NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Z.C.A. LUYENDIJK
Twee grand old men deze week in Vrij Nederland en HP De Tijd: Ralph Dahrendorf (68) en Joseph Catch 22 Heller (74).

De gerenommeerde, van oorsprong Duitse sociale wetenschapper Dahrendorf - nu lid van het Britse House of Lords voor de Liberal Democrats van Paddy Ashdown - maakt zich zorgen over de gevolgen van de invoering van de euro. Als Europees Commissaris aan het begin van de jaren zeventig was hij een groot voorstander van de monetaire unie, nu vreest hij dat de euro de Europese landen uiteen zal drijven. Volgens hem is er in Europa al ,,een hoop wrok'' in omloop. ,,Het is belangrijk dat Europese leiders elkaar kunnen bellen, dat maakt Europa waardevol, belangrijker dan de regels die uit Brussel komen.''

Dahrendorf vindt het achteraf jammer dat er zoveel tijd in de totstandkoming van de monetaire unie is gestoken op een moment dat er veel veranderde in de wereld. ,,We hadden ons in Europa beter bezig kunnen houden met de uitbreiding en de toekomst van de democratie in Oost- en Centraal-Europa. (...) We hebben een verantwoordelijkheid tegenover onze Centraal-Europese buren, net als we die hadden tegen over de Spanjaarden en de Grieken, die we geholpen hebben hun democratie wortel te laten schieten na autoritaire nachtmerries.''

Dahrendorf vreest dat de Europese Centrale Bank zich zal ontpoppen als een houten klaas. Bankiers van nationale centrale banken weten altijd heel goed wat de opvattingen en politieke verhoudingen binnen hun land zijn. De leiding van een Europese Centrale Bank heeft dat voordeel niet. Volgens Dahrendorf zal dit waarschijnlijk leiden tot ,,een overdreven aandacht voor formele criteria, regels als: 'de inflatie moet onder twee procent zijn'. De ECB zal dus niet kunnen reageren op plotselinge bedreigingen van de algemene economische stabiliteit van de Unie, want de bank moet opereren langs zeer formeel vastgestelde regels. Dat is ernstig.'' Ook slecht voor de bank is volgens hem het feit dat twee landen een kandidaat voor de ECB hadden aangemeld. ,,Het zijn de politieke elites die het als een succes beschouwen om een van hen in een belangrijke politieke positie benoemd te zien.'' Over de capaciteiten van Trichet is Dahrendorf zeer te spreken, Duisenberg heeft als voordeel dat hij een meer politieke achtergrond heeft.

Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, op een paar uur rijden van New York, woont de Amerikaanse schrijver Joseph Heller, beroemd geworden met zijn zwartgallige oorlogsroman 'Catch 22' en onlangs beschuldigd van plagiaat m.b.t. datzelfde boek. Het boek is gebaseerd op zijn eigen oorlogservaringen, maar Heller relativeert die onmiddellijk. ,,Ik ben maar negen maanden in Europa geweest. In die tijd heb ik de vereiste zestig bombardementsmissies gevlogen en daarna ging ik terug. De missies die we vanaf Corsica vlogen waren lang niet zo gevaarlijk als die de Amerikanen vanaf Engeland vlogen. (...) Bij de infanterie vielen veel slachtoffers, maar ik heb nooit een dode soldaat gezien.''

Heller was 38 toen het boek uitkwam, 41 toen het een succes werd en 51 toen hij genoeg geld had verdiend om zich uitsluitend nog met schrijven bezig te houden. ,,De oorlog is heel belangrijk voor me geweest. Op je achttiende, zeker wanneer je geen rijke toekomst te wachten staat, weet je niet wat je met het leven aan moet. De oorlog bracht daar verandering in. (...) De oorlog heeft mij en mijn hele generatie, een hoop psychologische verwarring bespaard''.

Bij het teruglezen enkele jaren geleden van Catch 22 werd hij verrast ,,hoe goed het geschreven is. Heel kleurrijk en met effectieve beschrijvingen. Het was alsof ik het niet zelf had geschreven. Er wordt een woordenschat in gehanteerd die me buitenlands overkomt, alsof een goed opgeleide Engelsman het geschreven heeft.''

Eerder verschenen in deze rubriek:

De vertrouwde propaganda
(30 april 1998)
Colijn: nare man of oorlogsmisdadiger?
(16 april 1998)
Belijdenisfetisjisme
(9 april 1998)
De wereld volgens Van Daalen
(2 april 1998)
Gelukkig leven in Elsevier
(26 maart 1998)
Mooi verhaal maar is het waar
(19 maart 1998)
De wekelijkse soufflé van HP
(12 maart 1998)
Handel in genegenheid
(5 maart 1998)
Toenemende misdadigheid
(26 februari 1998)
In de vaart der volkeren
(19 februari 1998)
Fastfood-mentaliteit rukt op
(12 februari 1998)
Voor lezers onbekende bronnen
(5 februari 1998)
Weinig nieuws, wel meningen
(29 januari 1998)
Draaiende belangstelling
(22 januari 1998)
In een land van krankzinnigen
(15 januari 1998)
Zoveel suggestie in een foto
(8 januari 1998)
Meer dan één mens aankan

Eerder verschenen artikelen in het archief.