MARKUS MEULMEESTER
De doorsnee Nederlander zal bij het horen van de volgende namen niet meteen een schok van herkenning ervaren: Matthijs Vermeulen, Bernard van Dieren, Jan van Ingenhoven, Bernard van Sigtenhorst Meijer, Hendrik Andriessen en Henriëtte Bosmans. Schilders zoals Rembrandt en Van Gogh kent eigenlijk iedereen maar Nederlandse componisten - want dat zijn het - behoren niet tot onze parate kennis.

Musicoloog en eindredacteur Harm Oving bij Teleac/Not vond dat een valide argument om een twaalfdelige radioserie met uitsluitend Nederlandse componisten uit de vorige eeuw samen te stellen. Inmiddels zijn al muzikale portretten van Bernard Zweers en Alphons Diepenbrock uitgezonden.

Oving: "Muziek is een belangrijk deel van onze cultuurgeschiedenis. Het lijkt wel of wij onze componisten zijn vergeten en bij het vullis hebben gezet. En dat lijkt me niet terecht. Over de Nederlandse muziekcultuur wordt nogal eens lacherig gedaan, omdat er nooit een Nederlandse Beethoven of Mozart zou hebben bestaan."

Hij denkt dat de onbekendheid van de Nederlandse componisten vooral komt door het enorme aantal Europese componisten en het feit dat er na 1850 in Nederland veel meer belangstelling voor muziek uit het buitenland was.

In totaal worden in de serie ruim twintig van de honderden componisten behandeld die in de afgelopen eeuw hun muzikale visitekaartje hebben afgegeven. "Ik heb gezocht naar pars pro toto's en drie groepen componisten geselecteerd. Een groep die heel kundig en ambachtelijk als een meubelmaker bezig is geweest, een groep die de muziek als een vorm van kunst zag en tot slot de avant-gardisten."

Hij noemt organist en componist Hendrik Andriessen (1892-1981) een groot ambachtsman en vernieuwer van de katholieke liturgische muziek. Volgens Oving heeft het Nederlandse muziekleven eerst sterk onder invloed gestaan van Duitse componisten zoals Mendelssohn, Brahms en Schumann en later van de Fransen Debussy en Ravel. "De classicus Alphons Diepenbrock - als componist een autodidact - zag muziek als een uiting van kunst en richtte zich vooral op Frankrijk. Overigens zeg ik niet niet dat hij een epigoon van Debussy is."

In de aflevering waarin Willem Pijper (1894-1947) centraal staat wordt uitvoerig stil gestaan bij het werk van de enige vrouw die in de serie wordt belicht, componiste en pianiste Henriëtte Bosmans (1895- 1952). Deze op 56-jarige leeftijd overleden vrouw had, zo werd gezegd, de uitstraling van een 'wilde zigeunerin'. Zij was een leerling van Pijper maar haar werk is niet met dat van Pijper te vergelijken. Enorm succes had zij met haar compositie Concertino voor piano en orkest. "Toch heb ik haar in dezelfde aflevering als Pijper genomen omdat zij altijd in relatie met Pijper wordt genoemd."

Door de serie krijg je volgens Oving niet alleen een goed beeld van allerlei Nederlandse componisten en ons muzikaal erfgoed maar ook een beeld van de tijd waarin bepaalde composities zijn ontstaan. "Natuurlijk hoor je in de muziekprogramma's op Radio 4 wel eens een compositie van een Nederlandse componist. Dat is leuk voor de kenner. Maar met onze serie willen we de Nederlandse muziekgeschiedenis vanaf 1880 tot en met heden eens in een maatschappelijk cultureel raamwerk plaatsen."

Dus wie in de komende weken muziekfragmenten van onder anderen Henk Badings, Rudolf Escher, Louis Andriessen (zoon van Hendrik), Marius Flothuis, Hans Henkemans, Karel Mengelberg, Kees van Baaren, Peter Schat, Ton de Leeuw, Jan van Vlijmen, Willem Breuker en Willem Jeths wil horen moet zaterdags maar eens op Radio 5 afstemmen.

Zaterdag: Nederlandse componisten, Radio 5, 15.00-16.00u.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Vishaak in je oor
(9 oktober 2000)
Hoe wilt ú begraven worden?
(2 oktober 2000)
Ik lach om niet te huilen
(25 september 2000)
VPRO breekt belofte
(18 september 2000)
Alles wat riekt naar klank
(11 september 2000)
Allemaal naar de NROD!
(4 september 2000)
BNN beroert de radio
(28 augustus 2000)
Ûûûûûûh...
(21 augustus 2000)
Radio 1 wordt er niet beter op
(14 augustus 2000)
Niet te koop
(7 augustus 2000)
Boeddha is boos
(31 juli 2000)
Met een kristalletje de wereld rond
(24 juli 2000)
Wij willen Wielaert
(17 juli 2000)
De etterbak van het peloton
(10 juli 2000)
Nachtelijke reis
(3 juli 2000)
Voetbal op de radio
(26 juni 2000)
Oren wassen
(5 juni 2000)
'Jazz is een plicht'
(29 mei 2000)
Hemelse modder
(22 mei 2000)
De toekomst van de radio
(8 mei 2000)
Ochtendmensen
(1 mei 2000)
Red Beatrix!
(17 april 2000)
Spervuur
(10 april 2000)
Opwindende radiotijden
(3 april 2000)
De lof der vrijzinnigheid
(27 maart 2000)
Tijdsbeeld in geluid
(13 maart 2000)
Een voorbeeld voor Radio 1
(6 maart 2000)
Radio op cd
(28 februari 2000)
Pete Felleman (1921-2000)
(21 februari 2000)
Internet op de radio
(14 februari 2000)
Bedroevend nieuws
(7 februari 2000)
Nieuws moet niet leuker
(31 januari 2000)
De macht van het getal
(24 januari 2000)
Muzikaal verhaal
(17 januari 2000)
Ons nationaal product
(10 januari 2000)
De eerste Millennium-placenta
(3 januari 2000)

Eerder verschenen artikelen in het archief.

( a d v e r t e n t i e s )