DEN HAAG, 31 DEC. Haagse politici hebben verrast en verheugd gereageerd op het aftreden van de Russische president Jeltsin. In de eerste reacties van minister Van Aartsen (Buitenlandse Zaken) en woordvoerders van de Tweede-Kamerfracties klinkt voorzichtig optimisme door over de benoeming van Vladimir Poetin als diens opvolger.

Voor Van Aartsen zal Jeltsin altijd ,,de man op de tank'' blijven, zei de minister tegenover het ANP in een verwijzing naar Jeltsins optreden in 1991 voor het Witte Huis in Moskou. Daarmee voorkwam Jeltsin dat een coup van de communisten in het parlement slaagde. ,,Dat is het moment waarop hij de democratie van de Russische Federatie heeft gered'', stelt Van Aartsen. Hij gelooft dat het goed is dat Jeltsin nu de weg vrijmaakt voor een meer stabiele politieke situatie. ,,Zijn timing is als vanouds weer perfect geweest. Hij vertrekt op een stijlvolle manier.''

Jeltsins opvolger Poetin wordt door Van Aartsen omschreven als een harde en zakelijke politicus. ,,Maar met dat soort mensen kan je een heel eind komen. Ik verwacht niet dat er een democratische terugval in Rusland zal plaatsvinden.'' Van Aartsen hoopt dat de nieuwe sterke man tot een politieke oplossing van het conflict in Tsjetsjenië zal komen en een eind maakt aan het buitensporige geweld van het Russische leger daar.

PvdA-woordvoerder buitenlandse zaken Apostolou juicht het aftreden van Jeltsin toe. ,,Maar ik ben er wel door verrast. Poetin daarbij heeft natuurlijk wel zijn positie versterkt en dit is voor Jeltsin dan ook een mooi moment, al vind ik eigenlijk dat hij het eerder had moeten doen.''

Apostolou verwacht dat Poetin voor Rusland een ‘goede figuur' is. ,,Hij is duidelijk serieuzer dan Jeltsin. Hij is bovendien jong en heeft de afgelopen maanden bewezen dat het hem ernst is met het orde op zaken stellen. Hij moet wel bewijzen dat hij in een werkelijke democratie kan overleven, maar ik denk dat Poetin voor de westerse landen een duidelijke partner kan worden.''

Blaauw (VVD) noemt de keus van Jeltsin ,,enerzijds verrassend en anderzijds volledig passend in de grillige optredens die hij ons de afgelopen jaren heeft laten zien''. ,,Het is duidelijk dat Poetin en zijn makkers een hele goede verkiezingsuitslag hebben gehad en dat Poetin erg populair is bij de Russen, hoewel helaas vooral wegens het snoeiharde optreden in Tsjetsjenië. Ik hoop dat Poetin zich snel en goed kan profileren in positieve zin. Ik geef hem vooralsnog het voordeel van de twijfel'', aldus Blaauw. Vice-fractievoorzitter Bakker van D66 zegt dat Jeltsin met zijn aftreden nu de kans heeft gemaximaliseerd om het Kremlin een open politiek naar het Westen te laten voortzetten. ,,Jeltsins terugtreden nu vergroot natuurlijk Poetins kansen op een presidentschap en dat is goed, denk ik. Uiteindelijk meen ik dat Jeltsin zowel zichzelf, zijn land als het Westen een hele goede dienst heeft bewezen.''

CDA-woordvoerder Hillen zegt Poetin onvoldoende te kennen om in hem veel vertrouwen te hebben. ,,Een onstabiele figuur maakt plaats voor iemand van wie je niet weet wat hij gaat doen. Het enige wat ik van Poetin weet, is dat hij heel goed oorlog kan voeren.'' Ook Kamerlid Harrewijn (GroenLinks) weet niet of ,,we blij moeten zijn met de heer Poetin''. Volgens hem is het duidelijk dat het Kremlin hiermee een kans schoon ziet om met het tot dusver gevoerde beleid door te gaan. ,,Daar komt bij dat Poetin vooral faam heeft gemaakt met buitengewoon nationalistische teksten én oorlog voeren. Hij is ‘de sterke man', maar wat dat betekent is nog niet duidelijk. Hij heeft in elk geval allerlei oude militaire doctrines uit de oude doos gehaald en de toon naar het westen is bovendien duidelijk scherper dan die van Jeltsin.''