NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

ROB BIERSMA
Is een cd-rom een handig middel om een vogelgids op te zetten? Nou nee, lijkt me - een gids neem je mee het veld in en voor een cd-rom heb je een pc nodig.

Dat is eigenlijk wel jammer, want een cd-rom kan veel meer informatie bevatten dan een boek. Niet alleen kan de hele Winkler Prins erop, ook kunnen geluiden en kleine filmpjes getoond worden. Wie bij een vogelgids een beetje lacherig wordt van geluidsomschrijvingen (,,een droog, kort herhaald tsjirrup', ,,een weemoedig tsieuuw' of ,,een explosief tschwok'), zou bij een cd-rom zijn hart kunnen ophalen: zang, roep, community singing zou allemaal met een druk op de knop op te roepen moeten zijn.

Ook een kort filmpje van de vliegbewegingen zou als determinatiehulp geen kwaad kunnen - als je de typische golvende vlucht van een specht laat zien of de kantelende beweging van een pijlstormvogel die over de golven zweeft, weet je meer dan je in honderd woorden kan uitleggen.

Maar goed, een veldgids zal een cd-rom nooit gauw worden. Zelfs een notebook-computer laat zich moeilijk meesjouwen. Op een cd-rom zul je dus eerder een naslagwerk verwachten. Veel tekst, veel achtergrondinformatie, in ieder geval geluiden en verwijzingen naar specialistische literatuur.

Van de cd-rom ,,Vogels van Europa' van het ETI, het Expertisecentrum voor Taxonomische Identificaties, had ik hoge verwachtingen. Het ETI is verbonden aan het Zoölogisch Museum van de Universiteit van Amsterdam en is gespecialiseerd in het maken van cd-roms van allerlei moeilijke diergroepen. Daarvoor worden determineersleutels ontworpen die een belangrijk hulpmiddel zijn bij het op naam brengen van diersoorten. ETI wordt ondersteund door de Unesco en heeft de afgelopen tien jaar een stuk of vijftig cd-roms uitgebracht. De ,,Vogels van Europa' is een tweede, verbeterde uitgave van een eerste versie en omvat 447 vogelsoorten.

Laat ik maar eerlijk zijn: de cd-rom valt bitter tegen. De tekstjes zijn kort, veel te kort voor een cd-rom. In een gewone veldgids staat zeker zo veel - een naslagwerk kun je deze cd-rom zeker niet noemen. En de geluiden? Ja, met die geluiden is een groot probleem. Terwijl er een getwinkeleer van jewelste te horen is, als ik de cd-rom open, krijg ik absoluut geen geluid te horen bij de afzonderlijk soorten. Wel kan ik een sonogram oproepen (een soort grafiek van het geluid), maar als ik op de roep zelf klik, valt er een doodse stilte. Hij doet het gewoon niet.

Filmpjes zijn er ook niet, zelfs geen bewegende diagrammen. Bewegende beelden die iets verduidelijken en die een meerwaarde zouden bieden vergeleken met een boek - er is niet aan gedacht. Zelfs de illustraties komen niet veel verder dan een eenvoudige veldgids: een tekening en één of twee foto's, dat is alles. In de dikke Jonson - een zeer complete veldgids, ik geef het toe - worden van vrijwel iedere soort een stuk of acht afbeeldingen gegeven: mannetje, vrouwtje, jong, vliegbeeld, winterkleed, typische houdingen, typische biotoop. Daar heb je echt wat aan.

Maar een cd-rom is geen veldgids. Je zult eerder een vogel alfabetisch opzoeken. Maar wie ,,spreeuw' intikt komt tientallen keer op het woordje ,,spreeuw' in de tekst, maar niet bij de pagina over de spreeuw. Wie dat wil, moet hem aanklikken in de index. Dat dat moet staat nergens en het heeft mij heel wat zoeken gekost voordat ik doorhad dat de index een alfabetische soortenlijst bevat, want hij begint met een lang soort inhoudsopgave waar je eerst helemaal doorheen moet scrollen.

Een cd-rom heeft het nadeel dat je overeenkomstige soorten niet op één pagina kunt onderbrengen, zodat je geen overzicht hebt. Er moet dus een goede sleutel zijn om op de juiste soort uit te komen, als je de naam nog niet weet. Maar die is zeldzaam armoedig: een silhouettensleutel met tekstjes. En er zitten nog fouten in ook. Wie een drieteenstrandloper wil determineren, zal hem niet vinden. De sleutel vindt dat deze groter dan een spreeuw is. De tekst in de eigen cd-rom spreekt dat al tegen (spreeuw 22 cm, drieteenstrandloper 20 cm). Ergerlijk.

Cd-rom Vogels van Europa (Kosmos-Z&K Uitgevers), ƒ 99,-

Eerder verschenen in deze rubriek:

Slimme gimmicks
(13 november 1998)
Euro en kaasdragers
(6 november 1998)
Doe het beter dan Nick
(30 oktober 1998)
Sterren spreken Engels
(23 oktober 1998)
Makkelijke uittreksels
(16 oktober 1998)
Suske en Wiske gaan digitaal
(9 oktober 1998)
Het blijde verleden
(2 oktober 1998)
X-Files en Titanic als spel
(11 september 1998)
Leren lezen is prachtig
(4 september 1998)
Prachtige virtuele verf
(28 augustus 1998)
DS-freaks herkauwen graag
(21 augustus 1998)
Zwart gat in lege huls
(14 augustus 1998)
Laterale avonturen met Zork
(7 augustus 1998)
Spilzieke Hollanders
(24 juli 1998)
Wie droomt er niet van de maan
(17 juli 1998)
Een besmettelijke weegschaal
(26 juni 1998)
Golf voor de armen
(19 juni 1998)
De politiek-correcte pc
(5 juni 1998)
Saaie baan, chirurg
(29 mei 1998)
Met kribbige Maria door Spanje
(15 mei 1998)
Dromen van digitaal
(8 mei 1998)
Moord of doodslag
(1 mei 1998)
Informatiebom
(17 april 1998)
Speel uw eigen WK
(10 april 1998)
Bruna moest zich schamen
(3 april 1998)
Schijfje vol gemiste kansen
(27 maart 1998)
Een simpele blik op Word
(20 maart 1998)
Detective voor 48 uur
(13 maart 1998)
Internetbeleggen: vlug en voordelig
(6 maart 1998)
Het meest verslavende spel ter wereld
(27 februari 1998)
De bijbelmachine
(20 februari 1998)
Een piramide van deze tijd
(13 februari 1998)
Vertalen voor luie beesten
(6 februari 1998)
De wereld in een schoenendoos
(30 januari 1998)
Opera Fatal
(23 januari 1998)
A Bridge Too Far
(16 januari 1998)
Scharrelen tussen de darmen
(9 januari 1998)

Eerder verschenen artikelen in het archief.