NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

KAREL KNIP
Dertig jaar geleden had de Nederlandse vogelaar in Suriname het niet makkelijk. Hier in Nederland kon hij alleen het wonderlijke Birds of Surinam van F. Haverschmidt krijgen om zich op zijn veldwerk voor te bereiden, in Suriname was er de steun van een serie postzegels met afbeeldingen van de bekendste vogels. De twee boekhandels van Paramaribo hadden er niets aan toe te voegen en de plaatselijke bevolking was al net zo weinig in wilde vogels geïnteresseerd als de Nederlander in Nederlandse.

De grietjebie (de kiskadee of que-est-ce-que-il-dit, zoals hij verderop schijnt te heten), kon men je wel aanwijzen, voor zover dat nodig was, maar verder kostte het de grootste moeite om een paar vogels bij naam te leren kennen. En wat schoot je er eigenlijk mee op. De luidruchtige, in kolonies levende wielewaalachtige vogels die zulke mooie hangende nesten bouwden noemt de Surinamer, als de herinnering niet bedriegt, een banabeki. De zwarte vogels die in groepen door het gras scharrelden, zoals roeken in Europa, hadden een naam die klonk als kaufoetoeboi. Je raakte er verrassend snel aan gewend dat je de meeste vogels nooit precies zou thuis brengen.

Met een uitzondering voor de geheimzinnige vogel die zo dominant aanwezig is in de diepste diepten van het regenwoud. Met een schallend, drie lettergrepig gefluit dat al van verre klonk en geen dag, geen uur, geen minuut ontbrak, nooit, nergens, vormde hij een akoestische herinnering die nooit zou verdwijnen. Altijd klonk het gefluit alsof het vlakbij was, maar nooit drong de fluiter door het ondoordringbaar bladerdak. Er zat niets anders op dan bandopnames te maken en die af te spelen voor de bosbevolking, en nog een bandrecorder in te zetten om hun juichende maar volstrekt onverstaanbare reacties vast te leggen. Tot determinatie heeft de inspanning nooit geleid en al die jaren erna, als vogel X weer schallend klonk in de nieuwste prachtdocumentaire over het Amazonewoud, was er spijt over het gebrek aan volharding.

Nu komt de moderne techniek met de oplossing. De geluiden van de vogels uit het Zuid-Amerikaanse regenwoud, en van de bergen, savannen en kustvlakten daar omheen, zijn op cd-rom gezet. Eerst die van Bolivia, nu ook die van Venezuela, nog geen driehonderd kilometer van Suriname. Het is een opmerkelijk initiatief van de Nederlandse onderneming 'Bird Songs International' in Westernieland waarvoor men niets dan grote sympathie kan hebben. Van 878 Venezolaanse vogelsoorten is met engelengeduld en vakmanschap bij elkaar 7,5 uur zang en roep vastgelegd, steeds korte strofes van hooguit 20 seconden, vaak nog korter. In de meeste gevallen is een kleurenfoto en een verspreidingskaart (binnen Venezuela) toegevoegd en het geheel is daarmee een belangrijke aanvulling geworden op A Guide to the Birds of Venezuela van Meyer de Schauensee. Is het al een bijzondere prestatie om tweederde van de 1300 vogelsoorten die Venezuela bezit te leren kennen, het grenst aan het ongelooflijke dat men er in slaagt daarvan ook nog eens alle geluiden en geluidjes te registreren.

Tot zover de bewondering. De vraag is natuurlijk of de cd-rom enig praktisch nut heeft. Dat is niet het geval. Neem de proef op de som en probeer een waargenomen geluid terug te vinden tussen de honderden, misschien wel duizenden strofes die zijn vastgelegd. Voor wie geen flauw idee heeft waar hij moet zoeken zit er niets anders op dan de hele cd- rom systematisch van begin tot het eind af te werken. Ruim zeven uur klikken achter de computer en aan het eind vaststellen dat het betreffende geluid er niet bij zat: dat doe je maar één keer. De betreffende cd-rom's zijn kennelijk voor de experts die allang weten wie wat roept of zingt. De liefhebber wacht op een gewone cd die doorspeelt als hij de afwas doet of een band plakt. En het liefst heeft hij dan een plaatje waarop de meest alge mene vogels de meeste ruimte krijgen. De grietjebie, bij voorbeeld, of de geheimzinnige fluiter.

Birds of Venezuela. Uitg. Bird Songs International, voor windows. Prijs 55 euro (excl. btw). Inl. fax: 0595-528629, of 101363.650@compuserve.com

Eerder verschenen in deze rubriek:

52.000 literatuur-recensies
(16 juli 1999)
Racen door echte steden
(9 juli 1999)
Vondel digitaal
(2 juli 1999)
Messias tussen de aliens
(25 juni 1999)
Oor's natte vingers
(18 juni 1999)
Waar zit de katalysator?
(11 juni 1999)
Racen op een woestijnplaneet
(4 juni 1999)
Money, money, money
(28 mei 1999)
Watertanden in LA
(21 mei 1999)
Verdwaald in 'ons huis'
(7 mei 1999)
Eppe Gremdaat bij de marine
(30 april 1999)
Vermaak op zakformaat
(9 april 1999)
Oorlog als vermaak
(26 maart 1999)
Dit moet de Hennepnetel zijn
(19 maart 1999)
Alles kan en alles mag
(12 maart 1999)
Spelen met Bambi
(5 maart 1999)
Grabbelton Citroën
(26 februari 1999)
Seksloos broddelwerk
(19 februari 1999)
Knokken vanuit je luie stoel
(12 februari 1999)
Beterschap!
(5 februari 1999)
Thuis achter het stuur
(29 januari 1999)
Slenteren met de muis
(15 januari 1999)
Het zijn de details
(8 januari 1999)

Eerder verschenen artikelen in het archief.