Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Lente in Kosovo: Alleen op de wereld

Waarom bond Milosevic zo snel in? De verklaring ligt in een combinatie van factoren. Had hij het Amerikaans-Russische vredesplan afgewezen, dan was Joegoslavië alleen op de wereld geweest. Daarnaast vermoedt Milosevic dat de NAVO op het punt staat een grondoorlog te beginnen en rekent hij niet meer op barsten in de alliantie.

Het Joegoslavische leger vertoont in mei roest. De gevolgde tactiek is een tweesnijdend zwaard. Doordat de troepen zich in zeer kleine eenheden over Kosovo verspreiden, hun luchtafweer sparen, zich ingraven en camoufleren of juist steeds in beweging blijven, vinden de NAVO-piloten maar moeilijk hun doelen. Maar 78 dagen lang naar de hemel kijken zonder weerstand te bieden, bevordert het moreel niet.

De 34-jarige Zoran, een veteraan van Kroatië en Bosnië, wordt in het begin van de oorlog bij de stad Gniljane gelegerd. De sergeant-majoor leidt een luchtverdedigingseenheid met van de schouder afgevuurde raketten. Zijn eenheid krijgt bevel niet op vliegtuigen te schieten. Drie dagen na zijn komst schiet een soldaat uit woede toch een raket af. Hij mist, het NAVO-toestel keert om en mist ook. Dat is Zorans laatste gevechtsactie.

De eerste weken heerst er onder de soldaten een stemming van opgefokt nationalisme. `We hoorden dat de NAVO in Albanië werd aangevallen, dat honderdduizenden Albanese terroristen werden afgemaakt. Maar het drong langzaam tot ons door dat die verhalen niet konden kloppen', zegt Zoran. Een kolonel, Ozren Majic, houdt de moed erin met politieke bijeenkomsten in de avondschemering. Majic vertelt dan hoeveel vliegtuigen die dag zijn neergehaald. Sommige mannen brullen dat alle Albanezen moeten sterven. Daarna is er rakija en muziek.

Op 12 mei raakt een raket een voedseltransport van Zorans eenheid. Zes soldaten sneuvelen, drie van hen zijn jonge reservisten uit Montenegro. Zoran escorteert hun lichamen naar Podgorica. Als de vader van de 18-jarige Dragan Boskovic de doodskist opent, blijkt alleen het hoofd van zijn zoon intact.

De soldaten merken dat hun officieren bang zijn voor de leiders van de paramilitairen. `Ze zweten als ze overleg met hen voerden', zegt Zoran. `Milosevic vertrouwde de paramilitairen meer dan ons. Ze werden betaald met het bloed van reservisten.' Zijn eenheid praat veel over Kroatië en Bosnië, waar Milosevic de Serviërs uiteindelijk in de steek liet. Kosovo laat hij leegplunderen en daarna geeft hij het weg, denken ze.

De demoralisering van het Joegoslavische leger is niet langer een geheim als eind mei duizend reservisten bussen kapen en Kosovo verlaten. Ze willen best tegen de NAVO vechten, maar zich niet `als vogeltjes laten afmaken'. Een betoging van hun ouders in de stad Kru´sevac is even tevoren door de politie uiteen geslagen. Het regime durft niet in te grijpen uit angst dat de muiterij zich verspreidt. Generaal Pavkovic, de commandant van de zuidelijke troepen, reist naar Kru´sevac om te onderhandelen. De soldaten hoeven niet terug naar Kosovo, als ze beloven niet te demonstreren. Pavkovic is bang dat de muiterij zich anders verspreidt.

Ook de slagkracht van de paramilitaire bendes neemt in mei af. Wanneer de geruchten toenemen dat Milosevic Kosovo opgeeft, richten ze zich nog uitsluitend op het plunderen. Acties tegen het UÇK rond Pec - de hele oorlog een brandhaard van gevechten - verlopen chaotisch. Begin mei bezet een UÇK-eenheid tien dagen lang het Servische dorp Gorazdevac. Het dorp wordt omsingeld, de sigaretten raken op. In het dorp Zahaq bevindt zich een sigarettenloods. Een Servische zakenman die nauw aan een van de paramilitaire bendes in gelieerd, verkoopt het UÇK honderd kisten sigaretten van tien kilo elk. Een andere bende gaat er met het geld vandoor. In het oorlogje dat daarna tussen de bendes ontstaat, valt één dode.

Legereenheden assisteren tegen betaling bij het vervoer van de buit. Bij Prizren legt het leger een pontonbrug over de rivier Beli Drin, speciaal voor Arkans vrachtwagens. Bij de intocht in Kosovo zien journalisten en Kfor-militairen legertrucks vol huisraad naar het noorden rijden.

Lees verder: UÇK