VLADIMIR POETIN

Een man van de daad

Door onze redacteur PETER MICHIELSEN
ROTTERDAM, 31 DEC. Op 9 augustus maakte president Boris Jeltsin Vladimir Poetin, de chef van de geheime dienst FSB, regeringsleider en in één adem door zijn onofficiële kroonprins. Als op die dag in Rusland presidentsverkiezingen waren gehouden, zou de nieuwe premier net één procent van de stemmen hebben gekregen.

Als de Doema-verkiezingen van half december zouden zijn gecombineerd met presidentsverkiezingen, zou de premier met de kille uitstraling al in de eerste ronde, dus met meer dan vijftig procent van de stemmen, president zijn geworden.

Veel Russen zien in de 47-jarige Poetin de sterke man op wie ze zo lang hebben gewacht: een man van de daad, die - zo klein als hij is - heeft laten zien niet met zich te laten spotten en die zich door niets en niemand de wet laat voorschrijven. Hij heeft het gezicht van een fret, sluw, beheerst, calculerend. Een sterke man, niet een die, als Boris Jeltsin in zijn betere dagen, met de vuist op tafel slaat of tanks beklimt, maar een die kil, koel, rationeel rekent - en actie onderneemt, daadkracht uitstraalt.

Een beslisser, en een snelle beslisser ook. Aanslagen op flatgebouwen? Poetin ging niet erg hard op zoek naar de daders, maar gaf zonder omwegen de gehate Tsjetsjenen de schuld, ontketende een oorlog, manipuleerde de media om de verliesmeldingen laag en de succesmeldingen hoog te houden en hielp de Russen (en het Russische leger) in luttele weken van een van hun meest schrijnende trauma's af, de pijn om de zo vernederend verloren oorlog van 1994 tot 1996.

Bloedbaden? Vluchtelingen? Het zijn laffe provocaties van buitenlandse media. Soldatenmoeders? Geen last van. Géén excuses en geen kniebuigingen naar het Westen: Vladimir Poetin biedt diplomatiek-beleefd, maar bikkelhard repliek.

Poetin is, in elk geval deze laatste maanden, voor de Russen de juiste man op de juiste plaats. Een paar maanden geleden verdrongen de kanshebbers op de opvolging van Boris Jeltsin zich nog: Gennadi Zjoeganov, de fulminerende communistenleider die wel hard schreeuwt maar voor iedereen behalve zijn eigen vaste achterban niet een man van deze tijd is; Jevgeni Primakov, de laatste der oude apparatsjiks, geslepen, maar te oud en voor velen ook te veel een man van het verleden; Aleksandr Lebed, de ex-generaal en mannetjesputter die naar Krasnojarsk ging, als gouverneur, maar daar al te ver van het centrum van de macht is beland om die Siberische post als een springplank te kunnen gebruiken en die er, integendeel, verstrikt is geraakt in de lokale machtspolitiek - een man ook wiens grootste succes, de vrede van Grozny van 1996, nu volop tegen hem kan worden gebruikt; Joeri Loezjkov, de Moskouse burgemeester, populair in eigen huis, maar kampend met het denkbeeld dat Rusland nog nooit door een Moskoviet is geleid en open voor de beschuldiging dat het Moskou zo goed gaat juist omdat hij rest van het land zo knap besteelt.

Al die favorieten verbleken bij Vladimir Poetin. De manipulator die op het juiste moment de juiste oorlog ontketent, die de media moeiteloos en perfect regisseert, waardoor over die oorlog elke dag gunstig wordt bericht. Dat hij verder niet over een uitgewerkt economisch of sociaal programma beschikt, lijkt de Russen niet te deren.

Vladimir Poetin, geboren in Leningrad en opgeleid tot jurist, trad in 1975 in dienst bij de KGB en werkte jarenlang als spion in Duitsland. Na zijn terugkeer in het begin van de jaren tachtig werkte hij bij het Leningradse stadsbestuur (later onder Gorbatsjovs medestander Sobtsjak en uiteindelijk als diens adjunct) tot hij in 1996 tot de presidentiële staf toetrad. In juli 1998 werd hij chef van de geheime dienst FSB en in maart van dit jaar voorzitter van Jeltsins Veiligheidsraad. In augustus werd hij premier. En als alles loopt zoals het Kremlin verwacht, wordt hij over drie maanden Ruslands nieuwe president.