NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Pinochet zou vanmiddag in Chili terugkeren. Hij werd opgewacht door 'zijn' militairen, niet door regeringsleden. Zijn aanhangers vierden feest.

Door onze correspondent MARJON VAN ROYEN

SANTIAGO DE CHILE, 3 MAART. "Mensenrechten ha, laat me niet lachen", zegt de vrouw. "Alleen het leger heeft rechten." Ze is niet ouder dan 25. "Als de tegenstander de hele dag steelt, moordt en op klaarlichte dag vrouwen en nonnen verkracht, zoals onder president Allende, wie durft dan over mensenrechten te praten?" De vrouw begint te huilen. Alsof ze de periode voor de militaire staatsgreep in 1973 zelf heeft meegemaakt. "Mi general heeft ons gered. Daarom houden we van hem. Er is nu wel weer bewezen dat het communistisch wereldcomplot van de mensenrechten het uiteindelijk niet van hem wint." De emoties van de Pinochet-aanhang in Chili lopen hoog op. Dolle blijdschap over de terugkeer van de ex-dictator. Maar ook veel verdriet over 'de lange lijdensweg' van die oude man in de rolstoel die vandaag terugkeert in Chili. " De grote verliezer is de gezondheid van mijn generaal", zei de voorzitter van de Pinochet-stichting, toen gisteren het nieuws van de vrijlating van Pinochet bekend werd. Spandoeken met: 'Generaal Pinochet, dank dat u bestaat' en 'Welkom terug in het vaderland'. Veel huilende en schreeuwende vrouwen. Toch leek het feestje in de wijk Las Condes gisteravond nog het meest op de viering van een belangrijke voetbaloverwinning. Overal toeterende auto's, van waaruit mensen met vlaggen zwaaiden. Een groep van ongeveer 250 mensen scandeerde leuzen tussen de glimmende gebouwen van de chicste wijk van de Chileense hoofdstad. " Altijd met u, mijn generaal". En dan weer het supporterskoor: 'Pi-no-chet, Pi-no-chet.'Mensen wierpen zich op de verslaggevers met verhalen over de 'communistische' regering van Spanje, die in werkelijkheid conservatief is. En het 'communistische complot' dat sinds de verkiezing van de socialistische president Lagos vorige maand ook in Chili weer regeert. "De enige die het recht heeft om Pinochet te berechten zijn wij van rechts", zegt een vrouw met een sticker 'Pinochet is onsterfelijk' op haar voorhoofd. "En uit dat proces zal de conclusie komen dat we de generaal opnieuw zullen vragen hier orde op zaken te stellen." Verontrustende taal misschien. Zoals ook de welkomstceremonie die het leger vandaag voor de ex-dictator hield niet tot vrolijkheid stemt. Er stond echter geen vertegenwoordiger van de centrum-linkse regering ter begroeting van de generaal, hoewel de Chileense regering vijftien maanden lang heeft gepoogd Pinochet vrij te krijgen. "De gebeurtenissen van de afgelopen anderhalf jaar wijzen op een universele veroordeling", zei de Chileense minister van Buitenlandse Zaken gisteren. "Generaal Pinochet kan nergens meer triomferend binnenkomen."

En hoewel de voorzitter van de Pinochet-stichting -"met de emotie eigen aan een trouw soldaat" - alle Chilenen opriep om Pinochet vandaag een warm welkom te bereiden, deden ook de rechtse partijen niet mee. " Als partij hebben we niets gepland", zegt een woordvoerster van de UDI, de voormalige Pinochet-partij. De partij leverde de presidentskandidaat die het vorige maand op een haar na van de kandidaat van centrum-links verloor. Joaquín Lavín was een medewerker van de dictator geweest. Maar tijdens zijn campagne verwees hij Pinochet naar het verleden. "De geesten van de vorige eeuw moeten in de vorige blijven", hield Lavín de UDI-leden voor op een champagne-rijk partijfeestje na de verkiezingen. "Nu kijken we vooruit." In persoonlijke gesprekken vertelden de leden wel degelijk "de man die ons van de ondergang gered heeft" feestelijk te zullen verwelkomen. "Hoe kun je een groot man die in gevangenschap lijdt niet verwelkomen?", zei de mevrouw, die tevens wist te vertellen dat Nederland door communisten wordt geregeerd. " Heel Chili gaat de straat op, want heel Chili houdt van Pinochet", verzekerde ze.

Toch is haar eigen leider vandaag niet op straat, maar op het strand. "De heer Lavín gaat voor het weekeinde de stad uit is", zei zijn secretaresse gisteravond. "Ik kan u niets vertellen over zijn positie in de zaak Pinochet, want daar heeft hij zich niet over uitgelaten." Volgens de Chileense socioloog Tomás Moulián hangt de invloed die Pinochet nog in Chili zal hebben af van de vraag wat de rechtse partijen gaan doen. "Ik geloof dat Pinochet met zijn arrestie in Engeland voor velen symbolisch gestorven is", zegt Moulián. Voor de meeste Chilenen is hij tijdens zijn afwezigheid echt iemand uit de vorige eeuw geworden. "Maar hij maakt nog steeds bang", zegt de socioloog. Zowel links als rechts heeft hem zevenentwintig jaar "bijna bovennatuurlijke" krachten toebedeeld. Voor rechts was hij "de vervanging van de Heilige Geest zelf". Maar ook links bedeelde hem superman-achtige kwaliteiten toe. "Na zijn arrestatie in Londen waren daar mensen die geloofden dat het allemaal een manoeuvre was, en dat Pinochet zijn eigen arrestatie gepland had." In elk geval, zegt Moulián, heeft het beeld van Pinochet voor de Chilenen een flinke deuk gekregen. "Eerst was hij de man die Chili verlamde. Nu is hij toch een pathetische ouwe vent die terugkomt in een rolstoel." Volgens de socioloog is Chili nu eenmaal een reactionair land. Bang als ze zijn, voelt zowel de politiek als de bevolking niets voor een berechting van Pinochet in Chili. Toch heeft rechts tijdens de afwezigheid van Pinochet een paar stappen gezet op weg naar een meer 'democratische' conservatieve beweging. "Als Joaquín Lavín een politieke toekomst wil zal hij Pinochet moeten loslaten", analyseert Moulián. Eerdere pogingen van rechtse leiders om zich onder de schaduw van Pinochet en 'zijn' leger uit te werken zijn jammerlijk mislukt. Zo probeerde de conservatief Alemán een paar jaar geleden 'nieuw rechts' op te zetten. Hij werd door Pinochet in de val gelokt met beschuldigingen van drugsgebruik. "De fout van Alemán was dat hij niet van Pinochet hield", zegt Moulián. "Hier kan de vader alleen vermoord worden door de zoon die van hem houdt."

Intussen hadden zich vannacht aan de andere kant van de stad de familieleden van de slachtoffers verzameld. Op het plein voor het presidentiële Moneda-paleis heerste een bedrukte stemming. De mensen hadden zich in het zwart gekleed, er werden kaarsen gebrand, en af en toe wat geroepen. 'Pinochet moordenaar' en 'berechting nu!' De hoop van de familieleden is Pinochet nu in Chili voor de rechter te krijgen. "Het zal echt heel moeilijk worden", verzucht Monica Pilquil. Op haar bloes draagt ze de foto van de jongeman die nog steeds haar echtgenoot is. Voordat hij in 1973 door vijf soldaten van Pinochet uit zijn huis werd gehaald. Voordat hij 'verdween', en zijn resten tot op de dag van vandaag niet zijn teruggevonden. Monica Pilquil zegt dat ze zich nu een beetje voelt als in het begin van de dictatuur. "We houden onze knieën recht, blijven staan, en geloven dat we gerechtigheid kunnen krijgen.'

Zie ook:

Pinochet mag terug naar Chili (2 maart 2000)
Achttien maanden Pinochet (2 maart 2000)
Lek leidt tot politieke rel in Spanje (17 februari 2000)
Beulen en slachtoffers leven samen in Paine (7 februari 2000)
Hof staat vrijlaten van Pinochet toe (31 januari 2000)
'Pinochet nogmaals onderzoeken' (15 januari 2000)
Rechter wil rapport over Pinochet zien (13 januari 2000)
Pinochet in beroep tegen uitwijzing (23 oktober 1999)
Effecten Pinochet-kwestie nu al merkbaar, 28 september 1999
Pinochet is niet onschendbaar (26 november 1998)
Spaanse rechter vraagt uitlevering Pinochet (4 november 1998)
Oud-dictator Pinochet aangehouden (19 oktober 1998)
Spoken uit het verleden (3 augustus 1998)

( a d v e r t e n t i e s )