NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

TOM ROODUIJN
Intermenselijke betrekkingen gaan vaak over vertrouwen. Of het nu een zakelijke of persoonlijke relatie betreft, zonder geloof in de oprechtheid van de wederpartij is alles vruchteloos. Wie altijd de waarheid zegt, een enkel leugentje om bestwil daargelaten, gaat relatief zorgeloos door het leven. Wee degenen die bestaan in het web van leugens dat zij zelf op den duur gaan verwarren met de waarheid.

Nobele gedachten die opkwamen bij de presentatie van de eerste handelseditie van een leugendetector, Truster genaamd. De polygraaf, zoals het apparaat officieel heet, werd al geruime tijd toegepast bij opsporingswerk - vooral in de Verenigde Staten. Uit Nederlandse studies naar de bruikbaarheid van dit hulpmiddel is gebleken dat er inderdaad bewijs mee kan worden gevonden en dat opsporingsonderzoek er efficiënter mee kan verlopen. In een advies aan de minister van Justitie concludeerde een commissie van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving: ,,Leugendetectie kan zinvol worden toegepast in opsporing van misdrijven in Nederland. Wel dient de verdachte zich volgens de commissie vrijwillig aan de polygraaf over te leveren en moet het onderzoek begeleid worden door 'een beperkte groep goed opgeleide onderzoekers'. In hoeverre het apparaat al daadwerkelijk wordt ingezet, vermeldt de studie niet.

Nu is er dan de leugendetector voor huis-, tuin- en keukengebruik, voor iedereen te koop tegen een betaalbare prijs. Het pakket bestaat uit een cd-rom en een snoertje voor een verbinding met de telefoon. Volgens de folder registreert Truster stress in de stem met behulp van 'zeer nauwkeurige wetenschappelijk-wiskundige instrumenten' en is het 'een doeltreffend en betrouwbaar hulpmiddel bij het nemen van beslissingen waarbij de waarheid van belang is'.

Volgens de bijgeleverde rapportages verraadt vrijwel iedere leugenaar in stembuiging en klank emoties, die voor de ongeoefende luisteraar verborgen blijven. Haal je echter de op een band of via de telefoon geregistreerde mededelingen door de Truster, dan treedt onverbiddelijk de mate van geloofwaardigheid aan het licht. Als iemand liegt, daalt de hoeveelheid bloed in de stembanden; door 'een onwillekeurige interferentie van de zenuwen. Daardoor produceren de stembanden een vervormde geluidsgolf', zette de Israelische uitvinder van de Truster bij de Nederlandse presentatie uiteen. Wat is de waarde van deze persoonlijke waarheidsmeter? Ik heb het programma bekeken, dat een zeer professionele indruk maakt, maar ik zou liegen als ik beweerde dat ik er al dankbaar gebruik van maak. Volgens de maker is het een handig hulpmiddel 'bij onderhandelingen, in het (internationale) bedrijfsleven of bij de aan- of verkoop van een huis, een auto en dergelijke'. Omdat ik bij dergelijke transacties de afgelopen weken niet betrokken ben geweest, haalde ik een paar persoonlijke gesprekken door de Truster - met geruststellend resultaat: geen van mijn vrienden en collega's viel te betrappen op verdachte stembuigingen of vervormde geluidsgolven.

De handleiding van de Truster waarschuwt voor 'mensen met psychotische neigingen die, volgens klinische diagnose, geen onderscheid tussen goed en kwaad kunnen maken'. Daar staat De Truster machteloos. Maar psychiaters, vertelde de uitvinder ervan, vinden tot zijn verbazing juist baat bij de detector om stress bij patiënten te onderkennen. De Truster kan worden ingezet, zo zou uit case-studies blijken, om persoonlijke problemen te ontdekken en daar therapieën op af te stemmen. Al wordt de persoonlijke waarheidsmeter geafficheerd als een helder en aanvaardbaar middel om je te weren tegen leugenachtige lagen en listen, de gebruiker blijft achter met een smoezelig gevoel. Je legt de onbevangenheid van een bekende, met wie je zojuist allervriendelijkst hebt geconverseerd, op een elektronische weegschaal. De Truster is een in cd-rom verpakte motie van wantrouwen. Wie zich ervan bedient, wordt erdoor besmet.

Truster (Uitg. Media Connection, prijs 300 gulden, Win'95, pentium 100). Een leugendetector voor op de pc.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Golf voor de armen
(19 juni 1998)
De politiek-correcte pc
(5 juni 1998)
Saaie baan, chirurg
(29 mei 1998)
Met kribbige Maria door Spanje
(15 mei 1998)
Dromen van digitaal
(8 mei 1998)
Moord of doodslag
(1 mei 1998)
Informatiebom
(17 april 1998)
Speel uw eigen WK
(10 april 1998)
Bruna moest zich schamen
(3 april 1998)
Schijfje vol gemiste kansen
(27 maart 1998)
Een simpele blik op Word
(20 maart 1998)
Detective voor 48 uur
(13 maart 1998)
Internetbeleggen: vlug en voordelig
(6 maart 1998)
Het meest verslavende spel ter wereld
(27 februari 1998)
De bijbelmachine
(20 februari 1998)
Een piramide van deze tijd
(13 februari 1998)
Vertalen voor luie beesten
(6 februari 1998)
De wereld in een schoenendoos
(30 januari 1998)
Opera Fatal
(23 januari 1998)
A Bridge Too Far
(16 januari 1998)
Scharrelen tussen de darmen
(9 januari 1998)

Eerder verschenen artikelen in het archief.