NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
De constructiewijze van de sluiter geeft aan de wielen van de racewagen een vertekening, en daarmee een suggestie van snelheid, meent de weduwe van de fotograaf. La victoire 200 l'heure van Jacques-Henri Lartigue is in de ogen van de makers van de televisieserie Les cents photos du siècle een van de honderd meest kenmerkende foto's van onze eeuw.

Ik kende die foto niet, maar na tien minuten is dat geheel veranderd: niet alleen weet ik alles over de foto, maar ik weet ook hoe hij gemaakt is en wanneer: 26 juni 1912, om zes uur 's ochtends. Amateurfotograaf Lartigue ziet de eerste wagen in de Grote Prijs van de Franse Automobielclub voorbij komen, en besluit er een gevoelige plaat aan te wagen. Al knippend draait hij met de wagen mee, wat de afbeelding mede zijn suggestieve vertekening geeft. Het resultaat straalt behalve snelheid ook moderniteit uit. De automobiel heeft op de industrie van de twintigste eeuw immers een bevruchtende werking gehad, menen de makers van Les cents photos du siècle: staal, rubber, een hele reeks aan technische innovaties werden geïnitieerd door die vroege pioniers in hun racewagens.

In het aangeven van die historische context ligt mede kracht van deze televisieserie, een productie van de Europese cultuurzender Arte en het fotopersbureau Capa. Het idee is niet helemaal uniek: de BBC zond vorig jaar al een serie uit waarin telkens een aantal foto's als typerend voor de geschiedenis van de twintigste eeuw werden behandeld en van hun historische achtergrond voorzien. Les cents photos du siècle is zeker niet beter dan die BBC-serie, maar wel veel uitgebreider: honderd foto's in honderd afleveringen, een beeld-encyclopedie van de eeuw.

De opzet van elke aflevering is anders. Bij oudere foto's, zoals Den Haag, één uur 's ochtends van Erich Salomon uit 1931 - staatslieden spreken over de vrede, de fotograaf staat verscholen in de gordijnen - was er geen weduwe meer om te interviewen, maar bij meer recente foto's komt het wel voor dat de fotograaf zelf ondervraagd kan worden, of het onderwerp van de foto. Dat laatste was het geval bij Tomoko in bad van Eugene Smith uit 1972. Tomoko, een van de kinderen die verminkt werden door industriële vervuiling op het Japanse eiland Kyushu, leeft nog en zat ellendig en al naast zijn moeder. Die had goede herinneringen aan de Amerikaanse fotograaf - een van de zeer weinigen, vertelde ze, die werkelijk belangstelling toonde voor wat er op het eiland aan de hand was en niet na wat vlugge plaatjes het veld ruimde.

Maar de makers van de serie laten zich bij hun fotokeuze duidelijk niet leiden door het bestaan van sprekende getuigen alleen: een van de afleveringen was gewijd aan een bekende foto van het spionnenechtpaar Rosenberg uit 1950, waarvan de maker niet bekend is. Bepaald spectaculair was de aflevering over een foto uit de Libanese burgeroorlog, waarop je zwaarbewapende christelijke militionairs moslims ziet schofferen in een verwoest maanlandschap - het beeld is zwanger van de moordpartijen net buiten beeld. De televisiecamera liep in het hedendaagse Beiroet over straat met zo'n militionair die vertelde dat - in tegenstelling tot wat het beeld suggereerde - het er juist om ging burgerbevolking te beschermen. Helaas voor hem kwam hij een moslim tegen, die zich nog uitstekend herinneren kon, wat er werkelijk aan de hand was en wie er allemaal achter de ruïnes om zeep was geholpen. Even dreigde een handgemeen.

'Les cents photos du siècle' is steeds op woensdagavond, om ongeveer 21.40u. Arte is te zien via Astra (19,2 graden oost): 10.714 GHz., h. voor de Duitse versie analoog; 12.663 GHz., h. Duitse versie digitaal; 12.207 GHz., v voor de Franse versie digitaal; en via Eutelsat/Hotbird 13 graden oost, 11.080 GHz., v. voor de Franse versie analoog.

Eerder verschenen in deze rubriek:

'Van dattem' op z'n Russisch
(9 september 1998)
Wenken voor Amsterdammers (2)
(2 september 1998)
Wenken voor Amsterdammers (1)
(26 augustus 1998)
Verleidingen voor de piraat
(19 augustus 1998)
Beheerst nieuws
(12 augustus 1998)
De mens is slecht
(5 augustus 1998)
Le Tour, c'est nous
(29 juli 1998)
Een sombere disco
(22 juli 1998)
Klooien met digitale machine
(15 juli 1998)
Exit NBC
(8 juli 1998)
Op naar mijn eigen universum
(1 juli 1998)
Trance via de satelliet
(24 juni 1998)
WK-leed (leve de radio)
(17 juni 1998)
Voer voor slapelozen
(3 juni 1998)
Het Beste van Nederland
(27 mei 1998)
Archiefwerk in beeld en geluid
(20 mei 1998)
De verrader van Sarajevo
(13 mei 1998)
Digitalen kunnen wachten
(6 mei 1998)
Mooi, ouderwets en leerzaam
(29 april 1998)
Amerikaanse tv minder in trek
(22 april 1998)
Digitale bedrijfsgeheimen
(15 april 1998)
Saai versus saaier
(8 april 1998)
Nieuwe vragen rond Barabbas
(1 april 1998)
Canal+ krijgt culturele trekjes
(25 maart 1998)
Nederlandse tv is voor dommertjes
(18 maart 1998)
Porno zonder uitverkoop
(11 maart 1998)
De schoolmeesters van CNN
(4 maart 1998)
De schoolmeesters van CNN
(25 februari 1998)
Hartverwarmende nummertjes
(18 februari 1998)
Vanuit Bosnië niets nieuws
(11 februari 1998)
Bladen voor de schotelkijker
(4 februari 1998)
CNN negeert Newsweek
(28 januari 1998)
Sprookjesachtig schijnsel
(21 januari 1998)
De opmars van educatieve tv
(14 januari 1998)
Het jachterige van Fashion-TV
(7 januari 1998)

Eerder verschenen artikelen in het archief.