Verenigde Staten: doodstraf op grote schaal

Wat betreft de rechten van de mens lijken de Verenigde Staten er een dubbele standaard op na te houden. In de internationale politiek toont de supermacht zich geregeld van de beste kant en maant andere landen tot verbeteringen. Maar er zijn geregeld schendingen in de Verenigde Staten zelf. Belangrijkste punt van kritiek blijft de grote schaal waarop de doodstraf kan worden opgelegd in de Verenigde Staten: in 38 van de 50 staten. Sinds 1990 zijn meer dan 350 mensen geexecuteerd en jaarlijks neemt hun aantal toe. In 1997 ging het om 74 personen (in 16 staten) en het land laat daarmee waarschijnlijk alleen China, Iran en Saoedi-Arabie voorgaan op de ranglijst. Ook wachten meer dan 3.000 personen op uitvoering van de straf.

Er is ook veel bezorgdheid over de rechtsgang voorafgaande aan de toepassing van de doodstraf. In het najaar van 1997 heeft een speciale rapporteur van de Verenigde Naties een bezoek gebracht aan de Verenigde Staten. In zijn rapport wordt vermeld dat zestig buitenlanders in de VS ter dood zijn veroordeeld zonder op het recht te zijn gewezen dat zij assistentie van hun consulaat mogen krijgen. Ook maakt het rapport melding van oneerlijke rechtszaken en van doodstraffen voor verstandelijk gehandicapten en voor personen die hun misdaad hebben begaan op minderjarige leeftijd.

Ook Amnesty International is een campagne begonnen in de Verenigde Staten: Rights for All. Uit de cijfers van Amnesty blijken raciale verschillen bij de toekenning van de straf. Hoewel zwart en blank in bijna gelijke aantallen slachtoffer zijn van moord, zijn, gerekend vanaf 1977, de meeste personen (82 procent) ter dood veroordeeld voor de moord op een blanke. In de staat Pennsylvania zijn sinds 1978 acht keer meer zwarten ter dood veroordeeld dan blanken.

Bruut optreden van de politie is altijd nog een heet hangijzer in de Verenigde Staten. De `Rodney King' van augustus 1997 heette Abner Louima, een immigrant uit Haiti. Louima zou door de politie van New York in een politie-auto zijn getrapt en geslagen. Op het bureau zou een agent het handvat van een toiletborstel eerst in het rectum en vervolgens in de mond van Louima hebben geduwd. Daarna zou het nog ruim twee uur hebben geduurd alvorens hij naar het hospitaal werd vervoerd.

Er komen nog steeds meldingen over mishandelingen, zoals het toedienen van elektroshocks, en discriminatie in gevangenissen. De staten Alabama, Arizona en Florida voerden chain-gangs opnieuw in, geketende gevangen die in het openbaar werk moeten uitvoeren.

Ter bescherming van kinderen is in ruim veertig staten de Megan's Law aangenomen of een variatie daarop. Deze wet houdt in dat de woonomgeving wordt geinformeerd als een veroordeelde pedofiel in de buurt komt wonen. De wet is vernoemd naar een zevenjarig kind dat in 1994 is verkracht en vermoord. De dader - twee keer eerder voor pedofilie veroordeeld - woonde in het huis tegenover het slachtoffer.

NRC Webpagina's
3 DECEMBER 1998