NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

MARIE-JOSÉ KLAVER
De online boekhandel Barnes and Noble heeft onlangs een intelligent agent ingeschakeld om lezers te helpen met zoeken naar boeken. Onder het kopje 'Personalized book recommendations' kunnen gebruikers hun waardering voor boeken en schrijvers uitspreken. Aan de hand van hun voorkeuren geeft een agent leestips die verrassend accuraat zijn. Ook Barnes and Noble's concurrent Amazon.com maakt gebruik van agent-technologie om boeken te verkopen. De agents van beide online boekwinkels zijn slechts twee voorbeelden van 'slimme' programma's die gebruikers van dienst kunnen zijn. Het wemelt van de agents en bots op het Net. Bots en agents overlappen elkaar in functie, maar er zijn ook enkele belangrijke verschillen.

De homepage van de chatterbot Julia.

'Bot' is een verkorte vorm van robot. Een bot is een computerprogramma dat gemaakt is om bepaalde taken uit te voeren. Bots zijn vaak zichtbaar aanwezig en hebben menselijke namen en eigenschappen. Agents zijn bedoeld om mensen te helpen met het zoeken en sorteren van informatie. Andrew Leonard beschrijft in zijn boek Bots. The Origin of New Species het onderscheid als volgt: Hoewel bots erg nuttige taken kunnen verrichten, worden ze niet zoals agents gedwongen heel hard te werken voor hun onderdak in cyberspace. Een bot kan rustig in een chat room zitten en over ijshockey praten.

Bots. The Origin of New Species is een uitgebreide ontstaansgeschiedenis van de meest uiteenlopende soorten bots en agents. Bots zijn de eerste inheemse bewoners van het Net, meent Leonard. In een stamboom laat hij zien welke soorten er bestaan en welke plaats ze in de evolutie innemen. Helemaal onderaan staan de daemons (routineprogramma's die bijvoorbeeld een foutboodschap sturen bij onbestelbare e-mail) en helemaal bovenaan de agents.

Leonard, werkzaam als journalist voor het Internettijdschrift Wired en het online magazine Salon, is niet onverdeeld enthousiast over bots en agents. Vanuit een darwinistisch perspectief beschrijft hij de strijd tussen bots op Internet. Zijn grootste vrees is dat het Net ontaardt in een grote chaos als er te veel bots rondlopen die met elkaar in conflict komen.

Hij geeft enkele voorbeelden van bots die op tilt slaan en steeds dezelfde handeling herhalen en op die manier nieuwsgroepen en discussielijsten onleesbaar maken. Op IRC, het chat-gedeelte van Internet, woeden sinds jaar en dag ware botoorlogen. Meest ietwat puberale gebruikers proberen hun chat-kanaal te beschermen of af te sluiten met een bot. Vaak roept dit irritatie op bij andere IRC'ers die er een zwaardere bot tegen aan gooien om weer toegang tot het kanaal te krijgen.

Bots kunnen zo goed gemaakt zijn dat ze misleidend zijn. Leonard heeft medelijden met de student die in een gesprek met chatterbot Julia zo bevangen is door zijn seksuele opwinding dat hij niet meer merkt dat Julia's antwoorden steeds minder adequaat worden. Hij had immers niet kunnen weten dat Julia een bot is. (De psychologe Sherry Turkle, cyberspace veldwerker van het eerste uur, noemt het gesprek van de student met Julia overigens een typisch voorbeeld van hoe mannen met vrouwen praten in haar boek Life on the Screen.) Ondanks Leonards scepsis is Bots een fascinerend en zeer gedetailleerd verslag van leef- en denkgewoonten in cyberspace. Voorzien van een verklarende woordenlijst en een degelijke bibliografie (een lijstje met Internetadressen ontbreekt helaas) is Bots een uitstekende gids om zich in de digitale mores te verdiepen.

Andrew Leonard: Bots. The Origin of New Species (Hard Wired. San Francisco 1997. ISBN 1-888869-05-4. Prijs 55,30 gulden)

Bots op Internet: www.botspot.com.

Eerder verschenen in deze rubriek:

ISDN
(29 april 1997)
Dwarsverbanden in de media
(6 mei 1997)
Mörings webbronnen
(12 mei 1997)
Evangelisatie voor beslissers
(20 mei 1997)
Wachten op je eigen naam
(27 mei 1997)
Meelopers en verlaten huizen
(3 juni 1997)
Snel, sneller, snelst
(10 juni 1997)
Snelle inhaalrace voor vrouwen
(17 juni 1997)
De opmars van het duwen
(24 juni 1997)
In stilte groeien de wetten
(1 juli 1997)
Maak een wezen op het web
(8 juli 1997)
Een lief diertje op Mars
(15 juli 1997)
Overbodig boek over geldzaken
(22 juli 1997)
Ongewenste post
(29 juli 1997)
Helden van digitale revolutie
(5 augustus 1997)
Het nieuwe hacken
(12 augustus 1997)
Kunst in de computer
(19 augustus 1997)
Machine moet mens begrijpen
(26 augustus 1997)
Hardnekkige nepvirussen
(2 september 1997)
Chatten aan de Leestafel
(9 september 1997)
Hoe bewijsvast is de E-mail?
(16 september 1997)