NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

KESTER FRERIKS
Het blijft aldoor intrigeren: beelden zien in de fantasie, zonder dat er ook maar een enkel beeld getoond wordt. Beelden dus, opgeroepen door taal. Het daartoe geëigende genre is het hoorspel. Elke week zendt de radio voldoende radiodrama's uit om van een kunstvorm te spreken met een eigen plaats in de media. Dat het een bescheiden plaats is, doet niet ter zake. Die plek ís er, en dat is het belangrijkste.

Zo luisteren er elke maand enige duizenden mensen naar de Metamorphosen van Ovidius, een reeks uitzendingen begonnen op 9 september van het vorig jaar. Allemaal luisteraars die zich laten meeslepen door Krijn ter Braak als verteller, een man die ons de wonderlijkste zaken van de West-Europese beschaving ontvouwt.

Het hoorspel heeft een eigen blad, (H)oordeel heet het, 'Maandblad voor de hoorspelliefhebber', uitgegeven door de Stichting Van oor tot oor. Frits Enk voert de hoofdredactie. In financieel opzicht moet hij voorzichtig zijn. In het januarinummer schrijft hij, ondanks de sombere ondertoon, monter over zijn blad voor radiodrama en documentaire: ,,Vrijwillige bijdragen voor het blad zijn ook zeer welkom, omdat wij reeds nu weten dat de nog te ontvangen abonnementsgelden niet toereikend zijn voor het volledig produceren van het blad.''

Sinds het januarinummer verschijnt het blad in nieuwe stijl; het bevat een uitvoerig overzicht van de documentaires, hoorspelen en verhalen die op de radio te beluisteren zijn. Er is een rubriek 'Clausjes' waarin pregnante uitspraken van hoorspelregisseurs aan bod komen. Hoorspelschrijver Nirav Christophe (1959) komt uitvoerig aan het woord. Hij geeft nauwkeurig aan waarom hij de voorkeur geeft aan het hoorspel boven film of toneel: ,,Bij het schrijven van hoorspelen ontstaan er bij mij personages voor mijn geest, zonder dat ik die hoef te zien. (...) Ik heb ooit een interview met de dode Marilyn Monroe in hoorspelvorm geschreven. Dat is een leuk gegeven voor een hoorspel, want dan kun je je zelf voorstellen hoe die vrouw eruit ziet. Maar ik wil het niet zien. Het thema de dood is goed voor een hoorspel. Dood is vaak een metafoor, niet alleen voor de fysieke dood, maar ook de dood van gedachtes, van identiteit.'' Misschien is 'leuk' niet het juiste woord om aan te geven dat een hoorspel over de dode Marilyn Monroe een intrigerend gegeven kan zijn, maar we begrijpen waar de auteur heen wil.

Christophe is de auteur van o.a. het radiodrama De verkoolde glimlach van Carlos Gardel dat de TROS op 11 januari uitzond in de regie van Marlies Cordia. De kunstmatige stijl van dit hoorspel wijkt sterk af van het realisme dat in zoveel voorgaande decennia is nagestreefd. Hierin volgt het Nederlandstalige hoorspel Duitse toneelschrijvers als Werner Schwab of Goetz. Taal is de bron van alles, de motor die niet zozeer de handeling voortstuwt als wel ons, luisteraars of toneeltoeschouwers, laat genieten van taal.

Toch blijft aan het hoorspel het ouderwetse immer kleven. In de rubriek 'Redactioneel' schrijft regisseur Frits Enk over enkele van de geluidsattributen die hij ooit gebruikte. Zo had hij kokosnoten ter beschikking, waarop hij een edelman per paard 'van enige bestrating naar het zandpad liet overgaan'. Het geluid van voetstappen in de sneeuw maakte hij op een fietsband en geritsel in de struiken werd geïmiteerd 'door sla van een stuk oud tape'. Helemaal begrijp ik deze zinswending niet. Hier gaat de schrijver iets te veel uit van intimi en ingewijden van het genre.

In de bijdrage 'Lezende vingers' aandacht voor een fenomeen waaraan niet veel mensen gedacht zullen hebben. In 1952 schreef dr. P.H. Schröder voor de AVRO een hoorspel over Louis Braille, de uitvinder van het blindenschrift. Dit hoorspel is nu op cd uitgebracht. In deze remake zijn oude vertrouwde stemmen te horen van Mieke Lelyveld en Jaap Hoogstraten. Frits Enk vindt dat voor 'ziende mensen' de cd even interessant moet zijn als voor niet-zienden. Leden van de aloude hoorspelkern voeren de luisteraar op de cd terug naar de tijd van vroeger.

(H)oordeel. Redactie: Willem Beukelszoonstraat 10a, 2584 XR Den Haag. Tel: 070-3502053.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Onvoltooid Verleden Tijd
(23 februari 1998)
Dode papegaai is nieuws bij Radio West
(16 februari 1998)
ConcertZender in nood
(9 februari 1998)
It koe minder
(2 februari 1998)
Revolutie in Novosibirsk
(26 januari 1998)
Culturele kaalslag
(19 januari 1998)
Veerman naar de dood
(12 januari 1998)
Amerikaanse mini-zenders
(5 januari 1998)
'Ik heb elke dag Brabant aan'
(29 december 1997)
Alleen achternamen
(22 december 1997)
Geluid in beeld
(15 december 1997)
De ziekte van kort, vlug en snel
(8 december 1997)
Pop zonder clichés
(1 december 1997)
Gesproken uitzicht
(24 november 1997)
De pc als wereldontvanger
(17 november 1997)
Wetenschap op radio: hopeloos
(10 november 1997)
'En dat wilt u'
(3 november 1997)
De charme van curiosa
(27 oktober 1997)
Verkleutering
(20 oktober 1997)
Hallo Hautekiet
(13 oktober 1997)
Superlatieven
(6 oktober 1997)
Radio op zoek naar publiek
(29 september 1997)
Kleurrijk Engels
(22 september 1997)
God's Own Country
(15 september 1997)
Huiselijk
(8 september 1997)
Vroege metten
(1 september 1997)
Sky heeft de plicht saai te zijn
(25 augustus 1997)
Het radioforum
(18 augustus 1997)
Dictatuur van de klok
(11 augustus 1997)
Talig
(4 augustus 1997)
Nostalgie op zondag
(28 juli 1997)
Nostalgie
(21 juli 1997)
Een en al oor
(14 juli 1997)
'Ici Radio Tour de France'
(7 juli 1997)
Ouwejongens-krentenbrood
(30 juni 1997)
Zwierig nieuws
(23 juni 1997)
Het evangelie van Rover
(16 juni 1997)
Jazz volgens nieuwe formule
(9 juni 1997)
Met een half oor
(2 juni 1997)
Ether kinderloos
(26 mei 1997)
Besmettelijke radiospraak
(13 mei 1997)
Oorlog is meer dan gruwelijk
(5 mei 1997)