M E D I A
|
NIEUWSSELECTIE
|
Belijdenisfetisjisme
WOUT WOLTZ
Nergens ter wereld wordt dat stuk zo vaak uitgevoerd als in Nederland, zegt dirigent en chef van het Toonkunstkoor Winfried Maczewski met enige verbazing, in Vrij Nederland. Een emotioneel mens, deze tot Nederlander genaturaliseerde Duitser, met een mooie bebaarde evangelistenkop. Na de vraag of het dirigeren zo langzamerhand geen routine wordt, grijpt hij de in zwart leer gebonden partituur, bladert wat en wijst. ,,Als ik alleen maar over deze twee maten nadenk! Ik kan de Mattheus noot voor noot analyseren, en het nog steeds iets wonderbaarlijks vinden. Ik krijg trouwens regelmatig een brok in mijn keel als ik noten lees.'' Voor een doorsnee muziekliefhebber is die schriftelijke ontroering nog voorstelbaar. Maar nadenken over twee maten, diep nadenken? Maczewski legt overigens uit dat het in hoge mate amateuristisch is om als musicus of dirigent ontroerd te raken door wat je ten gehore brengt. Die emoties moeten bedwongen worden en om die reden heeft hij een paar stukken nooit willen dirigeren. ,,Een paar keer ben ik gevraagd de musical Anatevka te dirigeren, en de opera Madame Butterfly, van Puccini. Maar ik weet dat ik mezelf dan aan emoties blootstel die mijn professionaliteit in de weg staan. (...) In Anatevka zitten zeker twee, drie songs waarvan ik niet de regisseur kan zijn. Vooral aan het slot, als Golde en Tevje samen zingen.,,Maar kunst is niet alleen ontroering. De Nederlandse componist Theo Verbey wordt in de inleiding van een interview (door Bas van Putten in VN) beschreven als 'meestal zwijgzaam'. Ditmaal zwijgt Verbey drie pagina's lang, over componeren en over collega's: ,,Het ongebreidelde narcisme dat je onder componisten tegenkomt, vind ik een van de grote minpunten van het vak. Ik heb grote bewondering voor Stockhausens fantasie en zijn volstrekte eigenzinnigheid, maar ik heb het idee dat hij veel minder getalenteerde mensen op verkeerde ideeën heeft gebracht (...). En aan de persoon Stockhausen vind ik alles even abject: het megalomane, de boerse grappen, de kinderlijke neiging om altijd je zin te willen hebben, het onvermogen om met iemand een normaal gesprek te voeren.'' Verbey slaagt daar perfect in, dat soort zwijgers is vaak niet te remmen als ze op stoom komen. Maar veel kunstenaars haten vraaggesprekken, zoals filmer Alex van Warmerdam bekent in De Groene Amsterdammer: ,,Dan hoor ik mezelf weer kletsen, want je bent goed opgevoed dus je doet je best om antwoord te geven op de meest stupide vragen.'' (De interviewster heeft dan net geïnformeerd: ,,Karnemelk staat bij jou voor hetzelfde als paardenworstjes, zure zult, niertjes en poon?'') Van Warmerdam maakt er een potje van, maar hij moet wél opdraven want over twee weken komt zijn nieuwe film Kleine Teun uit. 'Promotion' heet het schimmenspel dat uitgevers, producenten en kunstenaars samen met de media opvoeren. De artiesten pretenderen dat zij wat te vertellen hebben, de media doen alsof er iets belangrijks te melden is en zo wordt iedereen gelukkig. Karel Appel, bijvoorbeeld, heeft ons land kortgeleden bezocht omdat er een overzichtstentoonstelling van zijn beelden is. Grappen en grollen genoeg op de persconferentie, maar de Meester was niet bereid (afgaande op het verslag in HP/De Tijd) serieus op een vraag te antwoorden. Een beetje vernederend voor al die journalisten, maar het kon ook aan de vragen hebben gelegen. Pasen staat voor de deur, dus HN brengt een special over de Gereformeerde Bond (ter Verbreiding en Verdediging van de waarheid in de Nederlandsche Hervormde (Gereformeerde) kerk. De 'Bonders', dat is het bastion van koppig, onwrikbaar geloof, maar het eigen vakblad kraakt harde noten. ,,Belijdenisfetisjisme, theologisch jargon, slechte preken, verbeten gezichten tijdens de preek, antifeministisch dominant machogedrag.'' De dominee in Elspeet stuurde een brief aan zijn leden, dat er bij begrafenissen liever geen bloemen moesten komen, want die ,,verbloemen de ernst van de dood.'' Woordspelen kunnen de Bonders in elk geval wel.
|
NRC Webpagina's
9 APRIL 1998
De wereld volgens Van Daalen
|
Bovenkant pagina |