Dossier Suriname

Nieuws

Decembermoorden

Achtergrond

Verhouding met Nederland

Links

De 'Decembermoorden' in Suriname kunnen gezien worden als een climax van het destijds uiterst explosieve politieke klimaat. Na de zogenaamde 'sergeantencoup' van 1980, onder leiding van Desi Bouterse, was het aanvankelijk gematigde enthousiasme over deze ingreep bij het volk al snel omgeslagen in scepsis. Felle kritiek en hevige arbeidsonlusten waren het antwoord op het onduidelijke beleid van het leger, waarvan enkele personen steeds openlijker naar de radicaal linkse hoek trokken. In de nacht van 8 op 9 december laat Bouterse zestien opposanten van zjn bewind arresteren. Onder hen vooraanstaande vakbondsleiders, journalisten en advocaten. Na mishandeling in Fort Zeelandia worden ze op één na. vermoord. Alleen vakbondsman Fred Derby ontspringt de dans, om tot op de dag van vandaag onopgehelderde redenen.

De moorden slaan in binnen- en buitenland in als een bom. Suriname komt in een internationaal isolement terecht. Nederland bevriest de ontwikkelingshulp. Pas in 1986 keert de democratie terug en volgen er vrije verkiezingen. Het zal echter nog jaren duren voordat de macht van de militairen is teruggedrongen. Ondanks de diepe wonden die de Decembermoorden in de Surinaamse samenleving hebben achtergelaten, is de zaak nooit justitieel onderzocht. Wel constateerden diverse internationale rapporten dat de vijftien slachtoffers standrechterlijk waren geëxecuteerd. In de loop der jaren neemt Bouterse in de spaarzame keren dat hij over de moorden sprak uiteindelijk wel de verantwoordelijkheid voor de gebeurtenis. ,,Het was zij of wij", aldus de voormalige bevelhebber en tegenwoordige parlementariër. Officieel is de lezing nog steeds dat de arrestanten een coup zouden hebben beraamd en dat ze ,,op de vlucht zijn neergeschoten".

Nabestaanden startten in Nederland ondertussen een actie om Bouterse hier vervolgd te krijgen. Justitie ziet er niets in, maar in beroep oordeelt het Amsterdamse Gerechtshof anders. Het college oordeelt in maart 2000 dat vervolging van Bouterse in Nederland ,,opportuun" is, een oordeel dat later wordt onderstreept door een extern volkenrechterlijk advies. Een definitief besluit moet nog vallen. Overigens zal voor de vervolging eerst een gerechtelijk vooronderzoek moeten worden uitgevoerd.

Eenzelfde procedure speelde zich ondertussen in Suriname af. Ook hier wil het Openbaar Ministerie (OM) niet vervolgen, en is er een beklagprocedure gestart bij het hof van justitie. De uitspraak hierover wordt eind dit jaar verwacht. Tegelijkertijd zal het aantreden van de nieuwe regering-Venetiaan de zaak in een stroomversnelling kunnen brengen. In de verkiezingscampagne heeft het Nieuw Front, de coalitie van vier partijen, gezegd dat ze een onderzoek wil naar de Decembermoorden. Het meest kritisch is de SPA, de partij van Fred Derby. Hij legde een claim op het Ministerie van Justitie, waar nu een SPA-minister zit. Deze bewindsman heeft al laten weten dat het Nederlandse OM in Suriname de Decembermoorden mag onderzoeken. Maar stappen in eigen land heeft hij vooralsnog niet ondernomen, omdat de zaak ondanks de beloftes nog uiterst gevoelig ligt. Het oprakelen van de Decembermoorden zal immers niet alleen Bouterse, maar veel militairen en politici uit 1982 raken.

Lees ook:

Proces Bouterse nog onzeker
(1 februari 2001)
Nederland onderzoekt de rol van Desi Bouterse bij de decembermoorden. Maar de weg naar een proces zit vol voetangels en klemmen

Justitie: toch onderzoek rol Bouterse
(30 januari 2001)
Er komt toch een gerechtelijk vooronderzoek tegen de voormalige Surinaamse legerleider D. Bouterse vanwege zijn rol bij de decembermoorden uit 1982.

'Decembermoorden' weer brandend actueel
(8 december 2000)
De Surinaamse 'Acht Decembermoorden', vandaag 28 jaar geleden, zijn door alle juridische onderzoeken definitief aan de vergetelheid ontrukt.

'Desi gaf opdracht voor alle moorden'
(7 december 2000)
Een van de vermeende hoofddaders van de Surinaamse December- moorden deed zijn relaas aan een nabestaande . Daarvan zou een deel op een bandje staan.

Bouterse bang voor arrestatie
(4 december 2000)
De vroegere Surinaamse legerleider D. Bouterse vermoedt dat Nederlandse mariniers hem willen arresteren. Dat zou gebeuren in het kader van het justitiële onderzoek naar zijn rol bij de Decembermoorden in 1982.

Juridische exegese over vervolging Bouterse
(23 november 2000)
Onder juristen is discussie losgebarsten over de uitspraak van het hof om Bouterse in Nederland te vervolgen wegens de Decembermoorden.

Suriname wil hulp van agenten uit Nederland
(22 november 2000)
De Surinaamse regering wil dat Nederland een tiental politieagenten levert om onder andere hulp te kunnen bieden bij het onderzoek naar de 'Decembermoorden'.

Vervolging 18 jaar later
(21 november 2000)
Ten tijde van 'Decembermoorden' in 1982 heerste een sfeer van grote sociale onrust. Kernpunt was de roep om meer democratie aan het adres van de militairen die in 1980 de macht hadden overgenomen.

Vervolging Bouterse 'achtervang' Suriname
(21 november 2000)
Justitie vervolgt Desi Bouterse alsnog vanwege de 'Decembermoorden'. Suriname houdt hierbij nog het voortouw.

Onderzoek in Suriname naar Decembermoorden
(2 november 2000)
Het Surinaamse hof van justitie heeft het openbaar ministerie opdracht gegeven een gerechtelijk vooronderzoek te starten naar de zogenoemde 'Decembermoorden' uit 1982.

'Onthulling' Bouterse roept vragen op
(1 november 2000)
De Surinaamse ex-legerleider Bouterse heeft gesproken over de 'Decembermoorden'. Is zijn verhaal geloofwaardig?

Suriname vraagt hulp onderzoek moorden
(31 oktober 2000)
De Surinaamse regering zal internationale hulp vragen bij het onderzoek en de vervolging van de 'Decembermoorden'. Dat heeft minister van justitie S. Gilds gisteren in het parlement gezegd.

Snel besluit vervolging Bouterse in Suriname
(18 oktober 2000)
Het Surinaamse Hof van Justitie zal over twee weken besluiten of het opdracht geeft aan het openbaar ministerie de 'Decembermoorden' uit 1982 te onderzoeken. Dat bleek gisteren in Paramaribo waar het hof een hoorzitting over de kwestie hield.

'Justitie kan Bouterse niet vervolgen'
(20 september 2000)
Nederland heeft geen rechtsmacht om de voormalige Surinaamse legerleider Bouterse te vervolgen voor zijn betrokkenheid bij de 'Decembermoorden' uit 1982.

Minister Suriname botst met het OM
(18 september 2000)
De Surinaamse minister van justitie, S. Gilds, is in aanvaring gekomen met het eigen openbaar ministerie (OM) over de 'Decembermoorden'. Gilds wil dat het OM een vooronderzoek naar deze moorden staakt. Volgens hem is moeten er eerst "maatregelen worden getroffen die een onderzoek garanderen", aldus een woordvoerder van Gilds' partij, de SPA.

'Justitie kan Bouterse niet vervolgen'
(20 september 2000)
Nederland heeft geen rechtsmacht om de voormalige Surinaamse legerleider Bouterse te vervolgen voor zijn betrokkenheid bij de 'Decembermoorden' uit 1982.

Politieke manoeuvres rond vervolging Bouterse
(18 september 2000)
De vervolging in Nederland van Desi Bouterse voor de Decembermoorden is in Suriname onderwerp van politiek gemanoeuvreer.

Bouterse wil praten over rol bij Decembermoorden
(1 september 2000)
De Surinaamse ex-legerleider Bouterse zegt ervoor "open te staan" om mee te werken aan een strafrechtelijk onderzoek naar zijn rol bij de 'Decembermoorden'. Dat hebben zijn raadslieden, onder wie de Nederlandse advocaat A. Moszkowicz, gisteren op een persconferentie in Suriname gezegd.

Bouterse onder groeiende druk
(29 augustus 2000)
De Surinaamse minister van Justitie wil het Nederlandse OM toestaan Bouterse in Paramaribo te horen over de 'Decembermoorden'. Wat doet Suriname zelf?

Meer kansen op berechting in Suriname zelf
(17 juli 2000)
Dit weekend werd in Paramaribo de definitieve invulling van de nieuwe Surinaamse regering bekend. Zeer opvallend is dat het ministerie van justitie is toegevallen aan de Surinaamse Partij van de Arbeid (SPA), de kleinste partner in het Nieuw Front (NF).

Obstakels bij moordzaak-Bouterse
(17 juli 2000)
Het Amsterdamse hof kreeg het groene licht voor vervolging van Desi Bouterse wegens misdrijven tegen de menselijkheid en foltering. Maar zeker is nog niets: Het gaat om tijd en planmatigheid.

'Moorden in '82 misdaad tegen menselijkheid'
(12 juli 2000)
De 'Decembermoorden' uit 1982 in Suriname kunnen naar internationaal volkenrecht worden gezien als een misdaad tegen de menselijkheid. Dat concludeert de Zuid-Afrikaanse hoogleraar volkenrecht prof. C. Dugard in een rapport dat hij heeft opgesteld voor het gerechtshof in Amsterdam.

Bouterse blijft justitie bezighouden
(12 juli 2000)
Het recente volkenrechtelijk advies over de Decembermoorden betekent hoogstwaarschijnlijk dat justitie deze zaak nu moet gaan onderzoeken.

Expert studeert op zaak-Bouterse
(16 maart 2000)
Het gerechtshof in Amsterdam heeft prof. C. Dugard bereid gevonden nader onderzoek te verrichten naar een mogelijke vervolging in Nederland van de voormalige Surinaamse legerleider D. Bouterse vanwege de 'decembermoorden'. Dugard gaat zich onder meer buigen over de vraag of een Nederlandse rechter met een eventuele vervolging kan en moet worden belast.

Vervolging Bouterse om moord is complex
(7 maart 2000)
Het internationale recht is volop in beweging. Deskundigen zien haken en ogen aan vervolging van Bouterse.

'Pas tevreden als Bouterse vastzit'
(4 maart 2000)
De uitspraak van het Amsterdamse gerechtshof vestigt weer de aandacht op een Surinaams trauma: de decembermoorden van '82.

Bouterse kan worden berecht
(4 maart 2000)
Vervolging in Nederland van de Surinaamse oud-legerleider Bouterse voor zijn rol bij de 'decembermoorden' van 1982 is opportuun. Wel moet nog worden onderzocht of een Nederlandse rechter met een eventuele berechting kan en moet worden belast. Dat heeft het Amsterdamse gerechtshof gisteren bepaald. De uitspraak volgt in een beklag dat twee nabestaanden indienden na een beslissing om Bouterse juist niet te vervolgen.