NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

ANNA VISSER
Het gebeurt weleens: nog voor een boek goed en wel verschenen, laat staan gelezen is hebben mensen, vaak zij die denken verstand van het onderwerp te hebben, er een mening over. Zo was het in 1975 bij de verschijning van Ombres Chinoises van Simon Leys en, recentelijk, bij de publicaties van ex-VVD fractievorzitter F. Bolkestein.

De Nederlandse vertaling van het boek van Leys verscheen in 1976 onder de titel: Chinese Schimmen. Het 'China-debat' was toen al geruime tijd aan de gang 'en vrijwel niemand had het boek nog gelezen!', aldus Rudy Kousbroek die het voorwoord bij de Nederlandse vertaling schreef. Noch het boek, noch het debat in het verlengde daarvan ging in de eerste plaats over China, schreef Kousbroek: ,,De eigenlijke vraag is niet of het regime van de Volksdemocratie fatsoenlijk is, maar of degenen het zijn die dit regime hier in West-Europa bejubelen. Deze mensen zijn niet gewend dat de schijnwerper op hen wordt gericht (...) Het hele China-debat is hun een gruwel.'' Volgens Leys getuigde de Maoïstische mode in het Westen 'zelfs met de beste intenties, van een onbegrensde minachting voor de Chinezen, voor hun menselijke status, voor de realiteiten van hun leven, voor hun taal, hun cultuur, hun verleden, hun heden'.

De vorige week overleden socioloog prof.dr. W.F. Wertheim was bezield van de beste intenties, aldus collega-hoogleraar J. Breman in Vrij Nederland. Breman vindt dat zijn vriend in in memoriams onrecht is aangedaan: ,,Wertheim heeft ernstige taxatiefouten gemaakt. Hij heeft de schaduwzijden van de Chinese Revolutie onvoldoende onderkend. Naar de wandaden en gruweldaden heeft hij eigenlijk niet willen kijken, omdat hij oprecht geloofde dat iets moois ontstond. Maar het is oneerlijk om hem alleen daarop te beoordelen. Het evenwicht is zoek.'' Aan het einde van zijn leven noemde Wertheim De Grote Sprong Voorwaarts, bedoeld om in rap tempo China's economische achterstand weg te werken, 'een geweldige blunder'. Een blunder die alleen al aan tientallen miljoenen Chinezen het leven heeft gekost. ,,Spreekt Wertheim Chinees'', vroeg de Haagse Post bij het verschijnen van de Nederlandse vertaling van Leys. Nee, aldus het in memoriam in Elsevier. Dit belette hem niet te denken 'de waarheid te kennen' - de waarheid die de officiële gidsen hem tijdens bezoeken aan modelcommunes voorhielden, wel te verstaan. De fouten en de blunders waarvan hij voor zijn dood sprak wenste hij niet op het conto te schrijven 'van de idee van het socialisme' maar achtte hij het gevolg van 'een totale mislukking van de volkomen dictatoriale wijze van regeren'. Het fascisme is verwerpelijk, het socialisme-communisme niet - zou dat de reden zijn waarom nooit stemmen zijn opgegaan om 'linkse' dictators te berechten door een tribunaal la Neurenberg? Het is een raadsel van de geschiedenis waarom zij er zo genadig zijn afgekomen - alsof voor hun wandaden en slachtoffers andere maatstaven worden aangelegd dan voor de wandaden en de slachtoffers van het fascisme.

Nog een paar taxatiefouten, maar dan van een andere, gelukkig veel kleinere, orde: Was het wel zo verstandig om de dames Borst en Jorritsma tot vice-premier te bombarderem, vraagt Elsevier zich af. Van Borst gaat niet veel uit als het om coalitieaangelegenheden gaat, aldus het blad. Jorritsma moet erg wennen op haar nieuwe departement (Economische Zaken) en allengs wordt duidelijk dat zij op haar vorige werkplek een 'nogal krakkemikkige boel heeft achtergelaten'. Voor de overlevingskansen van het tweede kabinet-Kok zou het volgens Elsevier niet zo slecht zijn de vice-premiers te vervangen. De Amsterdamse rederij Lovers wacht nog steeds op duidelijke concurrentieregels van de kant van de overheid na de verzelfstandiging van de NS. Ambtenaren hadden er 'geen benul van hoe concurrentie voor monopolist NS vorm moet krijgen', schrijft Elsevier. Terwijl ze toch hadden kunnen voorzien dat zeker één bedrijf op de rails zou springen. De taal van de markt kent veel minder geheimen dan die vele Chinese lettertekens. Maar als je wilt, kun je ze beide leren.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Motief: Roeping
(5 november 1998)
Verongelijkte onderdanen
(29 oktober 1998)
Maarten aan de lijn
(22 oktober 1998)
Mach's gut, Horst!
(15 oktober 1998)
Even slikken
(8 oktober 1998)
Ruggengraat
(1 oktober 1998)
Samen het bed opkloppen
(24 september 1998)
Sombere tijden
(17 september 1998)
Voorjaar 2002
(10 september 1998)
Lege handen
(3 september 1998)
Jozias aan zet
(27 augustus 1998)
Een gok met 50 vrouwen
(20 augustus 1998)
Kauwgomplaatje
(13 augustus 1998)
Kruitdamp en vaandelvlucht
(23 juli 1998)
Weglopen uit je verhaal
(9 juli 1998)
Zorgvuldigheid en emoties
(2 juli 1998)
Officier zonder leger
(25 juni 1998)
Zeggen wat je denkt
(18 juni 1998)
Ligt het aan uw uiterlijk?
(4 juni 1998)
Schandalig, bizar en komisch
(28 mei 1998)
Fascinerende gijzelnemer
(22 mei 1998)
Onderklassen en asielzoekers
(14 mei 1998)
Zorgen over komst van de euro
(7 mei 1998)
De vertrouwde propaganda
(30 april 1998)
Colijn: nare man of oorlogsmisdadiger?
(16 april 1998)
Belijdenisfetisjisme
(9 april 1998)
De wereld volgens Van Daalen
(2 april 1998)
Gelukkig leven in Elsevier
(26 maart 1998)
Mooi verhaal maar is het waar
(19 maart 1998)
De wekelijkse soufflé van HP
(12 maart 1998)
Handel in genegenheid
(5 maart 1998)
Toenemende misdadigheid
(26 februari 1998)
In de vaart der volkeren
(19 februari 1998)
Fastfood-mentaliteit rukt op
(12 februari 1998)
Voor lezers onbekende bronnen
(5 februari 1998)
Weinig nieuws, wel meningen
(29 januari 1998)
Draaiende belangstelling
(22 januari 1998)
In een land van krankzinnigen
(15 januari 1998)
Zoveel suggestie in een foto
(8 januari 1998)
Meer dan één mens aankan

Eerder verschenen artikelen in het archief.