NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HERMAN AMELINK
,,Goed dat ze de stopwatch ooit hebben uitgevonden, nu kan ik de tijd tot de Ster precies volpraten'', zei verslaggever Marcel Oosten van Radio 1-Journaal toen hij enkele maanden geleden een live reportage afrondde over de uitvindersbeurs. Met die woorden signaleerde hij een verschijnsel dat het radiojournaal voortdurend parten speelt: de dictatuur van de klok. Precies op de hele en de halve uren dient het door reclameboodschappen ingekapselde nieuwsbulletin te worden uitgezonden. Daarvan kan niet worden afgeweken en dat heeft regelmatig buitengewoon onaangename gevolgen, niet alleen voor geïnterviewden, correspondenten en verslaggevers, maar ook voor de luisteraars.

Het betekent bijvoorbeeld dat personen die men aan de lijn krijgt het zwijgen moet worden opgelegd voordat ze helemaal uitgesproken zijn. ,,Laatste vraag, kort antwoord graag'', klinkt het dan. Soms moeten ze door de presentator echt worden afgeknepen, hoewel het gesprek nog niet echt afgelopen is. Zoiets overkwam bijvoorbeeld presentator Clairy Polak nog niet zo lang geleden in een telefonisch interview met Europees commissaris Van den Broek. Dat irriteert en in sommige gevallen bekruipt je onwillekeurig een gevoel van plaatsvervangende schaamte.

Andersom is minstens even irritant, maar dan vooral voor de luisteraar. Soms moet er na afloop van een nieuwsitem nog anderhalve minuut worden overbrugd tot de reclame begint. Als de presentator alles heeft opgesomd wat er na het nieuwsbulletin te verwachten is, wordt de luisteraar steeds op dezelfde muziek getracteerd. Het is natuurlijk handig zo'n geluidsband die de tijd tot de Ster precies volmaakt, maar bij veelvuldig luisteren wordt deze in volume toenemende muziek een doorjengelende dreun die je onwillekeurig naar de knop doet grijpen.

Toch is de regel dat het nieuws precies op het hele en halve uur dient te worden uitgezonden kennelijk niet onder alle omstandigheden heilig. Nog heiliger zijn namelijk sportverslagen op de nieuws- en sportzender. Als de aankomst van de renners van de Tour de France met het nieuws dreigt samen te vallen of als er een belangrijke voetbalwedstrijd aan de gang is, dan kan het nieuwsbulletin kennelijk eenvoudig uitgesteld worden.

Enkele jaren geleden woonde ik een aantal nieuwsuitzendingen van Radio France Inter, France Culture en France Musique bij en een van de eerste dingen die me daar opvielen was het feit dat men daar veel minder krampachtig met de tijd omsprong. Er was een nieuwsbulletin dat vijftien seconden te vroeg begon, maar er waren ook diverse uitzendingen die te laat begonnen, omdat een vorig programma uitliep. Niemand die zich daar druk over maakte. De pips, zoals het precisietijdsignaal in het omroepjargon wordt genoemd, klonken dwars door het gesprek met een geïnterviewde heen. De nieuwsbulletins van de BBC Worldservice, om een ander voorbeeld te noemen, beginnen weliswaar precies op het hele uur, maar nieuwsoverzichten in een programma als Newshour worden uitgezonden omstreeks de halve uren, op een moment dat het best past in de programmering, binnen een marge van drie tot vier minuten.

De nieuwsbulletins op Radio 1 zijn nu nog altijd in reclameboodschappen verpakte eilandjes in de uitzendingen. De redactie van Radio 1 zou er goed aan doen de nieuwsbulletins een meer geïntegreerd onderdeel van het programma te maken. Dat heeft als voordeel dat gesprekken die langer duren dan voorzien gewoon kunnen worden afgemaakt en dat de luisteraars niet meer vergast hoeven te worden op onwelluidende pauzemuziek.

Het precisietijdsignaal kan rustig worden weggelaten. De meeste mensen dragen daarvoor tegenwoordig een horloge, veelal met ingebouwde pips, zoals in stille bibliotheken en zelfs tijdens kerkdiensten regelmatig te horen is. En stopwatches zijn het best op hun plaats bij sportwedstrijden.

Eerder verschenen in deze rubriek:

Oorlog is meer dan gruwelijk
(5 mei 1997)
Besmettelijke radiospraak
(13 mei 1997)
Ether kinderloos
(26 mei 1997)
Met een half oor
(2 juni 1997)
Jazz volgens nieuwe formule
(9 juni 1997)
Het evangelie van Rover
(16 juni 1997)
Zwierig nieuws
(23 juni 1997)
Ouwejongens-krentenbrood
(30 juni 1997)
'Ici Radio Tour de France'
(7 juli 1997)
Een en al oor
(14 juli 1997)
Nostalgie
(21 juli 1997)
Nostalgie op zondag
(28 juli 1997)
Talig
(4 augustus 1997)