Overzicht eerdere
afleveringen
TWEEDE KAMER
STELLINGEN
TWEEDE-KAMERLEDEN
DISCUSSIE
 |
Het zogenoemde dualisme bestaat in de praktijk vrijwel niet
 Wil Verkerk - geen kandidaat:
,,Het onafhankelijk functioneren van fracties, dat is er bijna niet bij. Je hebt wel individuele Kamerleden die kritische vragen stellen, maar dat zijn dan meer lastpakken.''
Ank Bijleveld-Schouten - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Ook bij Paars zie je dat de onafhankelijkheid van de fracties tegenover het kabinet veel minder groot is dan was aangekondigd. Alleen Bolkestein stelt zich zo nu en dan onafhankelijk op, al is dat vooral buiten de Tweede Kamer.''
Wim van de Camp - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Het Torentjesoverleg is tot grote hoogte gestegen.''
Nancy Dankers - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Dualisme is er volgens mij niet. D66 zegt voor een gekozen burgemeester te zijn en voor wethouders van buiten de raad. Maar eigenlijk is dat monistisch. Die wethouders krijgen op die manier veel te veel invloed. Als het dualisme bij de kamer niet werkt, waarom zou je het dan bij gemeenten invoeren.''
Bob Heeringa - geen kandidaat:
,,Als je kijkt naar de resultaten dan komt er in de praktijk niet zoveel van terecht. Trouwens ook in de periode van het CDA niet. Het is de afgelopen periode een of twee keer voorgekomen dat Kamerleden hebben afgeweken van het fractiestandpunt, bijvoorbeeld bij de zaak Gümüs, maar dat is heel uitzonderlijk.''
Frans Josef van der Heijden - geen kandidaat:
,,Het CDA heeft altijd het verwijt gekregen een monistische politiek te voeren. Dat is echt een karikatuur. Ik kan me stevige gevechten herinneren tussen CDA'ers in de Kamer en CDA-bewindslieden: met De Graaf-Nauta over het regiobestuur, met Hirsch Ballin over de nieuwe politiewet, tussen collega Helmer Koetje en vriend Heerma over de volkshuisvesting, collega Aartsen over buitenlands beleid. Als er ooit coalitiepolitiek is gevoerd, dan is het in de afgelopen periode geweest. Tommel, Sorgdrager, Terpstra, Gmelich Meiling en nog een heel rijtje staatssecretarissen: ze zijn allemaal kunstmatig overeind gehouden door Kok en de paarse fractieleiders. Kamerleden kregen expliciet de opdracht vooral niet inhoudelijk te debatteren, maar vooral de eigen bewindslieden uit de wind te houden. D66 heeft daaraan het allerhardst meegedaan, met Dittrich en Benk Korthals voorop die je letterlijk kon horen roepen: kom niet aan mijn minister."
Maria van der Hoeven - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Er is wel degelijk sprake van dualisme tussen Torentje en Kamer en ik denk dat we dat ook in ere moeten houden. De Kamer heeft een andere rol en taak dan de regering en zij moet ervoor zorgen dat ze haar controlerende, onafhankelijke functie waarmaakt.''
Gerrit de Jong - kandidaat, misschien verkiesbare plaats:
,,Toen het CDA in het kabinet zat, sprak Brinkman de zaakjes altijd even door met Lubbers. Paars was aanvankelijk tegen die praktijken, maar binnen de kortste keren zaten ze weer allemaal in het Torentje te hokken met elkaar.''
René van der Linden - geen kandidaat:
,,In de praktijk is daar bitter weinig van terecht gekomen. Veel wordt de fracties door de strot gedrukt, zie de varkenscrisis. Paars was daar belangrijker dan de samenleving en de sector. De sector is bereid om zeer forse investeringen te doen in milieumaatregelen. Alle politieke partijen in de regio hebben zich dan ook tegen de plannen van Van Aartsen verzet.''
Bob van den Bos - kandidaat, onverkiesbare plaats:
,,Het dualisme bestaat in de praktijk vooral tussen de ene regeringspartij en de andere. Coalitiefracties kritiseren bewindspersonen van een andere partij. Zie bijvoorbeeld de aanhoudende kritiek van Bolkestein op Van Mierlo.''
Boris Dittrich - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Coalitiebelangen spelen een zeer belangrijke rol. Daardoor is het dualisme de afgelopen vier jaar niet goed uit de verf gekomen. We zijn van plan ons de komende vier jaar dualistischer op te stellen. Wolffensperger zag dit kabinet niet onterecht vooral ook als zijn creatie, dat koester je. Dit kabinet in deze samenstelling moest zich bewijzen. Wollfensperger ging regelmatig naar het Torentje, kwam dan terug in de fractie en zei: ik stel voor het zo te doen, daar zijn de bewindspersonen het mee eens. Thom doet dat veel minder. Het is trouwens ook leuker in de fractie geworden. Wolffensperger had nogal de neiging om te zeggen: niet zo fel jongens. Thom is aanvallender. Tijdens het varkensdebat was ook al duidelijk dat we ons niet zomaar gewonnen gaven. Inderdaad, we hebben het niet laten aankomen op de machtsvraag. Dat zal naar buiten toe zeker gefronste wenkbrauwen hebben opgeleverd. Maar spijt van onze op stelling hebben we niet.''
Marijn de Koning - kandidaat, onverkiesbare plaats:
,,Het bestaat wel, maar is minder sterk. In de coalitie wordt heel veel met elkaar besproken. In het begin heb ik het CDA nog wel eens uitgenodigd. Dat is me snel afgeleerd.''
Olga Scheltema-de Nie - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Het bestaat wel. Wij zitten echter in het midden. Daardoor zit het beleid van het kabinet vaak tegen ons beleid aan. Behalve als het om staatsrechtelijke zaken gaat.''
Gerrit Ybema - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Onder dit kabinet is het dualisme toegenomen. De verstandhoudingen, de verschillen van mening, zijn opener.''
Eimert van Middelkoop - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Dat dualisme is voor een deel natuurlijk fictie. De ene partij kan er beter mee omgaan dan de andere. Bij regeringspartijen bestaat altijd de neiging om de eigen bewindslieden in bescherming te nemen, vooral bij de PvdA is dat een sterk ontwikkelde reflex. De VVD heeft voor zichzelf een behoorlijke ruimte gecreëerd en maakt daarvan goed gebruik. Dat gaat soms te ver. Bij het NAVO-debat ontaardde dat in gratuite meningen van Bolkestein, waaruit hij geen enkele consequentie trok. Het dualisme is geen vrijplaats om fracties te verlossen van politieke gewetensproblemen.''
Gert Schutte - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Elke coalitie heeft de neiging het eigen voortbestaan veilig te stellen. Dat roept niet altijd een positief beeld op, maar je moet wel heel goede argumenten hebben om een kabinet naar huis te sturen. Kok zegt zelf over het dualisme: ik ben het ermee eens maar het moet niet te gek worden.''
Tara Oedayraj Singh Varma - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Hoeveel Torentjesoverleg hebben we niet gehad? Die hele besluitvorming over de stadsprovincie Rotterdam _ik vond het een griezel. Allemaal achterkamertjeswerk, allemaal.''
Paul Rosenmöller - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Het Torentje is net zo druk bevolkt als altijd. De regeringsfracties zijn er niet bepaald toe genegen om bewindslieden zodanig om opheldering te vragen dat ze met knikkende knieën naar de Kamer komen. Als het de bedoeling van Paars is geweest om politieke vernieuwing teweeg te brengen, dat is dat project mislukt.''
Theo Hendriks - kandidatuur onbekend:
,,De voorzitter van de fractie vraagt tegenstemmers om het meerderheidsstandpunt te volgen. Zo van: we houden in de toekomst rekening met jullie, maar nu wil de meerderheid het zo. Het individuele fractielid heeft weinig te vertellen, zijn inbreng is marginaal.''
Karin Adelmund - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Dualisme bestaat wel degelijk, afgezien van het feit dat ik vind dat het initiatiefrecht te weinig wordt gebruikt.''
Thanasis Apostolou - kandidaat, misschien verkiesbare plaats:
,,Bolkestein doet alsof hij dualisme voorstaat, maar zijn gedrag heeft niets te maken met dualisme. Dat is gewoon stemmenwinst. Hij doet alsof hij oppositie voert, maar hij steunt nooit een kritische motie.''
Dick de Cloe - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Ach, Bolkestein zit ook iedere woensdag in het Torentje.''
Sharon Dijksma - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Bewindslieden willen vaak van tevoren weten wat ik in een algemeen overleg of debat ga zeggen. Maar dan zeg ik altijd: wacht het debat maar af.''
Wim van Gelder - geen kandidaat:
,,De discussie in het parlement is de dood in de pot. We betalen daarmee een prijsje voor het regeerakkoord, dat op zichzelf veel goeds heeft gedaan. Dat akkoord moet in de toekomst meer op hoofdlijnen worden vastgesteld en zo meer ruimte laten voor debat.''
Peter van Heemst - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Ik geloof niet dat het Torentjesoverleg dat onmogelijk maakt. Je moet gewoon in een coalitie je standpunten op elkaar afstemmen, anders krijg je een chaos. Soms zit je trouwens in het Torentje voor zeer onnozele zaken. Zelf was ik er eens bij dat we werden gevraagd om staatssecretaris Kohnstam niet te hard te vallen over het niet in het leven roepen van een vitaliteitsfonds voor de grote steden. Dat was een lichtelijk bizarre bijeenkomst.''
Arie de Jong - geen kandidaat:
,,De regering sluit een akkoord waaraan de coalitiefracties zich moeten houden. Het dualisme beperkt zich met name tot een controlerende taak, maar die taak wordt krachtig verontachtzaamd.''
Bert Koenders - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Ik geloof wel in het dualisme als systeem van wederzijdse beïnvloeding van regering en Kamer. Maar niet in een onverplichtend dualisme zoals VVD-fractieleider Bolkestein liet zien in de debatten over de EMU en de Navo-uitbreiding. De plannen van de regering gaan gewoon door en de VVD doet haar voordeel met de onrust die daarover bestaat. Dat noem ik geen dualisme, maar van twee walletjes eten.''
Johanneke Liemburg - geen kandidaat:
,,Hangt sterk af van de personen. Bij Netelenbos is het echt erg. Als die iets vindt, moet dat gelijk de partijlijn zijn. Maar ik wil dualisme. Als ik dus alleen maar iets anders durf te denken dan de staatssecretaris krijg ik allemaal mensen op mijn dak die mij op andere gedachten willen brengen. Die zijn dan gestuurd, dat is overduidelijk. Kennelijk denkt Netelenbos dat ze dan maar beter niet zelf kan bellen. Dat is misschien ook wel zo, maar het is allemaal mijn sfeer niet. Ik kan mijn energie wel wat beter gebruiken. Het gaat om de argumenten. Waarom zou ik niet eens kunnen luisteren naar de VVD? Staatssecretaris Van der Vondervoort is veel beter, maar die kan dan weer niks goed doen in de media. Ik word er niet gelukkig van.''
John Lilipaly - geen kandidaat:
,,Lubbers had er een handje van om mee te denken, maar ik kan niet zeggen dat er op het ogenblik veel beslissingen worden voorgekookt tijdens overleg tussen regering en de coalitiepartijen. Ik vond het wel een heerlijke tijd, toen we zelf in de oppositie zaten. Je zei gewoon tegen de minister: het geld voor dit project, daar moet u voor zorgen, zonder dat je je zelf het hoofd hoefde te breken waar dat dan wel vandaan moest komen. Nu we zelf in de regering zitten, moeten we ons daar wel meer in verdiepen.''
Bert Middel - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,De coalitie is bang om zijn eigen mensen naar huis te sturen, dat is slecht. De Kamer is wel kritisch, maar het mag geen consequenties hebben. Het dualisme is eigenlijk niet aanwezig.''
Jeltje van Nieuwenhoven - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Als de fractievoorzitter een onderwerp in het Torentje bespreekt, dan heeft hij daar altijd eerst met de woordvoerder over gesproken. Wallage staat als een man voor de woordvoerder van de fractie. Zolang we geen 51 procent van de stemmen hebben, zullen er compromissen met andere partijen moeten worden gesloten.''
Saskia Noorman-den Uyl - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Absoluut dualisme is onmogelijk, maar de Kamer heeft onmiskenbaar een autonome dynamiek. Dat is soms wel eens frustrerend, want er is hier geen autoriteit, geen gezag. Wat dat betreft is het een echte Griekse democratie.''
Rob Oudkerk - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,In de praktijk bestaat dat dualisme nauwelijks. De fractie is in feite vastgeketend aan regeerakkoord en aan Kok.''
Willy Swildens - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Dat is helaas waar, sinds regeerakkoorden een dichtgetimmerd karakter hebben. Het is logisch dat je je aan afspraken houdt, maar dan zit je er wel aan vast als de omstandigheden veranderen.''
Gerrit Valk - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Het dualisme tussen Kamer en kabinet bestaat wel. De coalitiepartijen nemen natuurlijk een andere positie in dan de oppositie. Toch is het dualisme redelijk uit de verf gekomen. Ik zou hier geen Italiaanse toestanden willen met elk half jaar een kabinetscrisis.''
Jacques Wallage - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Er zijn in deze kabinetsperiode heel veel dualistische momenten geweest. En de Kamer is beslist niet saaier geworden. Het is een verschraalde opvatting dat er alleen sprake is van dualisme als de Kamer een minister wegstuurt.''
Jan van Zijl - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Ik kan niet zo goed tegen het woord dualisme en niet tegen het woord Paars. Samenwerking tussen kabinet en Kamer is er op een bepaalde manier altijd wel. Als dualisme hetzelfde is als Italiaanse toestanden waarbij elk jaar het kabinet valt, laat dan maar zitten. Een fundamentele controle-attitude, dat geeft echt inhoud aan dualisme.''
Leen van Dijke - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,De coalitie stemt weliswaar regelmatig verdeeld, maar het zijn nu dan ook drie in plaats van twee partijen. Ik zie hooguit een gradueel verschil met het spreekwoordelijke Torentjesoverleg van Lubbers. Het regeerakkoord is heel gedetailleerd. En het is heilig verklaard. Ook nu nog, na drie jaar, wordt het heel dogmatisch uitgevoerd.''
Koos van den Berg - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Mooie woorden dat er onder Paars meer ruimte voor regeringsfracties zou zijn, maar echt keus hebben ze niet. Als de Kamer een keer iets anders wil, wordt er met een crisis gedreigd. Bij echt gezond dualisme zou dat niet gebeuren. Het Torentjesoverleg is de laatste decennia sterk toegenomen. Neem het debat over de HSL. De Kamer stond onder druk en kon niet zwichten.''
Remi Poppe - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Het eerste jaar leek het nog wat te worden, maar daarna nam premier Kok snel het Torentjes-gedrag van Lubbers over.''
Jan Dirk Blaauw - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Daar ben ik het mee eens en oneens. Soms zit het in de mengvorm: dat je iets niet wilt laten spatten, en dan moet je wel vooroverleg met het kabinet hebben. Maar het wordt niet meer echt voorgekookt, zoals vroeger. Het Torentjesoverleg is meer het naar voren brengen van een probleem. Iets dergelijks geldt voor het stellen van schriftelijke vragen. Dat kun je heel sec doen. Maar je kunt ook een ambtenaar bellen om een toelichting te geven. Dan denkt zo'n ambtenaar er net iets beter over na. Maar dat is dus niet dualistisch. Anderzijds wil ik absoluut geen briefings door ambtenaren. Wat besproken wordt moet toegankelijk zijn voor de burger, dat is transparantie van bestuur. Geen toelichtingen van wat al op papier staat dus. Dan moeten ze het maar duidelijker opschrijven.''
Clemens Cornielje - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Bij onze fractie bestaat dat wel. Tot mijn spijt wel eens. Dan vind ik bij collega Mieke Sterk stukken van staatssecretaris Terpstra op tafel die wij niet krijgen. Dat geeft ons een achterstand. In al die tijd ben ik maar een keer op het ministerie van Onderwijs geweest, en twee keer in het OCW-gebouw aan het Lange Voorhout. Ik vraag er niet om, en ik word dus ook niet vaak gevraagd. Onze eigen ministers doen dat niet bij ons. Dat geeft ook vrijheid.''
Margreet Kamp - geen kandidaat:
,,In het verkeer tussen Kamer en kabinet is sprake van beheerst dualisme. Het kabinet kan niet regeren als het steeds voor de voeten wordt gelopen door de Kamer. De Kamer kan het functioneren als ze steeds wordt overvallen door kabinetsplannen die zomaar uit de lucht komen vallen. Er is voortdurend afstemming: formeel, in schriftelijke voorbereiding bijvoorbeeld, en informeel, in allerlei soorten van overleg. De ene keer, bij gevoelige kwesties, is er van tevoren veel informeel overleg geweest. De andere keer, in minder gevoelige kwesties die de publiciteit zelden halen, wordt pas echt zaken gedaan in commissievergaderingen en ander formeel overleg. Een strikte interpretatie van het begrip dualisme zou volgens mij verlammend werken. Ik ben een voorstander van beheerst dualisme, dat werkt in de praktijk het beste.''
Willem Keur - geen kandidaat:
,,Ik vind dat de VVD in dualistisch opzicht met kop en schouders boven de andere partijen uitsteekt. Het minderhedendebat, het NAVO-debat, de A 73, Schiphol, de Betuwelijn. Elke keer zwengelt de VVD de discussie aan en durft ook stelling te nemen tegen bewindslieden. PvdA- en D'66-Kamerleden die roepen dat Bolkestein ze altijd het gras voor de voeten wegmaait of die hem van gechargeerde uitspraken betichten, durven zichzelf niet te profileren. Ze zijn bang voor vervreemding van hun achterban.''
Wim Passtoors - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Het dualisme werkt redelijk. Ik denk dat de VVD-fractie in zijn geheel en Bolkestein in het bijzonder daar een extra impuls aan hebben gegeven. Het gaat erom heel kritisch te zijn op wat de regering doet; dat je je in het debat uiteindelijk laat overtuigen doet daar niets aan af. Volgens Rosenmöller is dat geen dualisme. Hij wil als je het even niet met elkaar eens bent de boel laten klappen. Degene die bij ons onder vuur is komen te liggen, heeft zelf de consequentie getrokken (Linschoten, red). Voorhoeve heeft het met Srebrenica goed en integer gedaan. Daar heb ik een aparte band mee, dat debat was op mijn eerste dag en ik kon pas om half twee 's nachts een borrel drinken om dat te vieren. Ritzen moest met de wachtgelden in het onderwijs een andere kant op van de Kamer. Dat is een voorbeeld van dualisme in de praktijk.''
Johan Remkes - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Dualisme in de zin dat iedereen zijn goddelijke gang kan gaan, bestaat niet. Beheersdualisme is er wel. Parlementaire afspraken zijn niet in strijd met dualisme, want besluitvormingsprocessen moeten een einde vinden.''
Jan te Veldhuis - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Ik heb nog nooit zoveel dualisme meegemaakt als nu. Zoals toen we over het referendum moesten beslissen, dat leidde tot een half uur voor we de Kamer ingingen nog bijna tot een kabinetscrisis.''
Monique Vries - kandidaat, verkiesbare plaats:
,,Volledig dualisme bestaat niet, maar in het debat over de OV-jaarkaart ging mijn fractie toch rechtstreeks in tegen onze eigen minister.''
|
NRC
Webpagina's
9 april 1998
|
