NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Hoe Poetins beleid er straks uit zal zien weet nog niemand met zekerheid. Maar wel weet iedereen: Vladimir Poetin zal de orde herstellen. Het was gisteren genoeg om in één stemronde te worden gekozen.

Door onze correspondent FRANK WESTERMAN

MOSKOU, 27 MAART. Het is uit met het beschimpen van Rusland, het Russische leger en de veiligheidsdiensten. "De arrestaties beginnen bij het ochtendgloren. Dan zal het geklik van handboeien klinken, in plaats van dat van jullie camera's!" Zo legde de ultrarechtse clown Vladimir Zjirinovski de verkiezingszege van KGB-veteraan Vladimir Poetin uit aan het verzamelde journaille. "Dit is het einde van de democratie", voegde hij er met militaristische bravoure (zijn handelsmerk) aan toe.

Of hij gelijk krijgt?

De 47-jarige Poetin geeft zelf geen garantie van het tegendeel - en dat is wat de laatsten der democraten in Rusland schrik aanjaagt. Met veel aplomb belooft hij een "Nieuw Rusland", zonder te verklappen hoe dat beloofde land eruit gaat zien. Op 26 maart zetten we niet alleen de klok een uur vooruit, zo sprak Jeltsins kroonprins aan de vooravond van de verkiezingen, er breken dan ook werkelijk nieuwe tijden aan.

Maar wat voor tijden? Dictatoriale, zoals de poppenspelers van het satirische tv-programma Koekli vrezen? In de uitzending van zondagavond was de hoofdrol weggelegd voor de voorzitter van de Centrale Kiescommissie, Aleksandr Vesjnjakov. Als een waarzegger keek hij in de kaarten, en wat zag hij? Een soldateska van stampende legerlaarzen die uit de winnende schoppenaas tevoorschijn komt, oppositie onderweg vertrappend.

Over zijn beleidsvoornemens laat 'IJzeren Poetin' (dagblad Kommersant) niets los. Hij heeft met opzet nooit een beleidsplan willen publiceren. "Gehaaide journalisten scheuren zo'n plan toch meteen aan stukken", zo luidde het excuus waarmee hij gemakkelijk wegkwam. Zelfs de 'strategische denktank' die hij in het leven heeft geroepen, voelde zich op geen enkele manier genoodzaakt een tipje van de sluier op te lichten.

Als hoofd van dit 40-koppige adviesteam heeft Poetin een vertrouweling uit zijn Petersburgse jaren aangezocht, de 35-jarige German Gref. Met vijf slagen om de arm heeft deze nazaat van de door Stalin naar Kazachstan verbannen Wolga-Duitsers investeerders beloofd dat de hervormingen door zullen gaan. "In het algemeen, hoop ik, gaan we verder met het liberaliseren van de economie", zei Gref, die als Poetins huidige onderminister van Staatsbezit over de vrijwel stilgelegde privatiseringen waakt. Of zijn uitspraak betekent dat de oligarchie, de corrupte steunpilaar van het regime van Boris Jeltsin, ook in "het nieuwe Rusland" ongestoord zal kunnen voortwoekeren, dat is niet duidelijk.

Kremlin in hand van volbloed KGB'er

Over de toekomst van de moeizaam veroverde politieke vrijheden is nog minder bekend. Vrijdag gaf Poetin toe dat hij zich omringt met KGB- vrienden uit zijn geboortestad St. Petersburg. "Dat zijn lieden die op geen enkele manier in verband kunnen worden gebracht met corrupte structuren", zo lichtte hij zijn voorkeur toe. Tenminste een van hen, de nieuwe onderdirecteur Viktor Tsjerkesov van de geheime dienst FSB, was in de Sovjet-jaren een notoir dissidentenjager.

Zijn eigen achtergrond als KGB-agent (zestien jaar diende hij dit "zwaard en schild" van het totalitaire systeem) blijkt geen bezwaar om anno 2000 in het Kremlin te worden gekozen. Integendeel. Zijn lofzang op KGB-informanten (" dienaren van de staat"), zijn gekoketteer met zijn spionnenwerk ("als kind al wilde ik bij de KGB"), zijn verdediging van de Oost-Duitse Stasi (" eerlijke en fatsoenlijke mensen") - het is taal die de Russen willen horen. Slechts een marginale minderheid windt zich erover op. Onder hen Oleg Kaloegin, een roemruchte KGB-generaal die in de glasnostjaren als eerste de dubieuze praktijken van zijn dienst aanklaagde en in 1990 waarschuwde voor een dreigende staatsgreep tegen hervormer Gorbatsjov. In een recent vraaggesprek heeft Poetin maar één woord over voor Kaloegin: "Verrader!"

Kaloegin op zijn beurt heeft nu aangekondigd politiek asiel aan te vragen in de VS. Met die (symbolische) daad hoopt hij Washington te dwingen tot een meer kritische houding jegens de nieuwe Kremlinleider. In navolging van president Clinton hebben bijvoorbeeld ook de Britse premier Blair en de Nederlandse minister van Buitenlandse zaken Jozias van Aartsen hun (voorwaardelijke) vertrouwen in de democratische toewijding van Poetin uitgesproken. Maar zondag al zwakte het Westerse enthousiasme af. Madeleine Albright, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, waarschuwde nadrukkelijk voor een autoritair bewind in Rusland. "We begrijpen dat de Russen wat meer orde in hun leven willen, maar de vraag is of het orde met een kleine letter, of met een hoofdletter 'O' gaat worden", sprak ze bezorgd. Tekenend voor dat verlangen naar orde is het stemgedrag van St. Petersburg, de bakermat van Ruslands democratische beweging. Vooral daar zijn de uit het Westen geïmporteerde begrippen "democratie" en "markthervorming" gedegradeerd tot synoniemen voor "chaos" en "georganiseerde misdaad".

Poetin was dan ook "aangenaam verrast" door zijn score in "de noordelijke hoofdstad", waar 62 procent van bevolking zich voor hem - een oud-KGB'er die trots is op zijn verleden - uitsprak. Natuurlijk telt Poetins Petersburgse afkomst in deze uitslag door, maar dat neemt niet weg dat zich in deze stad aan de Neva een Umwertung aller Werte heeft voltrokken. Net als tien jaar geleden, bij de bevrijding van het communistische juk, loopt St. Petersburg nu weer voorop in de roep om een autoritair leider.

De eclatante overwinning van "Poetin de Verschrikkelijke" (zoals een Frans tijdschrift hem al eerder doopte) toont aan dat het verlangen naar een harde hand zich in alle elf tijdzones van het Russische rijk doet gevoelen. De allergrootste steun verwierf Poetin echter in de gelederen van het leger: de meedogenloze oorlog in Tsjetsjenië en de bijna tweeduizend gesneuvelde soldaten ten spijt, heeft meer dan tachtig procent van de uniformdragers op hem gestemd.

Nummer twee onder dienstplichtigen en officieren is Vladimir Zjirinovski, het enfant terrible dat tijdens zijn campagne "een militair-politionele dictatuur" beloofde. Het stemgedrag van de militairen duidt erop dat ze staan te popelen om op te marcheren naar de steden, om een eind te maken aan de stuurloosheid en de puinhoop die Jeltsin heeft nagelaten. Waarnemers zijn ervan overtuigd dat ze hun kazernes op Poetins vingerknippen direct zouden verlaten. Dat wil niet zeggen dat zo'n scenario zich daadwerkelijk zal ontrollen, wel dat het lot van het Nieuwe Rusland vanaf vandaag in de hand van een volbloed KGB'er rust.

( a d v e r t e n t i e s )