NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

ELLEN DE BRUIN
De 'sleep'-functie op een wekkerradio is zinloos. Hoe kun je lekker inslapen bij een afgepaste tijdseenheid muziek, als die middenin een liedje met een luide klik wordt afgebroken? Bovendien, als zo'n functie al zou moeten bestaan, dan hoort hij thuis op de televisie. Inslapen doe je nu eenmaal bij de televisie, bijvoorbeeld bij de huiskamerintimiteit van Britse snookerverslaggevers. Voorzichtig kuchend en met alles in hun stem erop gericht om de zeldzame diersoort die we hier in beeld zien niet te storen, creëren ze de perfecte sfeer om lekker bij in slaap te vallen.

De radio is er om bij te ontwaken. Daar is ook intimiteit voor nodig, maar niet te veel, anders word je er niet wakker van. De Radio 1-programma's van voor zeven uur bieden een uitgekiende dosis vertrouwdheid. Na de eerste ergernis over de klik van de wekkerradio word je direct opgenomen in een warm zacht collectief onderbewuste. Naadloos gaan je dromen over in veilige, bekende liedjes, af en toe onderbroken door nieuws- en weerberichten die je ook al heel lang kent. Woordvoerders doen mededelingen. Toezeggingen zijn gedaan. Mensen hebben de hand op rapporten weten te leggen. Zaken worden op de politieke agenda gezet. Er is aanvoer van zachte, vochtige lucht uit het westen. Plaatselijk is kans op bevriezing van natte weggedeelten. En er staan 'de dagelijkse files' bij Amsterdam, en 'op de gebruikelijke plaatsen' rond Den Haag. Maar de vertrouwde sfeer wordt vooral veroorzaakt door de muziek. Kenmerkend is 'het typische Radio 1-liedje'. Dust in the wind is er een, en het onvermijdelijke Africa van Toto. Maar ook Jacques Brel zingt Radio 1-liedjes, en de Beatles, en Lucinda Williams. Een Radio 1-liedje is een liedje met een kop en een staart. Er is een refrein, er zijn coupletten. Gitaar (mits rustig bespeeld) en/of piano zijn verplicht. Bij voorkeur is het liedje twintig tot dertig jaar oud, maar modernere varianten voldoen ook. Je hoeft een specifiek liedje namelijk niet te kennen, als het maar klinkt alsof je het al honderd keer gehoord hebt. Er moet een muzak-versie van te maken zijn. Verloren liefdes zijn een dankbaar onderwerp. Ze herinneren je bij het wakker worden aan de liefde die je net zelf hebt verloren - je slaap. Als troost blijven ze vaak ongevraagd bij je. Tot ver in de middag kun je opgescheept zitten met Just walk away Renee van de Four Tops in je hoofd.

Je kunt je wekkerradio elke ochtend bijna blindelings programmeren op Radio 1: elke dag dezelfde liedjes en hetzelfde gepraat, ongeacht of het programma KRO's Niemandsland heet of Vara's Ochtendhumeur, NCRV's Tussen gisteren en morgen of Wakker op weg van de EO. Bijna. Want er is één dag die uit de toon valt: de woensdag. Dan begint de VPRO de dag met De gezamenlijke zenders Peazens & Moddergat: ,,Het historisch verband tussen pop en muziek dat nergens anders gehoord wordt dan op de plaats van herkomst.'' Dat betekent: Muziek van zeer orthodoxe joden die, omdat ze geen instrument mogen spelen, trommelen op het deksel van de opnameapparatuur, of krakende opnamen van een in 1945 gestorven Zuid-Amerikaanse zangeres, begeleid door kleppers.

Dit gaat 's ochtends te ver, dit maakt té snel té wakker. Sinds een paar weken weet ik waarom. Toen werd Hongaarse volksmuziek gespeeld, door mensen die ,,er absoluut hun brood niet mee verdienen maar rustig 's avonds muziek maken, als het er de tijd voor is'', aldus presentator Wim Bloemendaal. 's Avonds! De VPRO dringt met zijn veel te lang gerekte avond bruut je ochtend binnen. Net als de mensen die je elke ochtend om zeven uur nog aan de bar ziet hangen in koffiehuis 'Het Dobbertje'. Hún met drank en gezelligheid overgoten dinsdagavond; jóuw koude, ochtendhumeurige woensdagochtend.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Betweters onder elkaar
(23 november 1998)
Horendol van Sky Radio
(9 november 1998)
Knokken voor Radio 3
(2 november 1998)
In slaap vallen met 'Het Oog'
(26 oktober 1998)
Voor haastige beslissers
(19 oktober 1998)
Concurrerende woestijnvaders
(12 oktober 1998)
Beschaafd populistisch
(28 september 1998)
Grote schoonmaak
(7 september 1998)
Oase in Oostenrijk
(31 augustus 1998)
Publieke radio in de VS
(24 augustus 1998)
Het laatste woord
(17 augustus 1998)
Zielzorg via Radio Maria
(10 augustus 1998)
Pin-up
(3 augustus 1998)
Nurkse vrolijkheid
(27 juli 1998)
Voor wie niet kijken kan
(13 juli 1998)
Terreur
(6 juli 1998)
Gymnastiekoorlog
(29 juni 1998)
Het Utrecht-gevoel
(22 juni 1998)
De rust van Wereldnet
(15 juni 1998)
Het Bureau en de radio
(25 mei 1998)
3 voor 12 voor Radio 3
(18 mei 1998)
Radio Gelderland aanwezig
(11 mei 1998)
Caroline is 'terug'
(4 mei 1998)
Dr. Laura weet raad
(27 april 1998)
Radio Rijnmond 'werrukt' gewoon
(20 april 1998)
Luister in hemelsnaam
(6 april 1998)
Ruim baan voor Studio Brussel
(30 maart 1998)
Vroege vogelzang
(23 maart 1998)
Meer dan een taalbarrière
(16 maart 1998)
Sprekende cijfers
(9 maart 1998)
Hoorspelliefhebbers
(2 maart 1998)
Onvoltooid Verleden Tijd
(23 februari 1998)
Dode papegaai is nieuws bij Radio West
(16 februari 1998)
ConcertZender in nood
(9 februari 1998)
It koe minder
(2 februari 1998)
Revolutie in Novosibirsk
(26 januari 1998y25 augustus 1998
culturele kaalslag
(19 januari 199y25 augustus 1998
veerman naar de dood
(12 januari 199)
Amerikaanse mini-zenders
(5 januari 1998)

Eerder verschenen artikelen in het archief.