NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Angela Merkel aan het roer van de CDU? De Beier Edmund Stoiber gruwelt bij die gedachte - en met hem het oude, conservatieve deel van de CDU/CSU.

Door onze correspondent MICHÈLE DE WAARD

BERLIJN, 19 FEBR. Edmund Stoiber, de Beierse minister-president en voorzitter van de CSU, is doortastend. CSU-leider Theo Waigel had na de verloren Bondsdagverkiezingen in 1998 het bijltje er nog niet bij neergegooid, of Stoiber nam pijlsnel de partijleiding over. Deze week had CDU-voorzitter Wolfgang Schuble zijn vertrek nog niet kenbaar gemaakt, of Stoiber was er opnieuw als de kippen bij om de greep van de CSU op de grote zusterpartij te verstevigen.

"Dit is het uur van de CSU", had Stoiber tegen de Beierse fractie in Berlijn uitgeroepen. Tot het bittere einde had de CSU zich loyaal achter Schuble opgesteld in de zwart-geld-affaire. Nu was het tijd voor de christelijk-socialen hun steun te verzilveren en bij de verdeling van nieuwe posten in de CDU/CSU-fractie een groter stuk van de taart te krijgen. In een tijd waarin het sociale zekerheidsstelsel nodig om hervorming vraagt, willen de marktdenkers van de CSU vooral een grotere vinger in de pap krijgen op het gebied van de sociaal-economische politiek. Maar ook op het gebied van de Europa-politiek wil de CSU zijn invloed vergroten.

Zeker zo belangrijk voor de Beiers is de keuze van de nieuwe CDU-leider. Want één ding staat vast: de naam die de afgelopen dagen opduikt als Schubles mogelijke opvolger als CDU-voorzitter, Angela Merkel, staat Stoiber helemaal niet aan. De jongere garde in de CDU mag aandringen op een snelle cesuur met het tijdperk-Kohl om de geloofwaardigheid van de gedemoraliseerde partij terug te winnen. Maar het christen-democratische erfgoed mét Beierse signatuur is CSU- leider Stoiber veel te kostbaar om dit in handen te geven van een jonge, progressieve vrouw uit Oost-Duitsland, die nog protestant is ook.Toen het populaire weekblad Stern deze week ook nog Merkel sympathiek lachend op de cover zette met de kop Frau Merkel, übernehmen Sie! (Mevrouw Merkel, neem het heft in handen), was het de CSU'ers duidelijk wat ze te doen stond. Razendsnel sloten zij zich aan bij de wens van de CDU om Friedrich Merz tot nieuwe CDU/ CSU-fractieleider te benoemen. De streng katholieke Merz, gelukkig getrouwd en vader van drie kinderen, staat toch al dichter bij de CSU dan bij menig CDU'er, valt in de Beierse fractie te beluisteren. Met hun rappe steun voor de benoeming van Merz komt de CSU ook tegemoet aan de wens van de jonge garde bij de CDU, die liever vandaag dan morgen een geheel nieuwe partijtop wenst. Verder stuurt Stoiber vooral aan op tijd zodat de CDU "in rust" naar een voorzitter kan zoeken. De Beierse premier heeft die voorzitter allang gevonden en weet zich gesteund door de nog immer invloedrijke, conservatieve vleugel van de CDU. Al twee weken geleden heeft hij op zijn Staatskanzlei in München met prominente CDU-minister-presidenten een plan uitgebroed over het tijdperk na Schuble. "Voor de leiding van de CDU is een heel grote integratiekracht vereist", zei Stoiber deze week veelzeggend. Liberalen, katholieken en conservatieven uit het hele land moeten op één lijn worden gebracht. Iedere kandidaat moet voor zichzelf testen of hij aan dit profiel voldoet, liet Stoiber weten.

De man waarop Stoiber koerst, heet Bernhard Vogel, de 67-jarige minister-president van Thüringen. De biografie van Vogel, die oogt als een goedmoedige grootvader, is diep geworteld in de geschiedenis van de oude Bondsrepubliek en dat is precies wat Stoiber, de CSU en de conservatieve CDU'ers willen. Ze zijn bevreesd dat de kordate Merkel in haar opruimwoede ten aanzien van Kohls erfenis de partij in centrum- linkse richting zal sturen en kiezers aan de rechterrand van de CDU zal afstoten. Merkel zou te onafhankelijk zijn en te weinig 'binding' hebben met het Karolingische, katholieke deel van Europa, heet het bij de CSU. Volgens de eerste naoorlogse kanselier Konrad Adenauer (CDU) ligt het hart van Europa immers in de West-Duitse deelstaten rondom de Rijn; toevallig het deel waar Vogel vandaan komt.

Bovendien vinden de CSU'ers het niet kies dat Merkel, die onlangs getrouwd is, al een scheiding achter de rug heeft en enkele jaren samenwoonde. Wat zal een vrouw met zo'n 'wild' leven aanrichten bij de gezinspolitiek van de CDU/CSU als ze het gezin als hoeksteen van de samenleving relativeert, vragen de Beiers zich af.

Volgens de oudere generatie is de ziel van de christen-democratische partij in het geding. De politieke Hoffnungstrger van de conservatieven, Roland Koch, dreigt na een leugentje in de zwart-geld- affaire in Hessen het veld te moeten ruimen. Hoeveel conservatieve toppolitici blijven er nog over, vragen de senioren in beide partijen zich af. Voor hen is Vogel de ideale overgangsfiguur, die de weggezakte CDU als nieuwe leider weer tot rust kan brengen. Bovendien heeft Vogel gezien zijn leeftijd geen andere politieke ambities en zal hij een eventuele kandidatuur van Stoiber voor het kanselierschap niet in de weg staan. Want de Beierse premier aast nog altijd op de machtigste post in Duitsland. In tegenstelling tot Merkel is Vogel echter een typische representant van de periode-Kohl. Net als Kohl was hij minister-president van het katholieke Rijnland-Palts. Vogel heeft de vernederingen van het 'systeem-Kohl' zelf nog ondergaan als minister van Cultuur - zonder in verzet te komen. Toen Kohl hem tijdens een drinkfestijn in de vroege uren verordonneerde 'Mach' de Aff', klom Vogel deemoedig op tafel en begon te dansen - net als Chroesjtsjov ooit deed voor Stalin.

Juist daarom stuit de naam van Vogel bij de jongere garde van de CDU op scepsis. De dertigers en veertigers in de partij houden hun hart vast. Hoe kan de CDU zich met deze man van de oude stempel aan het roer geloofwaardig vernieuwen, vragen zij zich af. Zal dan toch Volker Rühe, oud-minister van Defensie, als rivaal uit de hoed worden getoverd?

De keus is aan de basis van de partij heeft Schuble gezegd. De partijleden kunnen de komende weken op lokale bijeenkomsten hun mening geven. Juist nu de partij haar diepste crisis beleeft, wil het bestuur vermijden dat 'boven' de beslissingen voor 'beneden' worden genomen.

Eén politicus is al druk doende te werven om de gunsten van het voetvolk: Edmund Stoiber. Hij trok niet alleen van Beieren naar het hoge noorden om met het oog op de komende verkiezingen in Sleeswijk- Holstein op 27 februari voor de CDU campagne te voeren. Vandaag is de Beier ook eregast op het carnavalsfeest in Aken vermomd als 'Captain Future'.

Zie ook:

Machtsstrijd in CDU begonnen (17 februari 2000)
Aftreden Schäuble is nu onvermijdelijk (16 februari 2000)
De stoelendans in CDU is begonnen(16 februari 2000)
CDU voorlopig beboet met 41 miljoen mark (11 februari 2000)
Rol CDU in Hessen in opspraak (11 februari 2000)
Onderzoek CDU naar donaties stokt (5 februari 2000)
Meer zwart geld in CDU dan gedacht (25 januari 2000)
'Mitterrand gaf Kohl miljoenen voor campagne' (24 januari 2000)
'CDU is, ondanks alles, sterke partij' (22 januari 2000)
Kopstuk van CDU pleegt zelfmoord (21 januari 2000)
Weinig begrip voor Helmut Kohl (21 januari 2000)
Kohl niet langer erevoorzitter CDU (19 januari 2000)
CDU-parlementslid weg om zwart geld (18 januari 2000)
Aanzien van de Duitse democratie in geding (17 januari 2000)
Schäuble is nog lang niet weg (14 januari 2000)
Schäuble bekent illegaal geld te hebben ontvangen (11 januari 2000)
Een SPD'er ging zelfs met de bank op berenjacht (6 januari 2000)
Onderzoek Kohl ontzet Duitsers (30 december 1999)
Oud-kanselier Kohl verliest steun CDU-top (22 december 1999)
Kohl: ik heb nooit zelf geld ontvangen (17 december 1999)
Kohl: ik beheerde geheime gelden (1 december 1999)

( a d v e r t e n t i e s )