Internationale instanties

Verenigde Naties (VN)
De Verenigde Naties hebben in het Handvest het belang van de mensenrechten onderstreept. Aanvankelijk hielden de VN zich vooral bezig met het vastleggen van nieuwe normen voor mensenrechten. Later kwam de nadruk te liggen op toezicht op naleving. Het centrale orgaan op dit gebied is de Commissie voor de rechten van de mens, waarvan 53 landen lid zijn. De commissie stelt verklaringen op, wijst rapporteurs aan en vestigt de aandacht op schendingen binnen lidstaten.

Resten van 1,15 miljoen mensen zijn opgeslagen in het museum van Auschwitz. As van joden, homo's, Jehova's getuigen, zigeuners, Russische krijgsgevangenen, gewone misdadigers en Polen. In de gaskamers werden dagelijks 24.000 mensen vermoord. Foto: Simon Norfolk/Transworld

Internationale Arbeidsorganisatie (ILO)
Bestaat al sinds 1919 en is nauw verbonden met de Verenigde Naties. De organisatie heeft zich ten doel gesteld de vrede in de wereld te dienen door het bevorderen van de sociale rechtvaardigheid. Concreter betekent dit dat de ILO goede arbeidsvoorwaarden en sociale omstandigheden stimuleert en opkomt voor de vrijheid van vakvereniging. De belangrijkste sanctie van de arbeidsorganisatie is negatieve publiciteit voor bijvoorbeeld een onderneming die geen vakbondsleden onder haar personeel duldt. Alleen leden (staten, vakbonden, werkgeversorganisaties) kunnen een klacht indienen bij de ILO over dergelijke misstanden.

Raad van Europa
De Parlementaire Assemblee van de Raad heeft een grote rol gespeeld in de realisatie van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Individuen en niet-gouvernementele organisaties kunnen een klacht indienen bij de Europese Commissie voor de rechten van de mens tegen een lidstaat. De commissie kan een klacht ontvankelijk verklaren, waarna het Europees Hof voor de rechten van de mens in Straatsburg een oordeel kan vellen. De Raad van Europa heeft een toezichthoudend comite ingesteld dat onder meer gevangenissen in lidstaten bezoekt in het kader van het Europees Verdrag ter voorkoming van foltering en onmenselijke bestraffing. Het comite controleert of gevangenen in redelijke omstandigheden worden vastgehouden.

Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE)
De OVSE stelt gedragsregels op voor onder meer mensenrechten en bescherming van minderheden. De OVSE houdt bijeenkomsten waarin staten debatteren over mogelijke schendingen en maatregelen ter voorkoming daarvan. Op Nederlands initiatief is tijdens de Vervolgconferentie van Helsinki (1992) de functie van Hoge commissaris inzake nationale minderheden ingesteld. Hij signaleert misstanden, adviseert en probeert schendingen van de rechten van minderheden te voorkomen.

NRC Webpagina's
3 DECEMBER 1998