ANNA VISSER
Vergeten namen: Dieter Wohlfahrt, Hans Dieter Weser, de 13-jarige scholier Bernd, Erna Kelm, Horst Frank, Rolf Urban. Doodgeschoten toen zij tussen 13 augustus 1961 en augustus 1965 over de Berlijnse Muur naar het Westen wilden vluchten.

Het aantal mensen dat daarbij sinds augustus 1961 tot februari 1989 is gedood, bedraagt ruim 900. Voor hen zal geen standbeeld worden opgericht, zoals voor de slachtoffers van het communisme/socialisme überhaupt geen standbeelden worden opgericht. Dit in schrille tegenstelling tot de aandacht die de slachtoffers van het nationaal- socialisme en fascisme nog dagelijks te beurt valt. Als mensen vanuit het Westen naar Oost-Berlijn wilden, hoefden ze alleen maar Checkpoint Charlie of een andere doorlaatpost te passeren en het enige waar ze op moesten letten, was dat ze geen verkeerde lectuur bij zich hadden, geen Herald Tribune ofzo, en ook niet te veel D-marken. Volgens Hervormd Nederland is Checkpoint Charlie "een typisch voorbeeld van een heilige plek" en het is daarom goed dat het grenshuisje weer terug is, want er bestaat "kennelijk behoefte" om te weten hoe het vóór 1989 was. Volgens HN "wordt het tijd voor aandacht voor mensen, momenten en plekken die we het liefst zouden vergeten en wegstoppen". Checkpoint Charlie is, met permissie, wel het slechtste voorbeeld. Maar het spreekt waarschijnlijk wel het meest tot de (westerse) verbeelding. Meer dan een monument in het centrum van Oost-Berlijn met de ruim 900 namen van hen die bij de Muur zijn doodgeschoten. Het is waar wat De Groene Amsterdammer schrijft: "Onze behoefte aan nostalgie vervalst ons historisch geheugen".

Zoals ook de behoefte om in termen van links en rechts te denken tot vreemde dingen leidt. Zo heeft Vrij Nederland een verhaal over jonge Basken die zich aangetrokken voelen tot oude idealen. 'Jong en links' staat in de kop. Waar dat 'links' op slaat, blijft na lezing een raadsel. Ook vreemd: sinds enige tijd wordt in Duitsland gesproken over de mogelijkheid een Berufsverbot in te stellen voor rechts- extremisten. Toen dat in de jaren '70 werd uitgevaardigd tegen links- extremisten klonken alom protesten. Er werd zelfs een Russeltribunaal tegen Berufsverbote gehouden. Nu klinkt dat protest niet. Is links-extremisme dan minder erg dan zijn rechtse tegenvoeter? De weekbladen besteden aan dit meten met twee maten geen uitgesproken aandacht, wel aan het geweld in Duitsland en de roep om de NPD te verbieden. Elsevier sluit niet uit dat "zo'n verbod een groepering met dubieuze denkbeelden ondergronds jaagt. In de illegaliteit verdwijnen de denkbeelden niet; ze worden hoogstens extremer (...) Maar belangrijker is het principiële argument: in een democratisch bestel dient eenieder het recht te hebben zijn zegje te doen, ongeacht de inhoud van dat zegje". Volgens VN "balanceren sommige democraten in hun terechte verontwaardiging gevaarlijk op het randje van de rechtsstaat". En het blad meldt dat "zonder enige schroom wordt gepleit voor de terugkeer van het Berufsverbot". Maar dat weten de (kranten)lezers al enige tijd - van een opinieweekblad verwachten zij daar een opinie over.

Zoals Elsevier, dat als een van de weinig bladen opinies niet schuwt, wel een commentaar had mogen wijden aan het Israelische verzoek aan onder andere Nederland om een groep van Libanese christenen op te nemen in plaats te vertellen wat de krantenlezer allemaal al weet. Joschka Fischer beloofde de Israelische minister van Buitenlandse Zaken "de zaak welwillend in overweging te nemen. Wegens de holocaust leggen de Duitsers een verzoek uit Israel niet snel naast zich neer", aldus het artikel. Dat is bekend, maar is dat volgens Elsevier terecht? Toen Israel in 1982 Libanon binnenviel zei premier Begin het gevoel te hebben dat hij Adolf Hitler (nu in de persoon van Arafat) uit Beiroet verdreef. Waarop de schrijver Amos Oz in een krantenartikel schreef: "Adolf Hitler died a long time ago, mr. president."

Eerder verschenen in deze rubriek:

Metamorfose
(10 augustus 2000)
Over liefde en de dood
(3 augustus 2000)
De lezer bedot
(27 juli 2000)
Zoek de verschillen
(20 juli 2000)
Ma als je beste vriendin
(13 juli 2000)
Het spoor bijster
(6 juli 2000)
Klem zitten
(29 juni 2000)
Verliesposten
(22 juni 2000)
De leidsels in handen
(15 juni 2000)
Op naar Rottumeroog
(8 juni 2000)
Bronnen van het kwaad
(25 mei 2000)
Beweeglijke zweefconstructies
(18 mei 2000)
Ongeschreven wetten
(11 mei 2000)
Roependen in de woestijn
(4 mei 2000)
Grip op de situatie
(27 april 2000)
In het gareel
(20 april 2000)
Fawlty Towers op het Binnenhof
(13 april 2000)
Huiswerk
(6 april 2000)
Geen ochtend- maar schaamrood
(30 maart 2000)
Don Peperoni van de rode mafia
(24 maart 2000)
Zoutloze principes
(16 maart 2000)
Voetbalschema's
(9 maart 2000)
Leergeld
(2 maart 2000)
Lief dagboek
(24 februari 2000)
Shame on you
(17 februari 2000)
Een paar vraagtekens
(10 februari 2000)
Een kwestie van maatvoering
(3 februari 2000)
De blik vooruit
(27 januari 2000)
De keerzijde van gewenning
(20 januari 2000)
Het ongelijk der betweters
(13 januari 2000)
Een oud artikel
(6 januari 2000)

Eerder verschenen artikelen in het archief.

( a d v e r t e n t i e s )