Kosovo Conflict

Nieuws

Achtergrond

Nasleep

Conflict

Vluchtelingen

Etnische zuivering

Internet en Media

Links

Lente in Kosovo: Zenuwenoorlog

Belgrado zet steeds zijn kaarten op het uiteenspelen van de NAVO. De duiven binnen de alliantie, zoals Italië, tracht Milosevic over te halen apart met hem te onderhandelen. In mei hoopt hij een mooi gebaar te maken door zijn `krijgsgevangene' Rugova naar Rome te sturen. Italië reageert niet. `D'Alema kon de rug recht houden', zegt zijn adviseur Dassu. `Dat een ex-communist regeerde, heeft erg geholpen. Was Berlusconi premier geweest, dan was er hier massale oppositie tegen de oorlog geweest.' Datzelfde geldt in feite voor de groen-rode coalitie in Duitsland.

Joegoslavië boekt wisselend succes met het bewerken van de publieke opinie in het Westen. De Albanese vluchtelingen en hun gruwelverhalen keren zich tegen Belgrado. Maar het luidruchtige vertoon van Servische eenheid en vastberadenheid maakt aanvankelijk wel indruk. In Belgrado zijn popconcerten tegen de NAVO. Als de NAVO in de bruggen van Novi Sad vernietigt, verzamelen zich elke nacht honderden betogers op de bruggen van Belgrado. Ze dragen een schietschijf op hun borst. De gelijkgeschakelde Servische media leveren hun bijdrage aan het moreel. Dagelijks melden ze neergehaalde NAVO-toestellen en roepen de bevolking op tot een klopjacht op de piloten.

`We zaten elke nacht met drie gezinnen in de schuilkelder', zegt de Servische journaliste Gordana Igric. `De kinderen maakten borden met slogans, om mee te betogen. `Clinton-Hitler'. `NAVO-moordenaar'. Ze leerden van de televisie krijgsliedjes. De mannen stonden de hele nacht met bier en rakija op het dak naar de hemel te turen, op zoek naar parachutes.' De paranoia wordt gevoed door verhalen over spionnen die in flats richtzenders voor raketten opstellen. In de Servische propaganda bestaan woorden als `NAVO', `vliegtuigen' of `Clinton' niet langer. het is `criminele NAVO', `monsterlijke vliegtuigen', de `moordenaar van het Zwarte Huis'.

Een tweede Servische troefkaart is de collateral damage, `bijkomende schade': Servische burgers die omkomen door afzwaaiers. De eerste afzwaaier is op 6 april bij het mijnstadje Aleksinac; daar sterven twaalf burgers. In totaal trekken twaalf missers veel aandacht: raketten die bussen en treinen raken, incidenten met Albanese vluchtelingen, een clusterbom op een ziekenhuis en op de markt van Ni´s, en vooral de Chinese ambassade op 7 mei.

Sommige Servische gevallen van `bijkomende schade' ogen verdacht. Soms zijn bij tv-reportages over NAVO-missers beelden ingelast van andere incidenten. Lichamen liggen na te smeulen terwijl onduidelijk is hoe ze in de brand hebben kunnen vliegen. Soms zijn lijken van Servische militairen en vervangen door burgers die elders zijn gedood.

In de nacht van 23 april vernietigen raketten het hoofdkwartier van de staatszender RTS. Zestien medewerkers komen om. Het regime spreekt over journalisten, maar dat klopt niet. Wat doen zein het gebouw terwijl het luchtalarm afgaat en bekend is dat RTS een doelwit is? Bij vrijwel alle aanvallen in Belgrado - bijvoorbeeld op TV Pink en Radio Kosova, verbonden aan de familie Milosevic - bevindt zich geen personeel in het gebouw.

De Servische journalist Vlado Mares schrijft dat de tv-bazen Milanovic en Komrakov in april hun werknemers op straffe van ontslag dwingen tot nachtdiensten, die al snel `kerkhofdienst' heet. Komrakov arriveert vlak na de aanval bij de puinhoop en krijgt rake klappen van boze werknemers. Zij denken dat hun collega's zijn opgeofferd om sympathie te wekken in de westerse pers. Als dat de opzet is, slaagt die royaal. Veel journalisten betuigen hun solidariteit. Op 23 oktober onthullen nabestaanden in Belgrado een gedenksteen voor het RTS-gebouw: een traan van steen. `Voor de zestien die werden opgeofferd, rust in vrede', luidt de tekst.

Joegoslavië schat het aantal burgerdoden van Allied Force achteraf op 2.000. Elsevier schrijft in november op basis van een Servisch witboek dat NAVO-bommen 491 burgers het leven hebben gekost, voor het merendeel Albanezen.

Lees verder: Voorlichting