Hoofdstuk 11 - Vlucht KL-713

Roel Janssen (rjanssen@nrc.nl)

,,Er zit maar een ding op, Carlien. Je gaat naar Suriname om uit te zoeken wat er gebeurd is.''

Carlien Rawie knikte instemmend. Ze zat op de kamer van haar baas, Frederick Verkooren. Ze keek naar buiten en zag de zomerzon dalen boven Amsterdam-Zuidoost.

Drie weken na de ineenstorting van de beurskoers van NuggITT was er nog steeds geen duidelijkheid over de ware gang van zaken. John Veldhuyzen, de ontdekker van het goud en oprichter van NuggITT, hield zich stil in Paramaribo. Het lichaam van Francisco "Chico" Jaramillo, de geoloog die verantwoordelijk was voor de proefboringen, was pas een week nadat hij was verdronken, gevonden. Mervin Black, de Canadese partner in het project, gaf een verklaring uit waarin hij zijn medeleven betoonde met de aandeelhouders die al hun geld verloren hadden. ,,Geschokt moeten wij vaststellen dat het goud, dat we dachten dat in Oronoque aanwezig was, er niet schijnt te zijn.''

Op de afdeling Emerging markets van de ABG in Amsterdam-Zuidoost heerste een grafstemming. Er was een onderzoek aangekondigd naar handel met voorkennis, gedupeerde aandeelhouders dreigden met rechtszaken. Frederick Verkooren besefte dat hij alles verprutst had. Zijn zakelijke carrière en zijn privé-leven waren veranderd in een puinhoop. Zijn baas in de raad van bestuur, Bonne de Leeuw, had hem van incompetentie beschuldigd. Zijn vrouw Else dreigde met een scheiding. Zijn medewerkster Carlien Rawie overwoog een academische baan te zoeken.

Verkooren kon niet geloven dat hij bedrogen was door zijn oude studievriend John Veldhuyzen. ,,Je móet het uitzoeken'', zei hij tegen Carlien. ,,Jij kent dat continent, je spreekt de taal, je hebt ervaring in veldonderzoek in het oerwoud.''

,,Ik heb onderzoek naar Indiaanse gemeenschappen gedaan en naar candomblé, de Braziliaanse bezetenheidsgodsdienst'', zei ze.

,,Dondert niet. Je kent de cultuur van die volken. Ga er naar toe en zoek uit wat er gebeurd is. We kunnen in ons jaaroverzicht toch niet schrijven dat we de ware toedracht niet weten? Ruim vier miljard dollar in rook opgegaan. NuggITT behoort tot de grootste financiële schandalen van deze eeuw. Met de fraude van BCCI, de Bank for Commerce Credit and Industry, de manipulaties op de kopermarkt van Sumitomo Bank en de opties waarmee Nick Leeson Barings Bank bankroet speculeerde.''

Twee dagen later zat Carlien in de business class van KL-713 op weg naar Paramaribo. Het vliegtuig was afgeladen vol, Surinamers die familie gingen opzoeken, of die terugkeerden van een bezoek aan Nederland, Hindoestaanse en Creoolse zakenlieden en een groepje blanke zendelingen. Ze vroeg zich af hoeveel van de passagiers van NuggITT zou hebben gehoord, of misschien wel gedupeerde aandeelhouders waren.

Ze raakte aan de praat met haar buurvrouw, een stevige zwarte vrouw met kleurige omslagdoeken. Ja, natuurlijk had ze van het NuggITT-schandaal gehoord. De kranten in Paramaribo hadden er vol van gestaan. Zelf hield ze zich verre van die illusies van snelle rijkdom. Of het nu van goud was of van poeder.

Carlien begreep wat ze bedoelde.

,,Weet u wat het is'', zei de zwarte vrouw plotseling, ,,wij geloven in Suriname allemaal in magie.'' ,,Winti'', beaamde Carlien.

,,Dat is niets voor bakra's.''

,,Ik heb lang in Zuid-Amerika gewoond en me verdiept in de candomblé van Brazilië. Ik ben zelfs ingewijd, ik heb mijn eigen santo.'' Ze voelde zich plotseling weer antropologe.

De vrouw keek haar onverwacht indringend aan en legde haar hand op Carliens arm.

,,Ik voel het, meisje'', zei ze na enige tijd. ,,Jouw winti is Aisa.''

,,Hoe weet u dat?''

,,Omdat ik winti-priesteres ben. Dan weet je zulke dingen. En omdat je gouden armbanden draagt. Goud is de kleur van Aisa, de aardmoeder.''

,,In de candomblé heet mijn heilige Oxum.''

Ze moesten alletwee lachen en lieten zich de lunch serveren. Onder het eten praatten ze verder over de magische wereld van winti en candomblé.

Later vroeg Carlien haar buurvrouw of ze in Paramaribo mocht langskomen in de winti-heiligdom. ,,Ik kan de kracht goed gebruiken'', zei ze ter verduidelijking. ,,Natuurlijk, je bent altijd welkom. Vraag maar naar Lilian Regenboog. Ik woon aan de rand van Paramaribo. Iedereen kent me.''