Hoofdstuk 14 - De kracht van winti

Roel Janssen (rjanssen@nrc.nl)

Die avond begaf Carlien zich naar het winti-heiligdom van Lilian Regenboog. Ze had een witte kanten blouse aangetrokken die over haar spijkerbroek hing, en zich omhangen met goudkleurige sierraden. Terwijl ze langs de houten huisjes liep, luisterde ze naar de geluiden van de tropische nacht. Ze hield van de tropen, dacht ze. Ze snoof de geur op van zoete bloesem. Even later had ze het opgegeven adres gevonden. Een onopvallend huis, half verstopt tussen de bananenbomen. Ze stapte aarzelend naar binnen.

In het schaarse licht onderscheidde Carlien zo'n twintig mensen, mannen en vrouwen van uiteenlopende leeftijden en wat kinderen. Er waren kaarsen aan en er stonden verschillende beelden waarvoor staafjes wierook brandden. In een hoek zaten een paar trommelaars. Lilian bevond zich achterin, prachtig gekleed. Ze herkende Carlien en wenkte haar.

De muziek begon te spelen, er werd ook gezongen en in de open ruimte begonnen mensen te dansen. Sommigen maakten schokkende bewegingen met hun armen en lichaam, anderen stonden stil in zichzelf gekeerd. Carlien zag dat mensen in trance begonnen te raken. De geesten namen bezit van ze.

Ongemerkt was er een grote, zwarte man naast haar komen staan, die haar bekend voor kwam. Carlien keek even naar Lilian die haar aanmoedigend toeknikte. De man trok haar de dansvloer op, de muziek ging over op een hoger tempo en Carlien voelde zich meegezogen worden in het ritueel. Ze sloot haar ogen, haar hoofd begon lichter te voelen, haar lichaam leek zichzelf te ontstijgen. Na een paar minuten voelde ze dat ze dicht bij een stadium van trance was. De man boog zich naar haar toe. ,,Aisa'', fluisterde hij. Ze golfde mee naar een ander bestaan, naar de magische sfeer van haar heilige Oxum die in de Surinaamse winti Aisa werd genoemd.

,,Aisa'', zei hij nogmaals, bezwerend. Carlien liet zich meeslepen in het tempo van de monotone drums en voelde hoe ze wegzonk naar een ander bewustzijn steeds verder weg van de kille wereld van het geld. En toen hoorde ze de man zeggen: ,,NuggITT.''

Ze was onmiddellijk alert. Plotseling herinnerde ze zich waar ze deze zwarte man eerder had gezien: in het NuggITT-kantoortje aan de Gravenstraat, toen ze met Veldhuyzen stond te praten. Hij had toen tevergeefs haar aandacht proberen te trekken.

,,Wat weet u daarvan?''

De man bleef onverstoorbaar doordansen.

,,Jaramillo liet goud uit de garimpos van Brazilië komen. Massa's goud, die hij verzamelde in een opslagplaats in het oerwoud waar de grondmonsters van het kampement naar toe werden gebracht. Daar werden de monsters met het goud vermengd.''

Salting! schoot door Carliens hoofd. Ze volgde automatisch de bewegingen van de danser. De trance was verbroken.

,,Het was een reusachtige operatie. Tientallen mensen werkten er, dag en nacht. Vanuit het mijnkamp werden zakken met aarde aangevoerd. In de loods werd de aarde verpulverd en gemengd met het goudpoeder. Daarna werd het naar het laboratorium gestuurd voor onderzoek naar het goudgehalte. Er was geen inspectie, geen contra-expertise. Er was geen controle. De administratie is verwoest toen een paar maanden geleden een barak afbrandde. Ongenode gasten werden geweerd. Zoals u zelf gemerkt heeft.''

Om haar heen zag Carlien mensen verdwaasd bewegen. Ze schudden met hun lichamen, een enkele rolde over de grond of maakte onsamenhangende geluiden. Lilian, de priesteres, ontfermde zich over hen, pakte ze op en bracht ze weer bij zinnen. Ze keek naar Carlien en met haar blik moedigde ze haar aan om door te gaan. De muzikanten schakelden over naar een opzwepender ritme.

,,Ga door met dansen'', fluisterde de onbekende man. Hij bewoog zijn hoofd nu heel dicht bij dat van Carlien. Ze draaide zich voorover naar hem toe.

,,Jaramillo was van alles op de hoogte. Hij leidde de operatie. Veldhuyzen wist er van. Hij had inderdaad goud gevonden in het Oronoque-gebied, maar het bleken kleine, niet-commerciële hoeveelheden te zijn. Hij was wanhopig, financieel aan de grond en volkomen in de ban geraakt van het El Dorado dat hij al die jaren had nagejaagd. Voor Veldhuyzen wás het goud er ook echt. Hij trok Jaramillo aan om die droom werkelijkheid te laten worden.''

Carlien hoorde in de verte de muziek een lied voor Oxum spelen, haar heilige, de godin van de gouden glitter.

,,Jaramillo voerde de zaak steeds verder op, hij werd overmoedig. Het ging zo gemakkelijk. De hele wereld geloofde het, iedereen wilde aandelen NuggITT hebben. Totdat de geruchten begonnen dat de goudomvang van Oronoque schromelijk overschat werd. Toen begon Jaramillo nattigheid te voelen. Hij werd bang.''

,,Werd hij onder druk gezet door de cocaïne-bazen? Is hij door een rivaliserende drugsbende om het leven gebracht?''

,,Welnee, het was veel eenvoudiger. Hij geloofde in beheksing. Hij was bang dat hij door Bakroe, die duivelse kwelgeest, gestraft zou worden. Zijn lichaam was al zo ziek, verteerd door malaria, hepatitis en geslachtsziekten. Hij raakte wanhopig en zocht een uitweg.''

De zwarte man zweeg. Carlien vroeg niets, maar bleef doordansen.

,,Toen we op weg waren van het kamp naar Amapoto is hij niet overboord geslagen. Hij is gesprongen. We hoorden een spetterend geluid en toen we omkeken, verdween hij in een stroomversnelling.''

,,Hoe weet u dit allemaal zo zeker?'' Ze stond nu stil en keek hem indringend aan.

,,Ik was de stuurman van de boot die "Chico" Jaramillo naar de bewoonde wereld zou brengen.''