Hiërarchie

Jacinta Hin (37)
Beroep: headhunter
Woonplaats: Tokio

,,Na acht jaar werken voor een consultancybureau in Tokio ben ik sinds twee jaar headhunter voor het bedrijf Oak Associations. Ik ben gespecialiseerd in het zoeken van Japans personeel voor buitenlandse bedrijven in Japan. Het belangrijkste verschil tussen werken in Japan en in Nederland? Hier is je baan tevens je sociale kader; werk- en privé-leven zijn veel minder gescheiden. Eigenlijk vind ik dat wel prettig - ik ga volledig op in mijn werk. Die negen-tot-vijfmentaliteit van de meeste Nederlanders staat me niet erg aan.

Wat ik mis aan Nederland is de losse omgang tussen mannen en vrouwen. In Japan zijn de verschillen tussen de seksen veel zichtbaarder. Het is hier bijvoorbeeld niet gebruikelijk om als vrouw mannelijke vrienden te hebben. Dat vind ik jammer.

Ik moet toegeven dat ik steeds meer terugverlang naar Nederland. Niet dat ik het vervelend heb hier, maar ik merk dat ik echt emotioneel word als ik aan typisch Hollandse dingen denk. De vrijheid bijvoorbeeld, al zullen veel Nederlanders dat bestrijden. Maar geloof me, in vergelijking met Japan is Nederland echt een tolerant land. Mensen spreken elkaar veel directer aan - dat bevalt me. Hier moet je altijd opletten tegen wie je praat; je spreekt iemand die 'boven' je staat heel anders aan dan iemand die lager op de hiërarchische ladder staat. In Nederland spreek je iemand gewoon, hup, met u of jij aan.

In de jaren dat ik hier woon, heb ik veel buitenlanders zien komen die helemaal Japan minded waren. Ze vonden alles mooi en fantastisch aan Japan. Na een paar jaar zijn ze het land spuugzat, kunnen ze geen Japanner meer zien. Die balans heb ik gelukkig wel weten te bewaren. Ook al ben ik getrouwd met iemand uit dit land, ik voel me geen Japanner en ik zal het ook nooit worden.''

KAREN BLOEMINK

Rijstvelden

Margriet Westra (42)
Beroep: freelance vertaler en lerares Engels
Woonplaats: Kyoto

,,Rond mijn vijfentwintigste heb ik veel gereisd, zo ben ik ook in Japan terechtgekomen. Ik heb een jaar gewerkt, in bars en als lerares Engels. Zo'n baantje vinden gaat hier redelijk gemakkelijk. Terug in Nederland heb ik zes jaar Japans gestudeerd. Tijdens een studiereis naar Japan ontmoette ik mijn man. Eigenlijk is hij de voornaamste reden dat ik in Japan ben gaan wonen. Ik was liever in Nederland gebleven, maar mijn man had hier zijn werk. Daar kwam bij dat ik erg graag kinderen met hem wilde. Dus het werd Japan.

Japan is vooral een leuk bezoekland, de eerste paar keren dat je hier bent sta je versteld van de beleefdheid en vriendelijkheid van de mensen. Je wordt helemaal vertroeteld. Maar na zes jaar voel ik dat niet altijd meer als iets heel positiefs. Vooral de intieme vriendschappen die je in Nederland kunt aangaan, mis ik hier enorm. In Japan heb ik een groot aantal kennissen maar bijna geen vrienden. De contacten worden bijna nooit echt intiem. Zelfs met mijn man is het soms lastig om elkaar voor de volle 100 procent te begrijpen en aan te voelen.

Ook in de gezinssituatie zijn de verschillen tussen Nederland en Japan groot. Japanse huizen zijn heel anders ingedeeld, wij hebben bijvoorbeeld maar twee vertrekken. We slapen dan ook in dezelfde ruimte als de kinderen. Dat heeft tot gevolg dat de kinderen gewend zijn aan hun ouders heel dichtbij. 's Avonds uitgaan met mijn man is er dus niet echt bij.

Toch heeft het wonen in Japan ook echt zijn voordelen. Ik hoef me hier minder druk te maken over inbraak en veiligheid. Mijn fiets hoeft niet voor elk wissewasje op slot. En de natuur; het is hier prachtig. Ons huis staat aan de rand van Kyoto, we kijken uit op rijstvelden, bergen en een rivier. Elke keer dat ik een tijd in de Overtoomse Veld in Amsterdam heb doorgebracht, besef ik weer wat een geluk ik heb met die fantastische natuur hier om me heen.''

KAREN BLOEMINK

Geleidehond

Haye van Noord (57)
Beroep: hoofd personeelszaken
Woonplaats: Tokio

,,Zeven jaar geleden werd ik uitgezonden door de scheepvaartpoot van Nedlloyd. Wij hebben schepen varen op veertien routes van en naar Japan. Japanse klanten die hun spullen willen exporteren naar het Westen, maken gebruik van ons bedrijf. Er werken bij ons maar twee buitenlanders, de rest is Japans. En dat is te merken! Het arbeidsethos is hier heel anders dan in Nederland. De werknemers zijn loyaler, toegewijder aan hun bedrijf. Als een Japanner ziek is, neemt hij nog liever een vrije dag op dan zich ziek te melden. Dat is prettig voor het bedrijf, maar het betekent ook dat ík eraan mee moet doen. Ik ben wel heel anders tegen mijn werk aan gaan kijken.

Het leven in Japan is heel veilig, dat mag ik wel. Het is gericht op efficiëntie, iedereen houdt zich aan zijn afspraken. Het leven is ook comfortabel, maar het blijft natuurlijk Japan. Vooral de taal is een groot probleem. Je moet wel heel lang in Japan wonen of Japans hebben gestudeerd, wil je de taal goed beheersen. Beheers je die niet, dan heb je, zoals ik, weinig contact met Japanners op straat. Ik kan nog net een taxichauffeur vertellen hoe hij naar mijn huis moet rijden, of een biertje bestellen in een café, maar daar houdt het dan ook mee op. De consequentie is dat ik weinig met autochtonen omga en dat vind ik soms wel jammer.

Gelukkig spreekt mijn echtgenote de taal beter. Zij werkt als juriste voor een Nederlands advocatenkantoor in Tokio. Wanneer we een uitstapje maken, voel ik me echt een blinde. Mijn vrouw is mijn geleidehond. Want één stap buiten Tokio en opeens spreekt niemand meer Engels. De meeste contacten hebben we toch met de andere buitenlanders die in Japan wonen en werken. We zijn echt een eilandje, een soort commune van ex-patriots.''

KAREN BLOEMINK