Rauwe eieren

Wanneer kwam de zaak in het nieuws?
Juli 1990

Wat zat waarin?
In een caramelpudding, bereid door de kok van het verpleeghuis “Maria Auxiliatrix” in Venlo, waren met de salmonella-D bacterie besmette rauwe eiwitten verwerkt. Aanvankelijk dacht men overigens dat het niet om een caramelpudding, maar om een bavarois ging. Het D-type salmonella komt vooral in eieren voor. Salmonella is vooral gevaarlijk bij zwakkeren, zoals zuigelingen en bejaarden.

Hoe kwam het daarin?
Veel kippen en eieren zijn nu eenmaal besmet met salmonella. In oktober 1989 verscheen bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiene (RIVM) het rapport "Salmonella-onderzoek bij Nederlands pluimvee" waaruit bleek dat 26,3 procent van de leghennen en 12,5 procent van de slachtkuikens was besmet. Volgens het onderzoek was destijds in Nederland 90 procent van de pluimveebedrijven in de leg- en mestsector besmet met een of andere salmonella-bacterie. In juni 1998 was een kwart van de bedrijven met vleeskuikens besmet, volgens de pluimveesector. Oorzaken voor de besmetting zijn de industriele wijze waarop varkens en kippen worden gefokt en de aard van het voedsel, vaak afkomstig uit Derde Wereldlanden, dat vaak vervuild en besmet met bacteriën arriveert (vismeel uit Chili is een berucht voorbeeld). Waar het de besmetting van kippenvlees betreft spelen ook de gemechaniseerde slachtmethoden een ongunstige rol. Daarbij komt nogal eens darmbreuk voor waarbij darmbacterien zich over het karkas verspreiden.

Wat waren de gevolgen?
Zestien hoogbejaarde bewoners van het verpleeghuis overleden, en 154 bleken besmet met de salmonella D-bacterie. Van de 16 sterfgevallen staat het in zes gevallen vast dat ze verband houden met de salmonella-affaire. Veertien personeelsleden van het tehuis werden ook ziek.
Er werden geen medewerkers van het verpleeghuis strafrechtelijk vervolgd. Aangezien er in Nederland geen verbod bestaat om rauwe eieren te gebruiken, viel niemand in strafrechtelijke zin iets te verwijten, oordeelde de Roermondse justitie.

Andere schandalen met salmonella:

• In 1991 werd de PDM wielerploeg in de Tour de France getroffen door een salmonellabesmetting. De ploeg werd toen beschuldigd van dopinggebruik.
• In februari 1992 werden meer dan tweehonderd bezoekers van een barbecuefeest in Antwerpen ziek na het eten van besmette kip.
• In oktober 1992 overleden twaalf Duitse bejaarden na het eten van met rauwe eieren bereide pudding, die ook nog eens twee dagen was blijven staan voor ervan gegeten werd. “Iedere huisvrouw weet dat zoiets gevaarlijk is”, aldus een politiewoordvoerder.
• In maart 1994 raakte Brinta besmet met salmonella. Het product was enkele maanden niet verkrijgbaar.
• In mei 1994 haalde Calvé potten pindakaas en pindakaas met stukjes noot van de markt, nadat een besmetting met salmonella-bacteriën was geconstateerd. De productie werd tijdelijk stilgelegd.
• In juli 1997 werd de salmonella-bacterie aangetroffen in Zeeuwse mosselen. Er werd besloten tot het extra schoonspoelen van de schelpdieren.