Dossier Referendum

Nieuws

Voorgeschiedenis
en de belangrijkste punten

Achtergrond

Tijdsbalk

De eerste reacties op de crisis in het kabinet over het correctief referendum variëren van verbazing tot verbijstering.

Door een onzer redacteuren

DEN HAAG, 19 MEI. Meteen na de crisis over het referendum konden de volgende reacties worden opgetekend.

Thom de Graaf, fractievoorzitter D66 in de Tweede Kamer: "In de eerste plaats is het buitengewoon teleurstellend dat na een discussie van tachtig jaar dit voorstel geen succes mag hebben. In de tweede plaats is het teleurstellend te merken dat een partij, die normaal gesproken staat voor haar idealen en haar afspraken, niet voor haar afspraken blijkt te staan. Dat moet consequenties hebben, een prominent lid van de VVD-fractie heeft tegengestemd. Het kabinet kan zo niet doorgaan. Wiegel heeft de minister-president gehoord. Hij is niet geïnteresseerd geweest in mijn opvatting en blijkbaar is hij ook niet gezwicht voor de premier."

Hans Dijkstal, fractievoorzitter VVD in de Tweede Kamer: "Wat mij betreft stapt D66 niet op. Voortzetting van deze coalitie was onze inzet bij de vorige verkiezingen en we staan nog steeds vierkant achter het regeerakkoord. De bal ligt nu bij de D66-ministers en bij het kabinet. Ik wil op voorhand geen enkele mogelijkheid uitsluiten, ook niet de mogelijkheid dat PvdA en VVD samen doorgaan. Een stellige uitspraak kan ik daarover nog niet doen - daarvoor is nog veel intern beraad nodig. Wie de schuldige is van deze crisis kan me niet schelen, de problemen blijven even groot."

Tom Kok, partijvoorzitter D66: "Je bent dertig jaar bezig met een onderwerp en dat zit zo in het hart en de ziel van iedere D66'er. Dit was een van de punten waarop wij niet meer terug wilden komen, hier was geen compromis meer over te sluiten. Veel mensen binnen de partij zullen zich afvragen of dit wel een kabinet is waar D66 op zijn plaats is. Het gaat erom hoe je vecht voor je idealen, maar ook hoe je afspraken maakt met je coalitiepartners."

Willem Hoekzema, partijvoorzitter VVD: "Ik ben buitengewoon teleurgesteld dat Wiegel als enige van de fractie heeft tegengestemd. Eind april heb ik samen met Dijkstal en Jorritsma de Eerste Kamer- fractie nog toegesproken en ze gewezen op het belang van dit voorstel. Ruim ene week terug ben ik nog eens bij ze langs gegaan, maar zonder resultaat."

Eddy Schuyer, fractievoorzitter D66 in de Eerste Kamer: "Ik ga er van uit dat het afstemmen van het referendum het einde betekent van het kabinet-Kok. Ik acht het uitgesloten dat de PvdA en VVD door zullen regeren zonder D66, denk ik. Het referendum is een zaak die het hele kabinet aangaat. "

Leendert Ginjaar, fractievoorzitter VVD in de Eerste Kamer: "D66 heeft veel te vroeg en veel te hard zijn eisen op tafel gelegd. Het lot van het kabinet lag in handen van die partij. Als het kabinet opstapt, is D66 daar verantwoordelijk voor. Er wordt gesuggereerd dat er een machtsstrijd is tussen Dijkstal en Wiegel, maar ik ken de laatste goed genoeg om dat met klem te kunnen ontkennen. Wiegel had zeer principiële redenen om tegen te stemmen. Het verdient respect om onder die omstandigheden de rug recht te houden."

Ad Melkert, fractievoorzitter PvdA in de Tweede Kamer: "Ik vind het ongelooflijk dat het referendum in de Eerste Kamer is gesneuveld. Deze avond, dit onderwerp, op deze wijze. Dit is een bitter moment. Ik zit na te suizen. Iedereen weet dat je het voorstel er door moet krijgen. Afspraak is afspraak. Dan kan het niet zo zijn dat het er niet door komt."

Hans van Mierlo, mede-oprichter D66, peetvader van 'Paars': "Het verlies van het referendum is erger dan de val van het aarse kabinet. Het referendum, dat is de zaak waar het om gaat. Ik heb gisteren de hele avond met verbazing gekeken naar een kind dat met een vuurwapen rondliep. We zullen over enkele maanden wel zien welke partij de stemmen wint."

Jaap de Hoop Scheffer, fractievoorzitter CDA in de Tweede Kamer: " Ik neem aan dat D66 uit de regering stapt en dat er dus nieuwe verkiezingen komen. Het CDA is klaar voor deelname in een nieuwe regering. De tegenstem van Wiegel doet me deugd. Maar dat uitgerekend een erelid van de VVD tegen stemt, zal nog wel voor wat discussie binnen die partij zorgen. Dit is uiterst onplezierig voor fractievoorzitter Dijkstal."

Paul Rosenmöller, fractievoorzitter GroenLinks in de Tweede Kamer: " Als D66 er nu uitstapt is er geen Paars II meer en zullen er verkiezingen moeten komen. De inzet bij de verkiezingen vorig jaar was immers Paars II mét D66. We zijn teleurgesteld. "