Dossier Referendum

Nieuws

Voorgeschiedenis
en de belangrijkste punten

Achtergrond

Tijdsbalk

Coalitie sluit compromis referendum

Door een onzer redacteuren
DEN HAAG, 25 JAN. De coalitiefracties PvdA, VVD en D66 zijn er gisteravond na dagenlang onderhandelen in geslaagd een compromis te sluiten over de Tijdelijke Referendumwet.

De overeenkomst houdt in dat gemeenten die al een eigen regeling op het gebied van een 'informatief' referendum hebben, deze kunnen houden tot 2005. Dan wordt naar verwachting een meer definitieve wet van kracht, die bovendien uitgaat van een correctieve volksraadpleging. In dat geval wordt het gemeentebestuur niet via een referendum geïnformeerd over de wensen in de bevolking, maar eventueel gecorrigeerd na een omstreden besluit.

Bovendien, zo houdt het compromis in, kunnen die gemeenten voorlopig zelf het onderwerp bepalen waarover zij de bevolking willen raadplegen, terwijl dat tot dusverre nauw gedefinieerd stond in het ontwerp van de Tijdelijke Referendumwet. De burgerij kan bijvoorbeeld worden gevraagd naar de wenselijkheid van de bouw van een parkeergarage of de sloop van een monumentaal pand, zo lichtte D66-woordvoerder Scheltema-de Nie gisteren toe. Het debat moet volgende week nog worden afgerond, omdat minister De Vries (Binnenlandse Zaken, PvdA) zei dat hij "nog heel veel moet doen aan het ontwerp".

Zoals VVD-woordvoerder Te Veldhuis in de eerste termijn van het dinsdag begonnen debat bepleitte, zullen de ongeveer zestig gemeenten die al verordeningen kennen, het recht houden om zelf adviserende referenda te houden. PvdA en D66 hielden tot gisteren steeds staande de eigen initiatieven van gemeenten op dit terrein 'zo dierbaar' te vinden, dat het rijk ze die verworven rechten niet zomaar kan ontnemen. Die rechten gelden in principe voor alle gemeenten, zo redeneerden PvdA en D66 aanvankelijk. De VVD én minister De Vries hebben juist steeds op het standpunt gestaan dat gestreefd moet worden naar eenheid onder alle gemeenten. In deze uniformering zouden de zestig gemeenten waar het om gaat, minder vrijheid krijgen in de mogelijkheid een referendum te houden.

PvdA-woordvoerder Rehwinkel, die steeds stelde dat de coalitie met een ernstig probleem kampte, en Kamerlid Scheltema bleken gisteren na het avonddiner toch met het compromis te kunnen leven, nu daarin gemeenten ook meer vrijheid krijgen in het kiezen van onderwerpen. De Tijdelijke Referendumwet is een rechtstreeks gevolg van de kabinetscrisis die uitbrak in mei 1999, toen VVD'er Wiegel in de Eerste Kamer weigerde in te stemmen met de invoering van een correctief referendum. De Tweede Kamer praat volgende week verder over de Tijdelijke Referendumwet. Minister De Vries wees er gisteren tijdens het debat op dat het referendum "bepaald niet het enige is dat hem bezighoudt."