NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

EWOUD SANDERS
Vorige week werd in Amsterdam de nieuwste editie van de Nederlandse Encarta encyclopedie gepresenteerd. Over de Encarta kan men kort zijn: het is de beste digitale encyclopedie die in onze taal voorhanden is. Dat is niet zo vreemd, want hij is grotendeels gebaseerd op de Winkler Prins en dat is nu eenmaal de beste Nederlandstalige encyclopedie. Dat de Winkler Prins uiteindelijk de grote concurrentieslag met Oosthoek, Het Spectrum en Larousse heeft gewonnen, is min of meer toevallig. Begin jaren tachtig stortte de markt voor encyclopedieën volledig in. Gevolg: Oosthoek, Spectrum en Larousse haakten af. Winkler Prins kwam in 1990 nog met een negende druk. De papieren editie verkocht slecht, maar om hem te kunnen maken werden de computerbestanden bijgewerkt en dat gaf Elsevier opeens een enorme voorsprong op de digitale markt. Tegenwoordig piekert niemand er meer over om meters boekenkast vrij te maken voor een encyclopedie, als je voor veel minder geld het hele werk op een schijfje kunt krijgen. De uitgever van de Britannica - de beste encyclopedie ter wereld - heeft onlangs de knoop doorgehakt: er komt geen papieren editie meer.

Sinds 1998 verschijnt er ieder jaar een nieuwe versie van de Encarta/ Winkler Prins. Encarta 2000 is dus de derde editie. Elsevier is slim te werk gegaan: ze zijn de negende druk van de WP stukje bij beetje op cd aan het zetten. Inmiddels is zo'n tachtig procent van de papieren editie verwerkt. Tegelijkertijd wordt er van alles geactualiseerd en aangevuld. Aan deze editie zijn zo'n vijfduizend artikelen toegevoegd, voornamelijk in de rubrieken economie, recht en scheikunde. Ook de interface - de bediening - is grondig aangepast.

Dat laatste is voor fanatieke gebruikers - zoals ondergetekende - knap vervelend. Ik werk bijna dagelijks met de Encarta en was goed vertrouwd met de oude interface. Veel van de toeters en bellen heb ik trouwens nooit gebruikt. Net als bij videorecorders kunnen cd-roms vaak veel te veel. Het lijkt mij dat bijna iedereen gewoon het zoekvenster gebruikt. Dat je ook langs allerlei alternatieve routes ergens kunt komen (via tijdladders, audiofragmenten, rubrieksoverzichten en dergelijke) is wel geinig, maar wordt dat nou echt gebruikt?

Uiteindelijk zal het wel wennen, die nieuwe interface, en waarschijnlijk is het inderdaad handiger dat zoeken op trefwoorden en fulltext nu in één handeling gaat, in plaats van twee. De resultaten worden in ieder geval helder gepresenteerd. Ook de kaarten en de kunstreproducties zijn er sinds de vorige versie flink verbeterd.

Valt er dan niks te zeuren? Natuurlijk wel. Ik zocht Jantje van Leiden maar kreeg als antwoord 'Jantje komt niet voor'. Via anabaptist vond ik hem toch (moet je maar toevallig weten) als Jan van Leiden. Dit lijkt een kleinigheid maar is kenmerkend voor de Winkler Prins. Jantje werd Jan omdat dit formeler is en dus beter paste bij een sjieke, deftige encyclopedie, terwijl iedereen gewoon Jantje zegt.

Jantjes korte levensschets paste in de vorige editie nog makkelijk op één beeldscherm maar door de nieuwe, grotere letter is het aantal schermregels van achtentwintig teruggebracht tot zestien (weinig!). De grootste sprong achterwaarts vind ik echter dat je in de nieuwste editie niet meer slim kunt zoeken. Niet meer op een combinatie van woorden, niet meer op frasen, niet meer met behulp van Booleaanse operatoren. Terwijl er toch 57. 000 artikelen en tien miljoen woorden te doorzoeken zijn! Volgens de uitgever werd nauwelijks van deze verfijnde zoekmogelijkheden gebruik gemaakt, maar in mijn vriendenkring (a- select, niet representatief) was dit toch wel degelijk het geval. Daarom blijven wij de Encarta 1999 naast de Encarta 2000 gebruiken, onder het motto: je kunt nooit genoeg naslagwerken raadplegen.

Encarta Encyclopedie 2000 voor Windows 95 en hoger. Prijs 199 gulden.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Geluiden van vroeger
(10 september 1999)
Virtuele betweters
(3 september 1999)
Omstreden IQ-verhoging
(27 augustus 1999)
Coole games
(20 augustus 1999)
De teloorgang van de tattoo
(13 augustus 1999)
Muzikaal DNA
(6 augustus 1999)
You peep I'm going to peep you
(30 juli 1999)
Wat fluit daar?
(23 juli 1999)
52.000 literatuur-recensies
(16 juli 1999)
Racen door echte steden
(9 juli 1999)
Vondel digitaal
(2 juli 1999)
Messias tussen de aliens
(25 juni 1999)
Oor's natte vingers
(18 juni 1999)
Waar zit de katalysator?
(11 juni 1999)
Racen op een woestijnplaneet
(4 juni 1999)
Money, money, money
(28 mei 1999)
Watertanden in LA
(21 mei 1999)
Verdwaald in 'ons huis'
(7 mei 1999)
Eppe Gremdaat bij de marine
(30 april 1999)
Vermaak op zakformaat
(9 april 1999)
Oorlog als vermaak
(26 maart 1999)
Dit moet de Hennepnetel zijn
(19 maart 1999)
Alles kan en alles mag
(12 maart 1999)
Spelen met Bambi
(5 maart 1999)
Grabbelton Citroën
(26 februari 1999)
Seksloos broddelwerk
(19 februari 1999)
Knokken vanuit je luie stoel
(12 februari 1999)
Beterschap!
(5 februari 1999)
Thuis achter het stuur
(29 januari 1999)
Slenteren met de muis
(15 januari 1999)
Het zijn de details
(8 januari 1999)

Eerder verschenen artikelen in het archief.