NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

JEROEN VLIEG en ROB SMIT
De techno- en ambient-muzikanten van nu (Underworld, Orbital, Aphex Twin) bouwen voort op de traditie van de synthesizerpioniers uit de jaren zeventig en tachtig (Kraftwerk, Klaus Schulze, Tangerine Dream). Toen werden eenvoudige eenstemmige analoge instrumenten gebruikt omdat er gewoon niets anders was. De muzikanten van nu werken er nog steeds graag mee, ondanks de geavanceerde meerstemmige digitale instrumenten van tegenwoordig. Sommige typen synthesizers en ritmeboxen zijn door de grote vraag haast onvindbaar geworden.

Gelukkig kan een personal computer de instrumenten van vroeger nabootsen. Iedere weerstand, iedere verbinding, iedere draaipotmeter is in een stukje programma vast te leggen, inclusief de elektrische afwijkingen en eigenaardigheden van het origineel. Zulke 'virtuele' synthesizers klinken exact als hun echte voorbeelden, en ze zijn een stuk goedkoper.

De eerste bekende virtuele analoge synthesizer was de ReBirth RB 338 van Steinberg, een combinatie van de oude Roland TB-303 bass-synthesizer en de TR-808 ritmebox. Voor de nieuwe virtuele synthesizers en ritmeboxen van het Deense bedrijf Koblo zouden muzikanten uit de jaren zeventig en tachtig een moord hebben gepleegd. Werkelijk alles is instelbaar geworden.

De Koblo-muzieksoftware is goed gemaakt. De meeste ontwikkelaars gebruiken voor ieder nieuw programma een nieuwe onderliggende 'softwaremotor'. Gebruik je twee van zulke programma's tegelijk dan wordt zo'n motor twee keer geladen, wat geheugenruimte en processorkracht kost. Koblo scheidt de aandrijving, Tokyo Engine genaamd, van de programma's zelf. Zo kan er meer met dezelfde computer.

Koblo maakt drie in complexiteit toenemende synthesizers: het instapmodel Vibra 1000 (gratis via www.koblo.com), de middenklasser Vibra 6000 (prijs 225 gulden) en het topmodel Vibra 9000 (450 gulden). Ze genereren hun klanken op dezelfde manier als de synthesizers uit de jaren zeventig, maar zijn veel gevarieerder. De mogelijkheid om de ene variabele (bv. de toonopbouw van een viool) de andere (bv. de klank van een saxofoon) te laten aansturen levert bovendien unieke geluiden op (een saxofoon die klinkt alsof hij aangestreken wordt).

Zo'n gemaakt geluid kan worden bewaard als een preset (instelling van het bedieningspaneel), of als geluidsbestand op de harde schijf. Muzikanten kunnen via e-mail zulke geluiden uitwisselen. Andere pluspunten van de Vibra-synthesizers zijn de filters (waarmee je de klank van de geluiden verandert) en de slimme arpeggiator (waarmee je het programma automatische toonreeksen laat voortbrengen).

De Gamma 9000 (450 gulden) is een ritmebox waarvan de klanken niet analoog, maar digitaal door middel van samples (kant-en-klare geluidsfragmentjes) worden opgewekt. Omdat die samples zich op een analoog aandoende manier laten bewerken, kun je toch er ongekend veelzijdige ritmetracks mee componeren.

Musiceren op de computer vereist enige technische kennis van zaken - je moet iets van van golfvormen, toonopbouw en klankkleur afweten. De bediening van de Koblo-programma's is echter zo overzichtelijk dat ook een beginner aan het proberen slaat. En waar geëxperimenteerd wordt, wil vroeg of laat wel eens iets geniaals gebeuren.

Inlichtingen BMI, Leidschendam (tel. 070-3202425) en op Internet (www.koblo.com).

Eerder verschenen in deze rubriek:

Virtuele betweters
(3 september 1999)
Omstreden IQ-verhoging
(27 augustus 1999)
Coole games
(20 augustus 1999)
De teloorgang van de tattoo
(13 augustus 1999)
Muzikaal DNA
(6 augustus 1999)
You peep I'm going to peep you
(30 juli 1999)
Wat fluit daar?
(23 juli 1999)
52.000 literatuur-recensies
(16 juli 1999)
Racen door echte steden
(9 juli 1999)
Vondel digitaal
(2 juli 1999)
Messias tussen de aliens
(25 juni 1999)
Oor's natte vingers
(18 juni 1999)
Waar zit de katalysator?
(11 juni 1999)
Racen op een woestijnplaneet
(4 juni 1999)
Money, money, money
(28 mei 1999)
Watertanden in LA
(21 mei 1999)
Verdwaald in 'ons huis'
(7 mei 1999)
Eppe Gremdaat bij de marine
(30 april 1999)
Vermaak op zakformaat
(9 april 1999)
Oorlog als vermaak
(26 maart 1999)
Dit moet de Hennepnetel zijn
(19 maart 1999)
Alles kan en alles mag
(12 maart 1999)
Spelen met Bambi
(5 maart 1999)
Grabbelton Citroën
(26 februari 1999)
Seksloos broddelwerk
(19 februari 1999)
Knokken vanuit je luie stoel
(12 februari 1999)
Beterschap!
(5 februari 1999)
Thuis achter het stuur
(29 januari 1999)
Slenteren met de muis
(15 januari 1999)
Het zijn de details
(8 januari 1999)

Eerder verschenen artikelen in het archief.