NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

EWOUD SANDERS
Het idee om teksten van klassieke auteurs op cd-rom te zetten ligt nogal voor de hand. Als ze langer dan zeventig jaar dood zijn, is het auteursrecht immers verlopen. Je kunt hun werk dan zomaar, gratis en voor niks, vermenigvuldigen.

Wereldwijd verschijnen er daarom nogal wat van dit soort cd's. Een van de betere, Classic Library, werd in 1994 door Andromeda in Oxfordshire uitgegeven en bevat ruim tweeduizend 'Great Works of World Literature'. Het gaat om complete boeken, gedichten, essays, korte verhalen, toneelstukken, biografieën, voordrachten, manifesten en wetenschappelijke studies.

Onlangs verscheen bij uitgeverij Het Spectrum de eerste Nederlandse tegenhanger van deze digitale bibliotheek, de cd Klassieke Literatuur, Nederlandse Letterkunde van de Middeleeuwen tot de Tachtigers. Het aanbod is weliswaar veel kleiner dan die op de Classic Library, maar volgens de bijsluiter gaat het toch nog om de complete tekst van zo'n 125 bekende werken. De teksten zijn aangevuld met biografische informatie over de auteurs. Ook zijn er een aantal samenvattingen en inleidingen opgenomen, plus woordverklaringen, noten, en illustraties van handschriften, oude drukken en schrijversportretten.

Erg aardig is bovendien dat er af en toe wat te beluisteren valt. Fragmenten uit de teksten, voorgelezen door Gerrit Komrij, Letty Kosterman of door een van de deskundige medewerkers. Zo leest Herman Pleij een mopje voor uit Anna Bijns, en Riet Schenkeveld uit Anna Roemers Visscher. Daarnaast zijn er enkele liedjes te horen, uitgevoerd door Camarata Trajectina, en vraaggesprekken met deskundigen.

Die vraaggesprekken zijn overigens erg schools. Zo begint het gesprek met Willem Kuiper, universitair docent Historische Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, bijvoorbeeld met de vraag: 'Wat is het verhaal van Karel ende Elegast?'De belangrijkste vraag bij dit soort digitale verzamelingen is natuurlijk waar de teksten vandaan komen. Hoe betrouwbaar zijn ze? Zijn ze van het net geplukt, zijn ze overgetikt of ingescand en welke editie is gebruikt? Een recente betrouwbare editie, of zo maar één, die toevallig voorhanden was?

Wat dit betreft is het schrikken om de verantwoording bij de cd-rom te lezen. In de eerste plaats blijkt dat niet van alle werken de complete tekst is opgenomen, maar dat er soms een selectie is gemaakt. Belangrijker is echter dat de beschikbaarheid van digitale teksten het voornaamste criterium voor opname was. "Er is gebruik gemaakt", zo staat er, "van een mengsel van originele en oude drukken, nieuw gemaakte edities, integraal opgenomen recente edities en bestaande edities van oudere en jongere datum. De edities zijn dan ook van sterk wisselende status en kwaliteit. Uitgangspunt is geweest dat de werken in zo origineel mogelijke staat - dus in oorspronkelijke spelling - moesten worden weergegeven." Als er wel gebruik is gemaakt van recente edities werden de inleidingen, annotaties en woordverklaringen niet overgenomen - want daar rust auteursrecht op - maar uitsluitend de tekst zelf. Een paar tekstbezorgers gaven trouwens wel toestemming voor opname van hun eigen bijdragen.

Dat hier een allegaartje aan edities wordt gepresenteerd is geen ramp, zeker niet omdat de bronnen worden verantwoord. Maar een en ander beperkt natuurlijk wel de toepassingsmogelijkheden van deze cd. Klassieke literatuur lijkt mij een nuttige aanvulling op literatuurboeken voor middelbare scholieren, maar nu ik weet dat sommige teksten gewoon, zonder veel controle, van het net zijn geplukt, zou ik niet graag klakkeloos iets van deze cd citeren. Wat dat betreft is de mededeling dat de samensteller op een goede dag de complete toneelwerken van Vondel in zijn elektronische postbus vond, niet echt een geruststelling.

Klassieke literatuur; Fl. 99,00 voor Windows 95/98 en NT.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Messias tussen de aliens
(25 juni 1999)
Oor's natte vingers
(18 juni 1999)
Waar zit de katalysator?
(11 juni 1999)
Racen op een woestijnplaneet
(4 juni 1999)
Money, money, money
(28 mei 1999)
Watertanden in LA
(21 mei 1999)
Verdwaald in 'ons huis'
(7 mei 1999)
Eppe Gremdaat bij de marine
(30 april 1999)
Vermaak op zakformaat
(9 april 1999)
Oorlog als vermaak
(26 maart 1999)
Dit moet de Hennepnetel zijn
(19 maart 1999)
Alles kan en alles mag
(12 maart 1999)
Spelen met Bambi
(5 maart 1999)
Grabbelton Citroën
(26 februari 1999)
Seksloos broddelwerk
(19 februari 1999)
Knokken vanuit je luie stoel
(12 februari 1999)
Beterschap!
(5 februari 1999)
Thuis achter het stuur
(29 januari 1999)
Slenteren met de muis
(15 januari 1999)
Het zijn de details
(8 januari 1999)

Eerder verschenen artikelen in het archief.