NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

ROB BIERSMA
De Heukels Flora van Nederland is een klein maar grimmig boekje dat alleen in de handen van gevorderde plantenkenners iets waard is. Anders dan de vage, meestal vertaalde plaatjesboeken waarmee leken een plant op naam proberen te brengen, is de Heukels volledig en helemaal voor Nederland geschreven. Heukels, traditioneel verzorgd door het Rijksherbarium in Leiden, is in alle opzichten maatgevend. Jammer dat het boek - vrijwel uitsluitend tekst - voor leken weinig toegankelijk is.

Screenshot van Heukels Interactieve Flora van Nederland

Op 22 maart wordt officieel de Windows-versie van de Heukels Interactieve Flora van Nederland uitgebracht: de Heukels op cd-rom. Eerder circuleerde al een Mac-versie. Deze cd-rom maakt in één slag stapels boekwerken overbodig en is ook voor beginnende plantenliefhebbers redelijk bruikbaar. Kenners zullen er ongetwijfeld razend enthousiast over worden.

Om te beginnen bevat de cd-rom de complete tekst van de oude Heukels, inclusief de klassieke sleutel (,,Is de plant behaard, ga dan door naar 34'', etc.). Voordeel is dat nu het zoekpad wordt bijgehouden, zodat je, door een fout op dood spoor gekomen, terug kunt naar de twijfelachtige afslag. Ook kun je alle botanische termen overal aanklikken.

Van alle 1881 beschreven Nederlandse soorten bevat de nieuwe Heukels gemiddeld vier afbeeldingen. Meestal twee tekeningen en twee dia's. Die dia's, afkomstig van de verzamelingen van Ruth van Crevel, Karel Kreutz en Klaas Ybema en belangeloos afgestaan, zijn van schitterende kwaliteit.

Voor goed begrip van de bouw van een plant zijn tekeningen echter veel beter. Oude 19de eeuwse plantenatlassen bleken op het Rijksherbarium ruim voorhanden - en zulke tekeningen maken ze tegenwoordig niet meer.

Aesculus hippocastanum (Foto afkomstig van Heukels Interactieve Flora van Nederland)

Die illustaties maken een wereld van verschil. Bleef je vroeger na het determineren met het onbehaaglijke gevoel zitten: ,,Mmm tja, dit moet dus de Hennepnetel zijn.'' Iedere twijfel wordt nu door de illustraties weggenomen. Voor leken is er een snelzoeker toegevoegd. Deze werkt heel anders dan de klassieke sleutel die op iedere vraag slechts twee mogelijkheden geeft. Van de onbekende plant kun je nu allerlei kenmerken opgeven: bloemkleur, grootte, standplaats, bladvorm, bloeitijd. Je krijgt dan een lijstje planten die aan de combinatie voldoen. (Deze namen worden hier ongelukkig genoeg alleen in het latijn gegeven, terwijl verder de namen in het Nederlands zijn.)

Voor zoiets simpels als een Madeliefje beperk je met 'kleiner dan 30 cm' en 'bloemkleur: geel-wit' de keus tot een lijstje van tien planten, waar Bellis perennis bovenaan prijkt. Met 'bladvorm' erbij houd je vervolgens nog enkele planten over die je kunt aanklikken om de illustraties te bekijken. Het is overigens een methode die niet altijd werkt, waarschuwt de maker Ruud van der Meijden, maar je komt een heel eind.

De nieuwe Heukels bevat verder de complete verspreiding van alle 1881 soorten in Nederland, ingedeeld in kaartjes met blokken van 5 x 5 kilometer (uurhokken). Deze 'Floron-gegevens' zijn van de laatste 25 jaar. Van ieder uurhok kan desgewenst het gehele soortenbestand uitgedraaid worden. Vergeleken met de Heukels in boekvorm is dit een enorme sprong voorwaarts. Wel is duidelijk dat het een eerste versie is. Zo spreekt de cd-rom hardnekkig over 'objecten' waar soorten bedoeld worden. Ook kunnen de werkpagina's grafisch wel wat fraaier en spreken de links niet overal voor zichzelf - je moet echt even wennen. Een prototype dus, maar wel een prototype zó rijk aan platen en kaarten dat hij onmisbaar wordt voor iedere plantenkenner.

Heukels Interactieve Flora van Nederland. Ruud van der Meijden, Rijksherbarium. ETI, Amsterdam. Voor windows en mac. Prijs 99 gulden.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Alles kan en alles mag
(12 maart 1999)
Spelen met Bambi
(5 maart 1999)
Grabbelton Citroën
(26 februari 1999)
Seksloos broddelwerk
(19 februari 1999)
Knokken vanuit je luie stoel
(12 februari 1999)
Beterschap!
(5 februari 1999)
Thuis achter het stuur
(29 januari 1999)
Slenteren met de muis
(15 januari 1999)
Het zijn de details
(8 januari 1999)

Eerder verschenen artikelen in het archief.