NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

VLADIMIR POETIN heeft het gered. In één klap 52 procent van de stemmen: het heeft de trotse KGB'er naar eigen zeggen als tweede president van Rusland "een enorm voorschot" verschaft.

Verrassend is deze uitslag niet. Na het voortijdige vertrek van voorganger Jeltsin stond het halve openbare leven in het teken van een Blitzkrieg, waarin Poetin zich presenteerde als de man die nu eens geen politiek bedrijft maar simpelweg aan het werk is. De meeste overheidsorganen droegen daaraan hun steentje bij. Zijn portret hing zelfs in publieke instellingen, van Spaarbankfilialen tot trolleybussen en musea. De staatstelevisie verzorgde de rest. De vraag was vannacht hooguit of hij in de eerste of pas in de tweede ronde zou slagen. Het staatsapparaat deed er tot zaterdagavond alles aan om te voorkomen dat Poetin komende weken echt campagne zou moeten gaan voeren tegen de vaste communistische uitdager en verliezer Zjoeganov. Dan zou Poetin een opening moeten zoeken naar de sociaal-liberale hervormer Javlinski, de derde man in het spel wiens kiezers hij in onverhoopt tweegevecht met Zjoeganov hard nodig zou hebben. Mede daarom werd in de laatste week de televisie tegen Javlinski ingezet.

GISTEREN IS gebleken dat alle medewerkers binnen en bui ten de overheid hun werk goed hebben gedaan. De opkomst (68 procent) is ruim boven de 50 uitgekomen (zo niet, dan zouden de verkiezingen ongeldig zijn). Zjoeganov (30 procent) is weliswaar iets hoger uitgekomen dan de onbetrouwbare opiniepeilers hadden voorspeld. Maar Javlinski is met zes procent ver achtergebleven bij zijn eigen verwachting dat hij, nu de concurrerende 'jonge hervormers' hun oor naar Poetin lieten hangen, eenzesde van de kiezers zou trekken. Deze uitslag biedt ongekende perspectieven. Met de communisten kan Poetin het, waar nodig, op een akkoordje gooien en met de gemarginaliseerde liberalen mag het Kremlin naar hartelust manipuleren.

Als waarnemend president heeft Poetin de Russen een harde maar rechtvaardige en waardige hand beloofd. "De dictatuur van de wet", zoals hij dit bij ontstentenis van een verkiezingsprogramma in een 'brief aan de kiezers' heeft genoemd. Achter de schermen is zijn campagneteam onder leiding van onderminister Gref (net als Poetin en steeds meer andere medewerkers afkomstig uit St. Petersburg) bezig met een beleidsplan. Poetin heeft vannacht al kenbaar gemaakt dat iedereen dit programma op voorhand moet onderschrijven. "Politieke retoriek van partijen moeten we nu niet hebben."

DE INHOUD IS nog geheim. Kernpunten zullen vermoede lijk zijn: integratie en versterking van de gewapende machtsorganen (geheime dienst, binnenlandse strijdkrachten, leger), directe controle van de presidentiële 'administratie' op een danig getrimde en uitgeklede regering, beperking van de fiscale en juridische soevereiniteit van 88 autonome republieken en districten, centralisatie van het sociaal- economische beleid via de staatsinstellingen in Moskou, direct bestuur over het 89ste 'subject' van de Russische Federatie (Tsjetsjenië) alsmede eventuele grondwetswijzigingen om de zittingsduur van Poetin te verlengen van vier tot zeven jaar.

Kunnen sterke man en democratie in de praktijk ook door één deur? Te veel illusies daarover moeten niet gekoesterd worden. Daarvoor zijn minimaal vijf redenen. Ten eerste heeft Poetin zich omringd met een ploeg collega's uit de geheime dienst van wie de papieren nog onduidelijk zijn. Ten tweede is de verhouding onhelder tussen Poetin en de zogeheten 'oligarchen', die het merendeel van het staatseigendom van de Sovjet-Unie dankzij Jeltsin in handen hebben gekregen. De meest uitgesproken representant van deze club superaandeelhouders, de zakenman Berezovski, laat geen kans onbenut te onderstrepen dat hij op de achtergrond nog steeds het financieel- economische beleid stuurt. Hij en andere oligarchen zijn uit op een status quo. "Monopolisering van de economie is vandaag nuttig voor Rusland", aldus Berezovski.

TEN DERDE IS de staatsbegroting opgehangen aan een olieprijs van meer dan 25 dollar per vat, hetgeen te optimistisch kan zijn als de OPEC deze week besluit om de productie weer op te voeren. Ten vierde moet er nog altijd rekening worden gehouden met de regionale gouverneurs. Sinds de voor Poetin succesvol verlopen parlementsverkiezingen van december vorig jaar zijn de meeste stap voor stap naar de onvermijdelijke nieuwe macht overgelopen. Maar in Rusland betekent openlijke politieke liefde vaak het tegendeel. En ten vijfde is er de oorlog in Tsjetsjenië. Al zes maanden is Poetin bezig met de 'bevrijding' van deze republiek in de noordelijke Kaukasus. Moskou wekt de indruk dat het gebied stevig in handen is. Maar het merendeel der rebellen doolt nog door Tsjetsjeense bergen rond. De partizanenoorlog die ze voeren, heeft officieel inmiddels tweeduizend doden en ruim vijfduizend gewonden aan Russische zijde opgeleverd. De militaire top wil echter voor geen prijs onder een politiek juk door en heeft met de massaal georganiseerde steun voor Poetin een hypotheek gelegd op diens overwinning.

HET WESTEN HEEFT intussen zijn knopen al enige weken gele den geteld. Veel prominente leiders (van de Britse premier tot de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken) hebben in de weken voorafgaande aan de verkiezingen hun vertrouwen uitgesproken in de gezindheid van de nieuwe president. De reden daarvoor is tweeërlei. Het Westen beseft dat er geen weg richting resocialisatie van de economie zal worden ingeslagen. Die stabiliteit stemt gerust. Tegelijkertijd heeft het Rusland als democratisch zendingsgebied opgegeven. Vanuit geopolitiek perspectief is daar weinig tegenin te brengen. Maar dan moet het Westen geen krokodillentranen plengen als de waarden, waarvoor het tijdens de Koude Oorlog nog pal stond, binnenkort in Rusland onverhoopt onder druk komen te staan. Want zeker als de buitenlandse investeerders het blijvend laten afweten, zal de 'nieuwe tijd' van Poetin kille trekjes vertonen. Ook in Rusland is het de economie die telt.

( a d v e r t e n t i e s )