NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

WIM KOHLER
Stel, je bent VWO-er en moet in het studiehuis een werkstuk maken over het hart. Je stapt de mediatheek binnen waar een rij computers staat te glimmen. Intel inside, Windows on screen, dus technisch in orde. Je start de cd-rom De Mens 3D en wilt allereerst weten hoe snel de hartslag maximaal kan zijn.

Daar staat het: ,,Tot 70 keer per minuut trekt het hart samen en perst daarbij elke keer ca. 0,075 liter bloed uit de longen van het linkerhart in de aorta.'' Omdat je niet van overschrijven (plagiaat) houdt, schrijf je in je eigen woorden: ,,Het hart kan maximaal 70 keer per minuut kloppen. Bij iedere hartklop wordt uit de longen in het linkerhart 0,075 liter bloed geperst.'' Zo, een knappe leraar die dat beter kan.

Of stel, je hebt al een tijd pijn in je rug en je wilt weten of het hernia is. Een medische encyclopedie zou sowieso wel handig zijn. En thuis staat de nieuwe computer te glimmen. In plaats van de boekhandel kijk je rond in de cd-rom-hoek van een paar computerwinkels. Daar hangt overal De Mens 3D. Achterop staat een citaat uit een bespreking: ,,Bijna alles wat met het menselijk lichaam te maken heeft komt aan bod ... Een ideaal naslagwerk voor zowel leraren als studenten.'' Je voelt je rug en koopt snel.

Thuis de cd-rom geïnstalleerd. Dat verloopt vlekkeloos. Een enigszins doorzichtig mensenlichaam draait ter inleiding voor je neus rond. Je ziet organen, maar merkt op dat het wezen seksloos is. Geen borsten, geen penis, geen schaamlippen, geen man, geen vrouw. Mens zonder toekomst. Je voelt je rug. Er is een zoekfunctie en je tikt hernia in. ,,Breuk, met name een breuk waarbij ingewanden naar buiten komen, uitstulpen. Er komt ook een lichte misselijkheid op. Uitstulpende ingewanden? Verder zoeken levert ook de mogelijkheid van een uitstulpende baarmoeder. Alleen in Nederland is hernia in de eerste plaats met rugpijn en een discusprolaps verbonden. Deze cd-rom komt, zoals zovele, uit het buitenland, maar de Nederlandse vertaling is broddelwerk en de tekst is niet aan lokale gewoonten aangepast. Zinnen haperen en bij een stof als melkzuur (product van anaërobe spierwerking) staat tussen haakjes de onzinnige naam organisch hydroxyzuur genoemd. Zelfs Van Dale kent al jaren de betere naam 1- hydroxy-propionzuur. Waarschijnlijk is een oude medische tekst gebruikt om een serie plaatjes van het menselijk lichaam een serieus aanzien te geven.

De teksten in de illustraties en animaties en de bijbehorende verklarende teksten stemmen vaak niet overeen. Polsgewricht wordt opeens bovenste handgewricht en nierkanaaltjes, nierbuisjes en urinekanaaltjes worden door elkaar gebruikt.

Veel tekst kun je je laten voorlezen terwijl je een animatie bekijkt. Maar hier en daar is de koppeling tussen animatie en tekst in het ongerede geraakt en klinkt er tekst door de luidsprekers die weinig of niets met het plaatje op het scherm te maken heeft. Het seksloze wezen waar alles mee wordt geïllustreerd blijft ondertussen intrigeren. Zou in de hoofdstukken over geslachtsorganen en voortplanting wél seksueel expliciet materiaal op het scherm komen? Snel kijken. De plaats van de zaadballen is met twee lichtende puntjes ingetekend op de blauwige onderbuik van de overigens nog steeds seksloze pop. Maar eenmaal in het voortplantinghoofdstuk aangeland, trekt de tekst meer aandacht dan de plaatjes. Achter de computer keren de voorlichtingsboekjes uit de jaren vijftig terug: ,,Om de voortplanting mogelijk te maken moet het mannelijke stijve lid in de schede van de vrouw ingebracht worden.'' Wie zou dat doen? En is alleen een hard lid voldoende? Op een heel ander tekstscherm wordt uitgelegd dat seksuele opwinding bij de vrouw alleen mogelijk is door 'stimulatie van de kittelaar'. Als de zaadlozing desondanks binnen de vagina heeft plaatsgevonden ,,worden de zaadcellen naar de eileiders getransporteerd. '' Dat mochten ze willen.

De Mens 3D, Glashelder Encyclopedie. Voor Windows PC. ƒ54,95

Eerder verschenen in deze rubriek:

Knokken vanuit je luie stoel
(12 februari 1999)
Beterschap!
(5 februari 1999)
Thuis achter het stuur
(29 januari 1999)
Slenteren met de muis
(15 januari 1999)
Het zijn de details
(8 januari 1999)

Eerder verschenen artikelen in het archief.