NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HENDRIK SPIERING
Een curieuze eigenschap van elektronische encyclopedieën is dat er ieder jaar een nieuwe versie van moet uitkomen. Want in computerland is negen maanden hoogbejaard en na een jaar is een product voorgoed afgeschreven. De Encarta Winkler Prins 99 (de tweede editie na Encarta 98 van vorig jaar) is dan ook flink uitgebreid in tekst en beeld, maar die vernieuwingen en aanvullingen vallen in het gewone gebruik nauwelijks op.

Zeker wanneer de encyclopedie op een hoog peil staat, zoals de Nederlandstalige Encarta (waarvan de inhoud gebaseerd is op de trefwoorden van de kleine Winkler Prins, met daaronder vaak de langere teksten uit de grote WP), vallen alleen de duidelijk recente gebeurtenissen op. Zoals bijvoorbeeld de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen maart, die kennelijk nog net mee konden. Maar och, dit soort 'nieuwsfeiten' komt ook terecht in de jaarboekartikelen die maandelijks van Internet te downloaden zijn. Sterker nog, voor recente informatie kun je beter jaarboekartikelen dan een encyclopedietekst hebben. Op die manier schiet je met de nieuwe Encarta-editie zelfs weinig op, omdat daarin de oude jaarboekartikelen van de Encarta 98 (tot en met juli '98) niet langer toegankelijk zijn. Aan het, overigens vrij korte lemma over de Neanderthaler is in Encarta 99 bijvoorbeeld keurig een recente ontdekking toegevoegd: 'Volgens DNA-onderzoek is de Neanderthaler geen voorouder van de huidige mens.' Maar het uitgebreide jaarboekartikel over deze kwestie uit oktober 1997 (ruim tien keer zo lang als het lemma zelf) is in de nieuwe Encarta niet meer toegankelijk.

Een nieuwe editie moet het dus hebben van gimmicks, buiten de tekst en het liefst zo esthetisch mogelijk. Zo heeft Encarta 99 prachtige virtuele rondleidingen gekregen, door een Maya-ruïne, een kaasfabriek, de spaceshuttle of Varanasi aan de Ganges. En vanuit de virtuele Westminster Abbey klik je gemakkelijk verder naar encyclopedielemma's over Purcell of koning Richard II.

De belangrijkste vernieuwing - waarvoor zelfs een extra cd-rom werd toegevoegd - is het programma 'Microsoft Encarta Projectbeheer'. Onder die afschrikwekkende naam gaat een soort elektronische kaartenbak schuil. Je kunt er elektronische kaarten aanmaken met eigen tekst of Encarta-citaten en vervolgens ordenen in een soort inhoudsopgave. Het geheel kan als basis dienen voor een rapport of scriptie. Het is een aardig idee, en de helptekst bevat goede schrijftips. Maar ik vraag me af hoeveel scholieren en managers er werkelijk nuttig gebruik van kunnen maken. De paradox is dat efficiënte omgang met zo'n systeem een ordelijke geest van de gebruiker vereist. Maar als je al zo ordelijk bent, waarom zou je dan zo'n programma gebruiken?

Bemoedigend voor de toekomst van de cd-rom-encyclopedie is dat de nieuwe multimedia-gimmicks verbonden zijn met de harde kern van encyclopedische informatie. Maar liever zag ik toch meer vernieuwingen in de directe toegang tot die encyclopedische tekst. Want waarom zijn de verwijzingen naar 'verwante artikelen' zo minimaal en onbeholpen? En waarom zijn die verwijzingen weggeborgen onder een klein knopje rechtsboven, waarboven nu en dan wat onduidelijke teksten verschijnen? Ook de belangrijke verwijzingen naar allerhande relevante websites zijn daar stiefmoederlijk weggestopt. En waarom kun je niet binnen een encyclopedielemma zoeken op een woord? En waarom worden de resultaten van zoekopdrachten niet bewaard? Waarom kun je niet op woord zoeken in de jaarboekartikelen?

De Encarta kan nog veel en veel beter worden. En verder ben ik van mening dat de volledige tekst van de grote Winkler Prins op de cd-rom moet worden gezet.

Encarta Encyclopedie 99, Winkler Prins Editie. Fl. 199,- (informatie: www.encarta.msn.com/nl/)

Eerder verschenen in deze rubriek:

Euro en kaasdragers
(6 november 1998)
Doe het beter dan Nick
(30 oktober 1998)
Sterren spreken Engels
(23 oktober 1998)
Makkelijke uittreksels
(16 oktober 1998)
Suske en Wiske gaan digitaal
(9 oktober 1998)
Het blijde verleden
(2 oktober 1998)
X-Files en Titanic als spel
(11 september 1998)
Leren lezen is prachtig
(4 september 1998)
Prachtige virtuele verf
(28 augustus 1998)
DS-freaks herkauwen graag
(21 augustus 1998)
Zwart gat in lege huls
(14 augustus 1998)
Laterale avonturen met Zork
(7 augustus 1998)
Spilzieke Hollanders
(24 juli 1998)
Wie droomt er niet van de maan
(17 juli 1998)
Een besmettelijke weegschaal
(26 juni 1998)
Golf voor de armen
(19 juni 1998)
De politiek-correcte pc
(5 juni 1998)
Saaie baan, chirurg
(29 mei 1998)
Met kribbige Maria door Spanje
(15 mei 1998)
Dromen van digitaal
(8 mei 1998)
Moord of doodslag
(1 mei 1998)
Informatiebom
(17 april 1998)
Speel uw eigen WK
(10 april 1998)
Bruna moest zich schamen
(3 april 1998)
Schijfje vol gemiste kansen
(27 maart 1998)
Een simpele blik op Word
(20 maart 1998)
Detective voor 48 uur
(13 maart 1998)
Internetbeleggen: vlug en voordelig
(6 maart 1998)
Het meest verslavende spel ter wereld
(27 februari 1998)
De bijbelmachine
(20 februari 1998)
Een piramide van deze tijd
(13 februari 1998)
Vertalen voor luie beesten
(6 februari 1998)
De wereld in een schoenendoos
(30 januari 1998)
Opera Fatal
(23 januari 1998)
A Bridge Too Far
(16 januari 1998)
Scharrelen tussen de darmen
(9 januari 1998)

Eerder verschenen artikelen in het archief.