiegel: veteraan in de hoofdrol
(19 mei 1999)
Hans Wiegel is op zijn 57ste al omstreeks een kwart eeuw veteraan- politicus. Hij is een man die als weinig anderen de waarde van het theater in de politiek kent en (heeft) gebruikt.

Oproep premier Kok aan leden Eerste Kamer
(19 mei 1999)
De letterlijke tekst van de verklaring van premier Kok.

'Van mij mogen ze wel weg'
(19 mei 1999)
Wat vinden 'de mensen in het land' van de 'nacht van Wiegel'? Een impressie uit een Rotterdamse straat.

De tijd van deze kruistocht is voorbij
(19 mei 1999)
De 'Nacht van Wiegel' heeft aangetoond dat het streven naar invoering van een referendum, waarmee reeds in 1903 een begin werd gemaakt, voorgoed naar het hiernamaals verwezen moet worden, vindt Menno de Bruyne.

De kreukel-club
(19 mei 1999)
Een jaar geleden waren er verkiezingen waaruit Paars II voortkwam en nu zitten we met de brokken. Na 289 dagen is de ploeg van Kok gestruikeld.

VVD rekent met val kabinet-Kok
(18 mei 1999)
In de VVD wordt ernstig rekening gehouden met de val van het tweede kabinet-Kok, vanavond of vannacht, nu een aantal VVD-senatoren blijft weigeren te stemmen voor een correctief wetgevingsreferendum.

Kabinetsplan voor correctief referendum
De Eerste Kamer stemt vandaag over het zogenoemde correctief referendum. Hieronder enkele hoofdpunten uit het kabinetsplan, alsmede de essentie van de kritiek van de vijf dissidente VVD'ers.

De crises van 1860 en 1907
(18 mei 1999)
Tweemaal eerder hebben senatoren een kabinetscrisis veroorzaakt: een keer over de spoorwegen, een keer over de begroting.

De zeven senatoren die de onzekere factor vormden bij de grondwetswijziging voor invoering van het correctief wetgevingsreferendum:

J.A. van Graafeiland (61)
(18 mei 1999)
Wethouder van Breda, Statenlid en gedeputeerde van Noord-Brabant, burgemeester van Venlo.

M.C. Batenburg (80)
(18 mei 1999)
De oprichter van het Algemeen Ouderen Verbond zit namens het Nieuw Solidair Ouderen Verbond in de senaat.

Dr. W.F. van Eekelen (68)
Deftige diplomaat met weinig politieke feeling en een bíjna glanzende loopbaan.

H. Wiegel (57)
(18 mei 1999)
Jeugdige senator (sinds 1995) en voormalig politiek leider (tot 1982) die de VVD in de jaren zeventig groot maakte.

Mr.ir. H. Heijne Makkreel (67)
(18 mei 1999)
Is met ruim 22 'dienstjaren' momenteel de langst zittende senator.

Ir. M. Bierman (59)
(18 mei 1999)
Stedebouwkundige vol ecologische plannen en ideeën, met ruime ervaring in het actiewezen: als oprichter van de Vereniging tot Behoud van het IJsselmeer, van de milieu-organisatie Gras en als lid van de actiegroep De lastige Amsterdammer.

J.W. Verbeek (64)
(18 mei 1999)
Geboren Rotterdammer en actief geweest in een reeks functies in de regio Rotterdam: lid van de Rijnmondraad, voorzitter van de regionale omroep.

Emoties en ego's bedreigen paars kabinet
(17 mei 1999)
Aan weerszijden van het Binnenhof kan morgen het voortbestaan van het tweede paarse kabinet op het spel worden gezet. De spanning loopt op in Den Haag.

Steun voor referendum slinkt snel in Eerste Kamer
(17 mei 1999)
De kans op aanvaarding van het referendum door de Eerste Kamer is geslonken nu senator Bierman (Groenen, provinciale lijsten) gisteren heeft besloten tegen te stemmen.

Coalitie-referendum
(17 mei 1999)
WIE BUIGT WANNEER? Dat is de enige vraag die morgen speelt in de Eerste Kamer als er gesproken wordt over het correctief referendum. Nieuwe inzichten kunnen er over dit onderwerp niet meer ontstaan. Alle voors en tegens over het instrument volksraadpleging zijn de afgelopen decennia uitentreuren gewisseld. De Tweede Kamer oordeelde al twee keer over het wetsvoorstel, de Eerste Kamer deed dit éénmaal.

Twijfel over referendum
Gesprek met Eerste-Kamerlid Marten Bierman
(15 mei 1999)
Bij de stemming over het referendum, volgende week dinsdag in de Eerste Kamer, telt iedere stem, zeker ook die van senator Bierman. Hij houdt de spanning er nog even in.