NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

KESTER FRERIKS
Het Caraïbische gebied heet ook wel 'tropische diaspora'. Dat is een treffende uitdrukking om de veelzijdigheid, het rijkgeschakeerde maatschappelijke en culturele leven van het West-Indische gebied aan te duiden. Enkele belangrijke Nederlandse schrijvers hebben daar hun achtergrond: Frank Martinus Arion, Boeli van Leeuwen en Tip Marugg. Van deze drie brengt de Humanistische Omroep in de aankomende maand een reeks hoorspelen uit. De keuze lijkt me goed gedaan, hoewel je je natuurlijk afvraagt waarom Albert Helman ontbreekt. Zijn De stille plantage zou ik graag weer eens in de aandacht terug willen zien.

Susan Glimmerveen maakte een hoorspelbewerking van drie romans van de auteurs, geregisseerd door Marlies Cordia. Van Arion zijn befaamde Dubbelspel (werd vanmiddag uitgezonden), onlangs bij Faber & Faber uit Londen in een Engelse vertaling verschenen. Boeli van Leeuwen is aanwezig met zijn boek met de treffende titel Een vreemdeling op aarde en van Tip Marugg is, terecht, de lyrische roman De morgen loeit weer aan uitverkoren.

Het is een verrassing: de romans lijken wel geschreven voor radiobewerking met hun lichte, snelle dialogen, de levendige spreektaal en een soort levensecht kloppend realisme, op het ruwe af. Marlies Cordia deed geen enkele concessie met muziek of 'hoorspelgeluiden'; ze liet de stemmen van acteurs als Paulette Smit, Hidde Maas, Jeroen Heuvel voor zichzelf spreken. Alleen bij De morgen loeit weer aan gebruikte ze een achtergrondgeluid: het in de ochtend zo extatische sjirpen van de krekels op het eiland Curaçao, dat gaandeweg steeds dwingender en luider gaat klinken. Dat is een mooi beeld voor het 'aanloeien' van de ochtend.

Dubbelspel kent zes personages, van wie Nora (Paulette Smit) en Boeboe (Jeroen Heuvel) de belangrijkste zijn. Nora is Boeboe's vrouw; Boeboe gaat wekelijks met zijn vriend een partijtje domino spelen in een buitenwijk van Willemstad op Curaçao, op een plek ingeklemd tussen het joodse kerkhof en een veelbezocht en veelbezongen hoerenkamp. Dood en seks zijn door deze locatie nadrukkelijk aanwezig. Het taalgebruik is hiervan doortrokken; er wordt gesproken over het rijden 'met open raam, denkend aan de vrouwen die je gaat naaien en die je al genaaid hebt'. Het taalgebruik van de Caraïben is niet voor bleke stadsneuzen. De Indiaanse, Afrikaanse, Latijns-Amerikaanse en Creoolse invloeden klinken volop door op deze eilanden, waar de mannen geacht worden volop macho te zijn. Het fraaie van Dubbelspel is echter, zoals uit de titel blijkt, dat de vrouwen het eigenlijk voor het zeggen hebben.

Van Leeuwen's Een vreemdeling op aarde is een poëtisch relaas over liefde en verloren liefde, over het verliezen en terugvinden van je roots. In Van Leeuwen's taalgebruik uit zich het Antilliaanse taalgebruik het sterkst. Zoals de acteurs het lezen, is het meer een zingzeggen van het proza. De vreemdeling is Kai, die Curaçao ontvlucht vanwege het verkommerde huwelijk van zijn ouders en die via een korte Amsterdamse periode in Spanje belandt, waar hij in licht, zon en liefde een nieuw bestaan vindt. Een klassiek epos van de jongeman die, na een reeds inwijdingen in de tragiek van het bestaan, tot bezinning en geluk komt. Het is een plezier enaar te luisteren, zo scherp is de verteltrant.

Marugg's De morgen loeit weer aan is zijn befaamde boek over alcoholisme op een tropisch eiland. De schrijver is hier als verteller aan het woord. In een minutieus zelfonderzoek analyseert Marugg zijn drankzucht (whisky en bier) en de gevolgen daarvan. Het landschap krijgt een mythische betekenis. Marugg's kosmische zelfvergroting past bij de roes, waarin de hoofdpersoon langzaam terechtkomt. Zijn handen reiken ver tot in het noorden, zijn voeten raken de Zuid-Amerikaanse kust aan. Een schitterend beeld van hoe de Caraïbische literatuur een alomvattende kracht en betekenis heeft.

Drie reuzen uit Korsou, maandag 14 (Een vreemdeling op aarde) en 21 december (De morgen loeit weer aan), Radio 5, 13.05-14.00u.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Slaperig bij de radio
(30 november 1998)
Betweters onder elkaar
(23 november 1998)
Horendol van Sky Radio
(9 november 1998)
Knokken voor Radio 3
(2 november 1998)
In slaap vallen met 'Het Oog'
(26 oktober 1998)
Voor haastige beslissers
(19 oktober 1998)
Concurrerende woestijnvaders
(12 oktober 1998)
Beschaafd populistisch
(28 september 1998)
Grote schoonmaak
(7 september 1998)
Oase in Oostenrijk
(31 augustus 1998)
Publieke radio in de VS
(24 augustus 1998)
Het laatste woord
(17 augustus 1998)
Zielzorg via Radio Maria
(10 augustus 1998)
Pin-up
(3 augustus 1998)
Nurkse vrolijkheid
(27 juli 1998)
Voor wie niet kijken kan
(13 juli 1998)
Terreur
(6 juli 1998)
Gymnastiekoorlog
(29 juni 1998)
Het Utrecht-gevoel
(22 juni 1998)
De rust van Wereldnet
(15 juni 1998)
Het Bureau en de radio
(25 mei 1998)
3 voor 12 voor Radio 3
(18 mei 1998)
Radio Gelderland aanwezig
(11 mei 1998)
Caroline is 'terug'
(4 mei 1998)
Dr. Laura weet raad
(27 april 1998)
Radio Rijnmond 'werrukt' gewoon
(20 april 1998)
Luister in hemelsnaam
(6 april 1998)
Ruim baan voor Studio Brussel
(30 maart 1998)
Vroege vogelzang
(23 maart 1998)
Meer dan een taalbarrière
(16 maart 1998)
Sprekende cijfers
(9 maart 1998)
Hoorspelliefhebbers
(2 maart 1998)
Onvoltooid Verleden Tijd
(23 februari 1998)
Dode papegaai is nieuws bij Radio West
(16 februari 1998)
ConcertZender in nood
(9 februari 1998)
It koe minder
(2 februari 1998)
Revolutie in Novosibirsk
(26 januari 1998y25 augustus 1998
culturele kaalslag
(19 januari 199y25 augustus 1998
veerman naar de dood
(12 januari 199)
Amerikaanse mini-zenders
(5 januari 1998)

Eerder verschenen artikelen in het archief.