Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Lente in Kosovo: Neutraal

Op 3 mei luncht Tsjernomyrdin in Washington met zijn oude vriend Al Gore en Madeleine Albright. Tsjernomyrdin wil een tweede diplomaat om zijn vredesmissie te versterken. Een neutrale Europeaan, niet uit een NAVO-land. Albright suggereert de Finse president Martti Ahtisaari. Die heeft ruime ervaring als bemiddelaar. Finland kan bovendien als voorzitter van de Europese Unie extra gewicht in de schaal leggen. Tsjernomyrdin hapt toe. Wellicht kan Ahtisaari helpen het NAVO-standpunt te verzachten.

Twee weken eerder, op 22 april, heeft Ahtisaari zijn oud-collega, secretaris-generaal Kofi Annan van de Verenigde Naties, ontmoet tijdens een diner in New York. Annan vertelt de Fin de volgende dag dat hij genoemd wordt als speciaal gezant van de VN in de Kosovo-crisis. Ahtisaari zegt dat hij niet beschikbaar kan zijn omdat hij president is. Annan benoemt de Zweed Carl Bildt en de Slovaak Eduard Kukan. De Amerikanen, die Bildt kennen als een criticus, vrezen dat dit duo de NAVO-positie zal ondergraven. Met het aantreden van het duo Tsjernomyrdin-Ahtisaari belanden de VN-gezanten op een zijspoor.

Als veteraan van mislukte vredesmissies op de Balkan - het Vance-Stoltenberg plan, het Vance-Owen plan - is Ahtisaari pessimistisch gestemd. `Toen (de invloedrijke Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken) Strobe Talbott me belde, grapte ik dat hij zeker een offerlam zocht', zegt Ahtisaari. `Als ik geld moet inzetten op deze missie, gok ik op een mislukking, zei ik. `Ik ook', antwoordde Talbott.' De volgende dag belt Tsjernomyrdin Ahtisaari om hem te feliciteren omdat hij ja heeft gezegd. `Your quiet days are over', belooft de Rus. Ahtisaari: `Toen Annan me later vroeg waarom ik deze baan wel heb aangenomen, antwoordde ik: `ik verwachtte één mislukt bezoek aan Belgrado. Dat klopte, al slaagde dat.'

Tsjernomyrdin wil meteen met Ahtisaari naar Belgrado. De Rus zal dan praten over de zaken waar men het eens is, de Fin moet het hardere standpunten van de NAVO overbrengen. `Come on, dan worden we tegen elkaar uitgespeeld', antwoordt Ahtisaari. Hij wil pas naar Belgrado als er een gezamenlijk Amerikaans-Russisch standpunt is. Dat beschouwt Ahtisaari achteraf als zijn grootste bijdrage aan de vrede.

Ahtisaari stelt voor dat het trio Talbott-Tsjernomyrdin-Ahtisaari direct onderhandelt. `Wil je iets bereiken, dan moet je elke indruk vermijden dat twee partijen intrigeren tegen de derde.' Het trio komt tweemaal in Helsinki en éénmaal in Moskou bijeen. Ahtisaari en zijn staf zoeken in Helsinki naar de punten van overeenstemming tussen de VS en Rusland. Wanneer de Finnen die op papier hebben gezet, werken de Russen drie uur aan het document. De neutrale titel van Ahtisaari blijkt dan vervangen door de titel `Principes om een eind te maken aan de NAVO-bombardementen'. `Dat is een van de weinige momenten dat ik uit mijn slof schoot', zegt Ahtisaari. `Ik zei: `Als u een andere titel wilt, heb ik ook een voorstel. ``Principes om een eind te maken aan de gruwelijke etnische zuiveringen door Servische strijdmachten in Kosovo, die resulteerden in NAVO-bombardementen.'' Daarna konden we zaken doen.'

Lees verder: Doorbraak