NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HENK VAN GELDER
De bewindslieden Zalm, Borst, Van Mierlo en Kok hebben in werkelijkheid nimmer de polonaise gedanst - althans niet in het bijzijn van een fotograaf. Ook staat vast dat minister Zalm nooit een koffertje heeft gedragen waarop de naam en het logo van de Utrechtse financieringsmaatschappij Amstel Lease prijkt.

Toch verscheen een afbeelding van dit tafereel op prinsjesdag in de Telegraaf en Het Financieele Dagblad. Het betrof een gemanipuleerde foto waarop een knappe ambachtsman de gezichten van de bewindslieden in de juiste stand en met bijpassende gelaatsuitdrukking, had gemonteerd. De twee-regelige tekst bestond slechts uit een gemeenplaats (,,Regeren is vooruitzien'') en een verwijzing naar Amstel Lease.

Hoe de foto precies is gemaakt, wil Hans Vos van het Haarlemse reclamebureau Vos Wiegel & Van Niedeck niet vertellen: ,,We hebben met Amstel Lease afgesproken dat we de technische details niet prijsgeven. Zeg maar dat we de magie van de communicatie liever in stand willen houden. We hebben er in elk geval veel complimenten voor gekregen; de onderdanen vonden de grap blijkbaar veel leuker dan de regering.''

Die vatte het namelijk hoog op. Premier Kok was er naar zijn zeggen zelfs 'buitengewoon chagrijnig' van geworden. Zó chagrijnig, dat de RVD deze week een kort geding aankondigde om van Amstel Lease een rectificatie af te dwingen en de erkenning dat men onrechtmatig heeft gehandeld.

Aanvankelijk was het bedrijf daartoe niet bereid. Kom kom, reageerde directeur J. Hendrix van Amstel Lease: het was niet meer dan 'een knipoog' en het is 'een beetje overtrokken' om er zo streng op te reageren. Maar intussen is zo goed als zeker dat de rechter er niet aan te pas komt. Beide partijen stevenen af op een onderlinge schikking, aldus Hendrix nu. En is hij dan ook bereid te rectificeren? ,,Daar heb ik geen moeite mee.''

Strikt formeel heeft de overheid het gelijk aan haar kant. Dat is laatst eens te meer bevestigd door een arrest van de Hoge Raad over een archieffoto van een mannelijke stripper die was afgedrukt in een advertentie voor een discotheek in de Gay Krant. De betrokkene had voor het gebruik van de foto geen toestemming gegeven en eiste schadevergoeding omdat hij zich aangetast voelde in 'eer en goede naam'. Nadat de rechtbank en het Hof hadden bepaald dat de man het zelf had uitgelokt - dan had hij maar niet moeten optreden in een discotheek als de iT - besloot de Hoge Raad hem gelijk te geven. Hij had 'een redelijk belang' om zich tegen dit gebruik van zijn portret te verzetten en heeft recht op een schadevergoeding. Alleen de hoogte van het bedrag moet nog worden vastgesteld.

,,Oppassen geblazen dus met het zonder toestemming gebruiken van foto's voor reclame,'' schreef de op dit gebied gespecialiseerde advocaat mr G.J. Ribbink in het reclamevakblad Adformatie. ,,Altijd toestemming vragen, anders bestaat het risico van stopzetting, rectificatie en schadevergoeding welke overigens, volgens de huidige rechtspraak, in de tienduizenden, soms wel honderdduizenden guldens kan lopen.''

Tot dusver kwamen dit soort kwesties niet voor de rechter, maar bij de Reclame Code Commissie die geen rectificatie of schadevergoeding kan eisen. Als dat tot een schrobbering leidde, konden de reclamemakers daarover dan ook hun schouders ophalen. De enige sanctie was een verbod op herhaling. Maar in de meeste gevallen ging het toch om een eenmalige advertentie - een actueel grapje. En de buit, de gewenste aandacht, was dan allang binnen.

Doorgaans gold aldus voor de makers het hit and run-principe: eerst plaatsen en daarna zien we wel verder. Maar als het geld gaat kosten, zoals nu is gebleken, zullen ze voortaan ongetwijfeld iets voorzichtiger zijn.

Eerder in deze rubriek verschenen:

Moeizaam commerciëler
(3 mei 1997)
Plaagstoot voor kenners
(10 mei 1997)
Pepsi Spice
(17 mei 1997)
Indrukken per kilometer
(24 mei 1997)
Cowboys van het billboard
(31 mei 1997)
Het eigen gezicht op de zender
(7 juni 1997)
Verborgen filmpjes met een doel
(14 juni 1997)
Lawaai op een vechtmarkt
(21 juni 1997)
Reclame herontdekt de kunst
(28 juni 1997)
In de prijzen met pechgevallen
(5 juli 1997)
Knetter Tops ingevroren
(12 juli 1997)
Onbezonnen ophef over bellen
(19 juli 1997)
Curieuze reclame-filmpjes
(26 juli 1997)
Levert Bart de STER geld op?
(2 augustus 1997)
Vicieuze cirkel van irritante reclame kost bergen geld
(9 augustus 1997)
'Voor het beste en goedkoopste'
(16 augustus 1997)
'Het leven is verrukkulluk'
(23 augustus 1997)
Tussen kunst en reclame
(30 augustus 1997)
SGP campagne tegen bloot en blasfemie
(6 september 1997)
Suck your Parents, read a Book
(13 september 1997)
Licht prikkelend over uitvaart
(20 september 1997)