NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Generaal Pinochet werd in Chili als held binnengehaald en herrees uit zijn rolstoel. Dit weekeind gingen Pinochet en de legertop door met het vernederen van de regering. 'Chili haalt zich de hoon van de wereld op de hals. '

Door onze correspondent MARJON VAN ROYEN

SANTIAGO DE CHILE, 6 MAART. De centrum-linkse regering had het de legertop nog zo gevraagd. Laat Pinochet naar zijn buitenhuis in de provincie gaan. Blijf niet in de hoofdstad, waar de generaal door zijn triomfantelijke intocht van vrijdag de gemoederen al genoeg heeft verhit. Sinds vrijdagavond zetelt Pinochet echter in zijn residentie in Santiago. Buiten jubelen zijn aanhangers, terwijl Pinochet binnen de een na de andere hoge legerleider op de thee ontvangt. Al drie dagen lang.

"Een vertoning waarmee Chili zich de hoon van de wereld op de hals heeft gehaald", zei de pas verkozen socialistische president Ricardo Lagos over de happening op het vliegveld. Nauwelijks raakten de banden van zijn rolstoel Chileense bodem, of daar verrees Pinochet. Hij stond eigenhandig op, zwaaide met zijn wandelstok en begon te lopen.

Lagos heeft er alles aan gedaan om deze welkomstceremonie te voorkomen, maar het leger hield zich Oostindisch doof. De voorbereidingen gingen vrolijk door terwijl de minister van Defensie in de wacht werd gezet. Meer dan vijfhonderd genodigden, een militaire parade, en muziekkapel met marsmuziek. Donderdagnacht smeekte de minister van Defensie het leger in elk geval het 'profiel' laag te houden. Het enige dat de regering bereikte, was dat de rode loper in de opslagslagplaats achterbleef.

"Erg ceremonieel was de verwelkoming niet", klaagde dochter Lucía Pinochet. , ,Maar mijn vader was blij in zijn vaderland terug te zijn. Dat gaf hem de bovennatuurlijke kracht om uit zijn rolstoel op te staan." Het was dezelfde dezelfde dochter die drie weken geleden het bericht verspreidde dat Pinochet in zijn Londense villa op sterven lag. De Britse regering ontkende, maar het alarm gaf wel net dat beetje extra psychologische druk om de zieke oude ex-dictator niet aan Spanje uit te leveren.

De Britse krant The Mirror noemde de generaal dit weekeind Pinocheat. In Chili durft niemand verder te gaan dan een voorzichtig: "Het gedrag van Pinochet lijkt op het eerste gezicht de medische rapporten tegen te spreken" - het commentaar van de socialistische minister van Binnenlandse Zaken.

Elke dag dat Pinochet terug is in Chili zet hij de regering verder voor schut. Na een kort verblijf in de het militaire hospitaal van Santiago vloog Pinochet vrijdag per legerhelikopter door naar zijn huis in de chique wijk La Dehesa. Niks uitgebreide medische check-up, zoals beloofd was. Ook geen uitleg waarom hij niet naar zijn buitenhuis ging. Een kwieke generaal groette in La Dehesa zijn aanhangers. Als eerste gast kwam de hoogste commandant van de strijdkrachten van Chili, Ricardo Izurieta, op theevisite. Knipmessend liep hij bij de ex- dictator naar binnen. "Mijn generaal bepaalt zelf of hij zich uit de politiek wenst terug te trekken of niet", voerde generaal Izurieta daarop het woord voor Pinochet. De regering had Pinochet verzocht zijn zelfgeschapen baan als 'senator voor het leven' eraan te geven. "Wie te ziek is om een proces te ondergaan, is dat ook om in de politiek te zitten", zei de minister van Binnenlandse Zaken. Zaterdag druppelden bij zijn collega van Buitenlandse Zaken de eerste afzeggingen binnen voor de ceremonie van aanstaande zaterdag, waarbij Lagos als nieuwe president van Chili wordt ingezworen. De Franse premier Jospin heeft afgezegd, de Italiaanse D'Alema twijfelt opeens, en ook de Nederlandse minister Herfkens komt niet meer. "De 503 dagen van Pinochet in Londen hebben het het imago van Chili geschaad", klaagde president Lagos. "De welkomstceremonie draagt niet bij aan het landsbelang."

Maar Lagos was nog niet uitgesproken of daar kwam alweer de volgende stoot. Sinds zes maanden heeft de regering een 'dialoog' opgezet tussen het leger en mensenrechtorganisaties in Chili. Doel is te komen tot een 'nationale verzoening'. De deal was dat het leger net als in Argentinie - schuld zou bekennen aan systematische schendingen van de mensenrechten tijdens de dictatuur, zonder namen of verantwoordelijken aan te wijzen. Vandaag zou het rapport klaar zijn, zaterdag trok het leger zich plotseling terug. Gesterkt door de terugkomst van hun generaal, stelt het leger nu niet zichzelf, maar 'de maatschappij' en 'de politieke partijen' verantwoordelijk voor excessen van de dictatuur.

"Wat een bedroevende vertoning", zegt advocate Fabiola Letelier. Ze is de zus van Orlando Letelier, de minister van president Allende die in 1976 in Washington door de geheime dienst van Pinochet met een autobom werd vermoord. Fabiola Letelier heeft de moordenaars van haar broer veroordeeld gekregen. Ook nu komt ze net uit de rechtbank, waar ze aanklacht nummer 61 tegen Pinochet heeft ingediend.

Fabiola Letelier wordt geschermd door lijfwachten van de politie. Sinds kort wordt ze weer bedreigd met de dood. Alleen al daarom voelde ze niets voor de bejubelde 'dialoog' van de regering. "Over mensenrechten kan niet worden onderhandeld. Die moeten worden toegepast. Nu blijkt wat een farce die regeringsdialoog was."

In Chili hebben de militairen nooit iets toegegeven, en zullen dat ook nooit doen, denkt Letelier. Alleen een veroordeling door de rechter helpt. "In de anderhalf jaar dat hun held in Engeland vastzat, leek het leger zich wat op de achtergrond gehouden. Nu Pinochet terug is wordt weer pijnlijk duidelijk wie in dit land de lakens uitdeelt." Boos is Letelier vooral op de centrum-linkse coalitie die Chili nu al tien jaar bestuurt. Nooit is serieus geprobeerd om de door Pinochet oplegde grondwet van Chili te veranderen. Nooit heeft de politiek zijn stem tegen het leger durven verheffen. "Als kleine jongens laten ze zich op het matje roepen. " En dan was er anderhalf jaar lang de lobby van Chileens politici om Pinochet weer terug naar huis te krijgen. "Als de situatie niet zo triest was zou ik zeggen: Je krijgt wat je verdient." Zaterdagavond zijn de kroegen van Santiago vol en vrolijk. Eerder op de dag eindigde een demonstratie van tegenstanders van Pinochet onder het waterkanon. De politie sloeg met de wapenstok op de betogers in. Resultaat: een tiental gewonden en zes arrestaties. Maar in het uitgaansleven wordt gefeest. "Hef met ons het glas op de terugkeer van Pinochet", dringt een groep jongeren bij een serveerster aan. Bedeesd deinst ze terug, maar de groep grijpt haar beet en dus heft ze het glas maar. Sommige tafeltjes applaudisseren. De rest van de kroeg kijkt bedremmeld toe.

Britse woede over wederopstanding

Door onze correspondent
LONDEN, 6 MAART. De Britse minister van Binnenlandse Zaken, Jack Straw, heeft zijn beslissing verdedigd de Chileense ex-dictator Augusto Pinochet op medische gronden te laten vertrekken. "Er is geen bewijs dat señor Pinochet seniliteit fingeerde", aldus Straw. Hij reageerde op de beschuldiging van een aantal mensenrechtengroepen dat Pinochet zich had door een Chileense militaire psychiater had laten vertellen hoe hij tijdens zijn medisch onderzoek een slechte indruk zou kunnen maken.

Linkse politici, mensenrechtenactivisten en een deel van de tabloid-pers maakten zich dit weekeinde kwaad over Pinochets "wonderbaarlijke wederopstanding" bij aankomst in Chili. Zij voelen zich bedrogen nu de man die volgens Straw lichamelijk en geestelijk te ziek zou zijn om in Spanje terecht te staan, opstond uit zijn rolstoel, met een kruk zwaaide, zijn familie omhelsde en naar een gereedstaande helikopter wandelde. Pinocheat, vatte The Mirror de gevoelens zaterdag kernachtig samen.

Labour-parlementariër Jeremy Corbyn zei minister Robin Cook (Buitenlandse Zaken) in het Lagerhuis ter verantwoording te willen roepen. Hij verdenkt Cook ervan vorig jaar in New York een akkoord te hebben gesloten met de Chili over Pinochets vrijlating.

Oud-premier Thatcher, die campagne voerde voor Pinochets vrijlating, heeft gezegd dat deze ,,friend of Britain" het slachtoffer is geworden van "een politieke vendetta", waardoor zijn "gezondheid is gebroken, de reputatie van onze rechtbanken is beschadigd en reusachtige sommen openbaar geld zijn verkwanseld". Door haar toedoen werd Pinochets vertrek donderdag nog heel even vertraagd. Zijn vliegtuig moest wachten totdat Lady Thatcher een afscheidsgeschenk had laten bezorgen: een zilveren bord naar het model waarmee in 1588 de overwinning op de Spaanse Armada werd gevierd met haar handtekening. Ze had er een briefje bijgedaan: "Uw terugkeer naar Chili betekent dat de Spaanse pogingen om een justitieel kolonialisme op te leggen, stevig zijn doorkruist."

Zie ook:

Pinochet staat op en begint te lopen (4 maart 2000)
'Generaal Pinochet, dank dat u bestaat!' (3 maart 2000)
Pinochet mag terug naar Chili (2 maart 2000)
Achttien maanden Pinochet (2 maart 2000)
Lek leidt tot politieke rel in Spanje (17 februari 2000)
Beulen en slachtoffers leven samen in Paine (7 februari 2000)
Hof staat vrijlaten van Pinochet toe (31 januari 2000)
'Pinochet nogmaals onderzoeken' (15 januari 2000)
Rechter wil rapport over Pinochet zien (13 januari 2000)
Pinochet in beroep tegen uitwijzing (23 oktober 1999)
Effecten Pinochet-kwestie nu al merkbaar, 28 september 1999
Pinochet is niet onschendbaar (26 november 1998)
Spaanse rechter vraagt uitlevering Pinochet (4 november 1998)
Oud-dictator Pinochet aangehouden (19 oktober 1998)
Spoken uit het verleden (3 augustus 1998)

( a d v e r t e n t i e s )