NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

ELLEN DE BRUIN
Het zou misschien een wat onalledaags onderwerp zijn voor een film of roman, de ontstaansgeschiedenis van een radioprogramma waarin dertienjarigen onderzoek doen naar de ruimtelijke ordening in Nederland. Maar het is in elk geval zo'n verhaal waarin allerlei draadjes plotseling op onvermoede wijze bij elkaar blijken te komen.

Het eerste draadje loopt in Hilversum. Gedurende een jaar of vijf maakte Marjoke Roorda voor de VPRO het radioprogramma De Plek, waarin ze elke week een vierkante kilometer van Nederland uitploos; het topografische kaartje van het gebied verscheen elke week in de VPRO- gids. In het programma werd vooral heel veel gewandeld door die vierkante kilometer, vertelt ze. "En dan ontmoette je iemand die kwaad was omdat dat stukje bos bedreigd werd, of iemand die er juist een golfbaan wilde aanleggen. Of boswachters die vonden dat ze zoveel moesten vergaderen terwijl ze liever in het bos naar reeën liepen te kijken." Het moesten wel mensen zijn die zélf in het gebied wonen of werken, zegt Roorda. "Niet van die ingevlogen deskundigen die zeggen: ik vind dat het hier groen moet worden."

Een ander draadje begint op Kasteel Groeneveld in Baarn, waar af en toe schoolklassen komen om aan een milieuproject te werken. Een educatief medewerker daar luisterde altijd naar De Plek, vertelt Roorda. "En die heeft toen een soort schema uit mij gevist met dingen waar ik het altijd over had. Bijvoorbeeld de leefbaarheid van een gebied, of hoe groen of dichtbebouwd het was. Met dat schema gingen ze op scholen aan de slag om naar gebieden in Nederland te kijken."

Op hetzelfde moment werkten, aan de Hogeschool Holland in Amsterdam, een paar mensen aan de vernieuwing van het vak aardrijkskunde. Ze raakten geïnspireerd door een Engelse aardrijkskundeleraar, 'zo'n grappig professortje, een beetje een goeroe', volgens Roorda, die bewonderaars van het Britse landschap een vierkante mijl liet beschrijven.

Uiteindelijk kwamen alle draadjes bij elkaar. Sinds afgelopen dinsdag presenteert Marjoke Roorda bij de VPRO De Plek 'door en voor scholieren', 'een mooie vrijage van al die initiatieven'. Op ruim 300 scholen in heel Nederland brengen de basisschoolgroepen 7 en 8 en de middelbare-schoolklassen 1 en 2 zo'n 500 vierkante kilometers in kaart - op een VPRO-manier. "Ze doen dus eigenlijk mijn werk uit de Plek, maar dan om te leren." Roorda loopt elke week mee met een aantal tieners die op aardrijkskundeles gestuurd zijn. "In het begin vond ik dat heel eng. Je moet uitkijken dat je niet zo'n juf wordt, zo'n TELEAC-troel. Maar ze werden niet echt vervelend. Al hadden ze het na een uur wel gehad, maar dat weten al die leraren ook."

De scholieren leren echt wat van het project, volgens Roorda. "Een meisje in Blokzijl ging helemaal over die legenda aan me vertellen, van die topografische kaartjes. Die moeten ze zelf inkleuren. Vroeger heb je ook geleerd dat roze veen is en geel zand, maar dat vond je niet leuk. Dit vinden ze leuk." En het is ook een beetje economie: "Ze vragen dan aan mensen of er nog een echte bakker in de buurt is, of een echte slager. Mensen willen toch een huis kopen in een buurt met leuke winkeltjes, al gaan ze zelf gewoon naar de Albert Heijn."

De kaartjes en andere onderzoeksresultaten van de kinderen krijgen geen plekje in de VPRO-gids, maar veel moderner: op internet (www.hhit.hsholland.nl/diane). Dat was wel even wennen voor studiopresentator Stan van Houcken. "Er komt ook een internetadres," zei hij, en noemde het e-mailadres van het project. " Ja, die begreep het niet helemaal", zegt Roorda. "Dan ziet hij een schuine streep staan, en dan weet-ie niet dat hij backslash moet zeggen. Maar voor de volgende keer leg ik het hem wel uit."

Eerder verschenen in deze rubriek:

Radio-aanzetmomenten
(6 september 1999)
Nog één keer Adjes Top 10
(30 augustus 1999)
Kafka kan het niet bedenken
(23 augustus 1999)
De Soul van Pete Felleman
(16 augustus 1999)
Amsterdams luchtkasteel
(9 augustus 1999)
Vrienden in het buitenland
(2 augustus 1999)
De Stem Martin Ros
(19 juli 1999)
Alstublieft: geen Jazz op Zes
(12 juli 1999)
De tour, de tour, voor altijd
(5 juli 1999)
Radio 1 wordt volwassen
(7 juni 1999)
Boem, boem uit de chatroom
(17 mei 1999)
Samengeknepen billen
(10 mei 1999)
Een vriend in de ether
(26 april 1999)
Inventief B92 omzeilt Milosevic
(29 maart 1999)
Nieuws om de hoek
(15 maart 1999)
Haitinks jaren
(1 maart 1999)
Toneelspel zonder beeld
(22 februari 1999)
De publieke taak (geheim)
(15 februari 1999)
Rustpunt in de rat race
(18 januari 1999)

Eerder verschenen artikelen in het archief.