Voor een aantal (tropische) reisbestemmingen geldt een vaccinatieplicht, voor andere een -advies. In de laatste categorie vallen ook bestemmingen als Australië, Nieuw Zeeland, Japan en sommige landen in West-Europa. Het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR) stelt per land of werelddeel vast welke vaccinaties raadzaam zijn.

Op tijd beginnen Vaccineren gebeurt door middel van injecties, krasjes in de huid of inname van tabletten. De meeste centra voor vaccinatie adviseren zes weken voor vertrek met inenting te beginnen. Beter is het een periode van twee tot drie maanden aan te houden, aangezien het lichaam dan meer tijd heeft immuniteit op te bouwen tegen de beoogde ziekten. Als een reiziger bij haastig vertrek een vaccinatieprogramma niet kan afmaken, moet hij dat direct na terugkeer alsnog doen.

Het kan voorkomen dat reizigers met dezelfde bestemming een verschillend vaccinatieadvies krijgen. Dat komt enerzijds doordat de risico's in het land van bestemming soms per maand verschillen (bijvoorbeeld door muggenbestrijdingsprogramma's die de kans op malaria verkleinen) en anderzijds doordat de individuele lichamelijke gezondheid een rol speelt bij het advies. Vaccinaties kunnen ook afhankelijk zijn van het seizoen en de gekozen accomodatie.

De bekendste vaccinaties zijn die voor DTP (difterie, tetanus en polio), tyfus, hepatitis A, gele koorts en malaria. Niet voor alle ziekten zijn vaccinaties voorhanden. Dan zijn ter plekke andere preventieve maatregelen nodig, zoals het verhitten of juist koelen van voedsel, het veelvuldig wassen van de handen of gebruik van een met een antimuggenmiddel behandelde klamboe (met name in gebieden met resistente malaria tropica).

Geneesmiddelen Het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering raadt reizigers aan een mapje met medische gegevens bij zich te dragen, bijvoorbeeld over een allergie voor bepaalde geneesmiddelen. Ook een reservebril of extra anticonceptiepilrecept zijn handig. Voor landen met een lage medische standaard zijn 'medical kits' in de handel, met steriele injectie- en infuusnaalden.

Voor reizigers die geneesmiddelen meenemen, is het raadzaam een toelichtende, Engelstalige brief van de huisarts bij zich te dragen. Dit voorkomt verwarring bij de douane. Geneesmiddelen kunnen het beste worden verdeeld over verschillende bagagestukken, zodat bij verlies altijd een voldoende hoeveelheid voorhanden is. Ten slotte raadt het LCR aan Nederlandse condooms mee te nemen, aangezien die voldoen aan de Westerse kwaliteits- en omvangseisen.

Adressen Actuele informatie over vaccinaties, gezondheidsrisico's en openingstijden van vaccinatiecentra is te verkrijgen via de Landelijke Vaccinatielijn voor Reizigers: (0900) 9584 of de Reizigers Informatielijn van de Travel Clinic van het Havenziekenhuis in Rotterdam: (0900) 503 40 90. Op internet zijn talloze sites te vinden met gezondheidsadvies. Behalve diverse reisorganisaties, bieden ook het ministerie van Buitenlandse Zaken (www.minbuza.nl) en de GGD (www.ggd.nl) veel online informatie. Voor een overzicht van gebieden met een vaccinatieplicht of -advies: www.lcr.nl. Gedetailleerde adviezen staan op www.tropenvaccinaties.nl.